© Gina Sanders
Sekwestracja CO2 (CCS, z ang. Carbon Capture and Storage) to proces polegający na oddzieleniu i wychwyceniu dwutlenku węgla ze spalin. Część wychwyconego dwutlenku węgla zostaje wykorzystana w przemyśle, zdecydowana większość trafia jednak do składowania. Pod koniec ubiegłego roku uruchomiono w cementowni w Teksasie dużą instalację wychwytu dwutlenku węgla, który jest przerabiany na użyteczne substancje chemiczne. Instalacja będzie wychwytywać rocznie 75 tys. ton CO2 i przerabiać go na wodorowęglan sodowy, wapień i kwas solny.
W Europie uruchamiane są projekty pilotażowe wychwytywania i składowania dwutlenku węgla. Podstawowy problem stanowią wysokie koszty instalacji.
Europejskie ramy prawne
Powstały ramy prawne dla składowania dwutlenku węgla, które tworzy dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/31/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie geologicznego składowania dwutlenku węgla oraz zmieniająca dyrektywę Rady 85/337/EWG, Euratom, dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2000/60/WE, 2001/80/WE, 2004/35/WE, 2006/12/WE, 2008/1/WE i rozporządzenie (WE) nr 1013/2006 (Dz.Urz. L 140 z 5.6.2009, s.114).
Akt jest częścią pakietu klimatyczno-energetycznego przyjętego w kwietniu 2009 r. W jego preambule znajduje się zapis, że wychwytywanie i składowanie dwutlenku węgla jest technologią pomostową, która przyczyni się do złagodzenia zmian klimatu.
Dyrektywa ma zastosowanie tylko do geologicznego składowania dwutlenku węgla w ilości minimum 100 kiloton. Reguluje następujące kwestie:
- pozwolenia na poszukiwanie miejsc składowania otwarte dla wszystkich podmiotów posiadających niezbędne możliwości,
- pozwolenia na geologiczne składowanie dwutlenku węgla,
- eksploatacja i zamknięcie składowiska geologicznego i obowiązków po zamknięciu,
- zabezpieczeń i mechanizmów finansowych.
Środki bezpieczeństwa
Dyrektywa wprowadza środki decydujące o bezpieczeństwie środowiska. Operator musi nadzorować instalacje zatłaczające i kompleks składowania. Musi również kontrolować otaczające środowisko, zgodnie z planem monitorowania zaakceptowanym przez właściwy organ państwowy.
Dyrektywa przyjmuje, że po zamknięciu składowiska i udokumentowaniu jego szczelności i braku ryzyka, odpowiedzialność przedsiębiorcy przekazywana jest po 20 latach władzom krajowym. Odpowiedzialność ta obejmują monitorowanie, środki naprawcze i odpowiedzialność odszkodowawczą. Wynika to z oczywistego założenia, że dwutlenek węgla pozostanie w strukturach geologicznych „na zawsze”, a podmioty gospodarcze mają byt określony czasowo.
Prawo polskie
Dyrektywa została implementowana do prawa polskiego przez ustawę z dnia 9 czerwca 2011 r. -Prawo geologiczne i górnicze (t.j. Dz.U. z 2014 r., poz. 613).
Minister środowiska wydał też rozporządzenie w sprawie obszarów, na których dopuszcza się składowanie (Dz.U. z 2014 r., poz.1272) oraz rozporządzenie w sprawie rejestru składowisk (Dz.U. z 2014, poz. 1469).
Adam ErechemlaDziennikarz, prawnik
