Mateusz PuścianSpecjalista ds. Ochrony Środowiska w Envico Solutions © Prawa zastrzeżone
12 listopada 2024 r. w Dzienniku Ustaw opublikowano nowe rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 5 listopada 2024 r. w sprawie rodzajów odpadów i ilości odpadów, dla których nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów (Dz. U. 2024 poz. 1644). Zmiana aktu prawnego była nieunikniona i podyktowana zapewnieniem zgodności z przepisami europejskimi oraz krajowymi. Dyrektywa 2008/98/WE z 19 listopada 2008 r. w sprawie odpadów oraz uchylająca niektóre inne dyrektywy wskazywała w art. 35 o konieczności prowadzenia ewidencji dla wszystkich rodzajów odpadów niebezpiecznych niezależnie od ich ilości.
Zgodnie z obowiązującym polskim prawem, ewidencja odpadów w bazie BDO (tzw. baza danych odpadowych - przyp. red.) prowadzona jest dla danego rodzaju odpadu w okresie roku kalendarzowego, a następnie ilości te wykorzystywane są do opracowania sprawozdań z zakresu odpadów w systemie. Dlatego też zasadne było, aby zmiana przepisów nastąpiła od początku roku, czyli od pierwszego dnia okresu ewidencyjnego. Nowe rozporządzenie wchodzi w życie już z nowym rokiem, tj. od 1 stycznia 2025 r.
Jakie zmiany wprowadza nowe rozporządzenie?
Po pięciu latach obowiązywania rozporządzenia przyszedł czas na zmiany. Dotychczasowe rozporządzenie (Dz. U. 2019 poz. 2531) - które obowiązuje do końca 2024 r. - obejmuje 46 rodzajów odpadów (w tym 41 rodzajów odpadów innych niż niebezpieczne oraz pięć rodzajów odpadów niebezpiecznych).
Czytaj też: Liczba instalacji do unieszkodliwiania odpadów medycznych i niebezpiecznych niewystarczająca do potrzeb
W nowym rozporządzeniu zostały określone wszystkie odpady niebezpieczne, czyli:
- 13 02 08* - inne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe.
- 15 01 10* - opakowania zawierające pozostałości substancji niebezpiecznych lub nimi zanieczyszczone.
- ex 15 01 11* - opakowania z metali zawierające niebezpieczne porowate elementy wzmocnienia konstrukcyjnego inne niż z azbestu, włącznie z pustymi pojemnikami ciśnieniowymi.
- 16 02 13* - zużyte urządzenia zawierające niebezpieczne elementy inne niż wymienione w 16 02 09 do 16 02 12.
- 16 06 03* - baterie zawierające rtęć.
W nowym rozporządzeniu nie uwzględniono nowych rodzajów odpadów oraz nie zmieniono wartości ilościowych dla poszczególnych rodzajów względem aktualnego rozporządzenia.
Z pełną treścią rozporządzenia oraz rodzajami i ilościami odpadów, dla których nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji można zapoznać się w Bazie Aktów Prawnych Teraz Środowisko.
Co nowe rozporządzenie oznacza w praktyce?
W praktyce oznacza to, że od 1 stycznia 2025 r. wszystkie rodzaje wytwarzanych odpadów niebezpiecznych bez względu na ich ilość będą wymagały prowadzenia ewidencji uproszczonej (z wykorzystaniem Kart Przekazania Odpadów, KPO) lub w momencie wytwarzania więcej niż 100 kg ewidencji pełnej (z wykorzystaniem KPO i Kart Ewidencji Odpadów, KEO).
Rozporządzenie jest bardzo istotne z punktu widzenia rejestracji do bazy danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami (BDO) ponieważ zgodnie z art. 50 ust. 1 pkt 5) lit e) ustawy o odpadach obowiązek rejestracji do bazy BDO dotyczy wytwórców odpadów obowiązanych do prowadzenia ewidencji odpadów.
Natomiast art. 66 ust. 4 pkt 4) i ust. 5 tej samej ustawy mówi, że obowiązek prowadzenia ewidencji nie dotyczy rodzajów odpadów lub ilości odpadów określonych w omawianym rozporządzeniu. Zaznaczając przy tym, że Minister Klimatu określi rodzaje i ilości odpadów, kierując się ich szkodliwością oraz potrzebą wprowadzenia ułatwień w przypadku wytwarzania niewielkich ilości odpadów.
Czytaj też: Jak wybrać projekty strategiczne dla surowców krytycznych? Co najmniej 60% litu może pochodzić z UE
Kogo będzie dotyczyło nowe rozporządzenie?
Zmiany odczują najbardziej niewielcy przedsiębiorcy, którzy są wytwórcami odpadów. Dotychczas mogli oni wytwarzać je w rocznych ilościach określonych w aktualnym rozporządzeniu (do końca 2024 r.). Natomiast po wejściu w życie rozporządzenia (od początku 2025 r.) mogą mieć obowiązek rejestracji swojego podmiotu do bazy BDO, prowadzenia ewidencji uproszczonej lub pełnej oraz sporządzania corocznych sprawozdań z zakresu gospodarki odpadami.
W związku z tym, że zmiana dotyczy wyłącznie odpadów niebezpiecznych można przypuszczać, że zmiany będą dotyczyły np. niewielkich warsztatów samochodowych (wytwarzanie przepracowanego oleju silnikowego), małych firm produkcyjnych i usługowych (wytwarzanie opakowań po substancjach niebezpiecznych i preparatach ciśnieniowych), ale również przedsiębiorców prowadzących działalność biurową (wytwarzanie żarówek/świetlówek).
Czy są jakieś wyłączenia?
Z początkiem roku 2022 r. w ustawie o odpadach zmieniono definicję odpadów komunalnych. Z poprzedniego zapisu zniknęła wzmianka mówiąca, że odpadami komunalnymi są odpady niezawierające odpadów niebezpiecznych. W aktualnie obowiązującym tekście jednolitym ustawy odpady komunalne określone są jako odpady powstające w gospodarstwach domowych oraz odpady pochodzące od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter i skład są podobne do odpadów z gospodarstw domowych.
Zapis ten daje możliwość wytwórcom odpadów, które zostały usunięte z nowego rozporządzenia (np. 16 02 13* - żarówki/świetlówki lub 16 06 03* - baterie zawierające rtęć) zaklasyfikowania ich jako odpady komunalne. Należy natomiast pamiętać, że odpady klasyfikuje się uwzględniając źródło ich powstawania. Dlatego też zaklasyfikowanie danego rodzaju odpadu jako odpady komunalne lub inne niż komunalne powinno być rozpatrywane indywidualnie w przedsiębiorstwie mając na względzie sposób i źródło powstawania odpadu.
Zarejestrowani w BDO mogą spać spokojnie
Zmiana przepisów była nieuchronna i Polska jako kraj członkowski Unii Europejskiej musiała dostosować się do europejskiej legislacji. Należy podkreślić, że dla przedsiębiorców, którzy są już zarejestrowani w bazie BDO i prowadzą ewidencję odpadów nowe rozporządzenie nie przyniesie zmian i nowych obowiązków. Aktualizacja aktu prawnego spowoduje natomiast, że przede wszystkim obowiązek rejestracji do bazy BDO dotknie wielu nowych małych i średnich przedsiębiorców, którzy jak dotąd nie mieli takiego obowiązku, a następstwem tego będą kolejne wymagania – ewidencja i sprawozdania.
Mateusz Puścian
