Małgorzata KozakDyrektor Departamentu Rozwoju Rynków i Spraw Konsumenckich w Urzędzie Regulacji Energetyki © Prawa zastrzeżone
Teraz Środowisko: Jakie są wady i zalety cen dynamicznych dla konsumentów i prosumentów?
Małgorzata Kozak: Oferta umów z cenami dynamicznymi jest skierowana przede wszystkim do odbiorców, którzy znają zasady funkcjonowania rynku energii i potrafią aktywnie zarządzać własnym zużyciem prądu.
Taka oferta może być interesująca dla osób, które bazując na odpowiednich informacjach, magazynowaniu energii oraz technologiach smart home mogą przesuwać swoje największe zużycie energii na porę dnia, kiedy jest ona najtańsza, na przykład na godziny przedpołudniowe, a ograniczać jej pobór z sieci, gdy jest ona najdroższa, czyli np. w szczycie wieczornym.
Odbiorcy rozważający wybór umowy z ceną dynamiczną powinni być również przygotowani do systematycznego monitorowania cen energii na giełdzie. Takie informacje publikowane są na stronie internetowej Towarowej Giełdy Energii. Być może z czasem pojawią się one również u sprzedawców oferujących umowy z cenami dynamicznymi.
Najważniejsze informacje na temat aktualnie dostępnych ofert sprzedaży energii elektrycznej, w tym tych z ceną dynamiczną, można natomiast znaleźć w przygotowanej przez URE porównywarce, która jest dostępna na stronie maszwybor.ure.gov.pl. Obecnie ma ona ograniczone funkcjonalności, ale pracujemy nad stworzeniem narzędzia bardziej przyjaznego odbiorcom.
Jednocześnie trzeba podkreślić, że zawarcie umowy z ceną dynamiczną przez odbiorcę oznacza rezygnację z przysługującej mu od 1 lipca do końca 2024 r. ochrony w postaci ceny maksymalnej za energię elektryczną na poziomie 500 zł/MWh netto, która została wprowadzona ustawą o bonie energetycznym.
Z kolei prosumenci muszą pamiętać, że umowa z ceną dynamiczną nie jest podstawą rozliczania energii wprowadzonej do sieci, a jedynie energii pobranej z sieci. Należności za energię oddaną do sieci są rozliczane na innych zasadach. Również rzeczywista cena energii (RCE), która jest podstawą rozliczeń właścicieli fotowoltaiki w net-billingu, nie jest ceną, która może się pojawić w formule cenowej ofert z ceną dynamiczną.
TŚ: Na co należy szczególnie zwrócić uwagę, przy decyzji o podpisaniu umowy z cenami dynamicznymi energii elektrycznej?
MK: Zdecydowanie najważniejszą kwestią jest przedstawienie przez sprzedawcę pełnej formuły cenowej, czyli dokładne poinformowanie odbiorcy o metodzie obliczania ceny energii w danej godzinie oraz wszelkich pozostałych kosztach zawartych w umowie.
Ponadto, tak jak przy innych rodzajach umów, należy dokładnie zapoznać się z jej treścią i najważniejszymi warunkami, dotyczącymi na przykład dodatkowych usług, okresu jej obowiązywania, czy też warunków wypowiedzenia umowy i ewentualnych kosztów z tym związanych.
Należy przy tym podkreślić, że poinformowanie klientów o korzyściach, a także o ryzyku związanym z wyborem taryfy dynamicznej, jest ustawowym obowiązkiem sprzedawców energii.
Warto również nadmienić, że przy okazji wprowadzenia przez sprzedawców umów na sprzedaż energii z cenami dynamicznymi do URE zaczęły docierać sygnały o nieuczciwych praktykach związanych np. z oferowaniem przy tej okazji instalacji fotowoltaicznych lub dofinansowania na ich zakup. Przestrzegamy przed pochopnym wyborem takich ofert.
TŚ: Jakie trzeba spełnić warunki formalne, techniczne i faktyczne by móc korzystać z cen dynamicznych?
MK: Podstawowym warunkiem skorzystania z taryfy dynamicznej jest posiadanie przez odbiorcę licznika zdalnego odczytu. Proces instalacji tzw. inteligentnych liczników jest w toku, a do końca 2024 r. urządzenia tego typu powinny zostać zainstalowane u 35% odbiorców w całym kraju.
W takie liczniki wyposażeni są natomiast wszyscy prosumenci, czyli osoby produkujące energię elektryczną w przydomowych instalacjach odnawialnych źródeł energii.
Jeśli odbiorca nie posiada licznika zdalnego odczytu, a będzie chciał skorzystać z oferty z ceną dynamiczną, musi go zainstalować na własny koszt. Ceny instalacji nowego licznika różnią się w zależności od operatora i typu licznika.
W tym kontekście warto sprawdzić stronę internetową swojego dystrybutora energii (OSD) lub skontaktować się z biurem obsługi klienta, by uzyskać informacje na temat planowanego terminu wymiany licznika w swoim domu lub mieszkaniu. Być może to kwestia najbliższych miesięcy.
Trzeba też podkreślić, że w wyjątkowych sytuacjach, ze względu na np. bardzo małą liczbę zainstalowanych liczników na danym obszarze i brak możliwości zdalnego odczytu przez OSD, nawet posiadacze liczników zdalnego odczytu mogą obecnie nie mieć możliwości skorzystania z oferty z ceną dynamiczną.
TŚ: Czy w Pani opinii jesteśmy społeczeństwem świadomym tego, w jaki sposób oszczędzać energię, być efektywnym energetycznie. Zarówno będąc konsumentem, jak i prosumentem. Czy potrafimy znaleźć informacje giełdowe?
MK: Ostatnie lata kryzysu energetycznego, gdy ceny energii i paliw gazowych były ustawowo zamrożone, osłabiły nieco aktywność konsumentów na rynku energii. Trend ten był widoczny chociażby w danych na temat liczby zmian sprzedawców energii i gazu.
Jednocześnie w tym samym czasie nadal obserwowaliśmy intensywny rozwój rynku mikroinstalacji fotowoltaicznych, których liczba przekroczyła 1,4 mln, a moc zainstalowana 11 GW. To świadomi odbiorcy, jednak biorąc pod uwagę systemy rozliczeń nie są oni zainteresowani aktywnym działaniem na rynku energii.
W przeprowadzonych w ubiegłym roku przez URE badaniach zdecydowana większość ankietowanych określiła się jako osoby oszczędzające energię (ponad 80%) czy posiadające wiedzę na temat możliwości zmiany sprzedawcy (ponad 90%).
Natomiast oszczędzanie energii a umiejętność dostosowania zużycia do zmieniających się cen energii to inne obszary.
TŚ: Jak wygląda praktyka innych państw w obszarze cen dynamicznych? Czy są jakieś dobre praktyki godne polecenia?
MK: Popularność ofert z ceną dynamiczną zależy od sposobu ich wdrożenia, doświadczenia odbiorców, możliwości dostępu do najnowszych technologii oraz tego jak funkcjonują rynki.
Na tle państw europejskich wyróżnia się Norwegia, jednak jest to rynek, gdzie odbiorcy niebędący gospodarstwami domowymi kupują energię głównie na rynku dnia następnego i bieżącego. Jako przedsiębiorcy są przyzwyczajeni do zmienności cen, zatem nie dziwi popularność ofert z ceną dynamiczną wśród gospodarstw domowych.
Ciekawe rozwiązania stosowane są we Francji. Wprowadzono tam maksymalny pułap cenowy, po przekroczeniu którego odbiorca obciążany jest wyłącznie tą ceną z maksymalnego pułapu. To rozwiązanie mają stosować wszystkie przedsiębiorstwa oferujące ofertę z ceną dynamiczną. W Austrii wprowadzono taką możliwość, co oznacza, że nie jest to już obowiązek.
Myślę, że ze względu na kryzys i mechanizmy wsparcia odbiorców stosowane przez Państwa Członkowskie, nie możemy jeszcze mówić o pełnej ocenie i wpływie funkcjonowania ofert z ceną dynamiczną na poszczególne rynki.
Artykuł powstał we współpracy z Urzędem Regulacji Energetyki
