NGO: porażka w finansowaniu ochrony bioróżnorodności. Skończył się COP16 w Cali

© Artinun

Utrata bioróżnorodności jest faktem, podobnie jak masowe wymieranie gatunków. Niemal 40% gatunków drzew jest zagrożonych, o czym pisaliśmy, przywołując alarmujące statystyki Światowej Unii na rzecz Ochrony Przyrody czy BirdLife International, do którego należy polski OTOP. Mimo tej świadomości, na 16. Konferencji Narodów Zjednoczonych w sprawie Bioróżnorodności, nie udało się podjać znaczących zobowiązań. Negocjacje najpierw się przedłużyły, a następnie zostały przerwane z powodu braku kworum. Panama postanowiła powiedzieć „sprawdzam” 2 listopada br. nad ranem, kiedy delegaci zaczęli opuszczać obrady, by zdążyć na zarezerwowane wcześniej loty. W związku z tym, mimo pewnych postępów w pracach nad dokumentami, nie udało się ich przyjąć. Pozostały one w formie planów - to m.in.: projekt decyzji w sprawie ram monitorowania GBF, czyli globalnego funduszu bioróżnorodnościowego, projekt decyzji ws. globalnego przeglądu postępów we wdrażaniu tegoż funduszu czy projekt w sprawie budżetu sekretariatu konferencji. – Wynik ten grozi podważeniem zaufania do Globalnych Ram Różnorodności Biologicznej Kunming-Montreal i ich wdrożenia – komentuje wprost WWF⁽¹⁾. Earth Negotiations Bulletin sugeruje, że może dojść do dodatkowego spotkania przed kolejnym COP bioróżnorodnościowym, które pozwoliłoby sfinalizować rozmowy, np. wokół budżetu.

Czytaj też: Wszyscy jesteśmy zależni od różnorodności biologicznej. Konkluzje przed COP16

Małe kroki naprzód

Co się udało? Uchwalono tzw. Fundusz Cali - mechanizm, który ma pozwolić na podział korzyści wokół zasobów genetycznych. Organizacje pozarządowe podkreślają jednak, że „wpłaty pozostają dobrowolne, a stawki płatności mają jedynie charakter orientacyjny”. Utworzono również nowe ciało doradcze ds. ludzności rdzennej, które pozwoli zainteresowanym bezpośrednio zgłaszać swoje uwagi i porady obradującym. 119 stron konwencji zgłosiło swoje cele bioróżnorodnościowe. Jednak jeśli chodzi o plany działania w zakresie różnorodności biologicznej (NBSAP), zgłoszone zostały one jedynie przez 44 strony⁽²⁾ (ze 196), co przedstawia mapa Carbon Brief (patrz: ramka).

© CarbonBrief

Wśród pozytywów, WWF International wylicza utworzenie Grupy Liderów stworzonej przez 18 Stron oraz przyjęcie planu działania na rzecz różnorodności biologicznej i zdrowia oraz procedur opisywania obszarów o znaczeniu ekologiczno-biologicznym (EBSA) w oceanach. Ostatni punkt oznacza przybliżenie do celu, jakim jest ochrona 30% obszarów oceanów do roku 2030 (co zakłada porozumienie Kunming-Montreal). COP16 była także świadkiem bezprecedensowego udziału społeczeństwa, w tym pierwszej zielonej strefy ONZ CBD w Cali. Na wydarzenie zarejestrowało się ok. 23 tys. osób, w tym kilka tysięcy na miejscu. Podejmowano też rozmowy na niższym niż globalny szczeblu. Przykładowo, Francja i Wielka Brytania, które rok temu utworzyły Międzynarodowy Komitet Doradczy ds. Kredytów na Różnorodność Biologiczną, zaproponowały wstępne zasady dla tego typu narzędzi finansowania.

Trudności z finansami także na COP29?

Rezultat ogólnie jednak nie spotkał się z entuzjazmem organizacji pozarządowych, a przez niektórych jest odbierany jako zły omen przed COP29 w Baku.

- Zamożne narody wciąż uchylają się od zobowiązań finansowych wynikających z konwencji i bagatelizują rangę finansów publicznych – mówi Catalina Gonda, argentyńska aktywistka cytowana w komunikacie Climate Action Network. - W jednym pokoju opowiadają się za finansowaniem prywatnym jako rozwiązaniem luki w finansowaniu różnorodności biologicznej, ale w innym - blokują obowiązkowe wpłaty od przedsiębiorstw czerpiących korzyści z danych genetycznych. Opierali się także jasnym zapisom, służącym zapobieganiu podwójnemu liczeniu środków finansowych na rzecz klimatu i różnorodności biologicznej. Te podwójne standardy w połączeniu z ich rozczarowującymi zobowiązaniami poważnie podważają ich wiarygodność w miarę zbliżania się do rozmów NCQG w Baku – konkluduje, wskazując na sprzężenie pomiędzy ustaleniami podczas COP bioróżnorodnościowego, a zbliżającym się COP klimatycznym. Na tej ostatniej konferencji – kluczowe będą właśnie finanse i ustalenie wspomnianego NCQG – nowego wspólnego celu finansowego oraz tego, jak środki będą wydatkowane (więcej: O czym będzie COP29? Polska delegacja z nowym podejściem).

Czytaj też: Po kredytach węglowych, nadchodzą kredyty na bioróżnorodność. Co trzeba wiedzieć?

Marta Wierzbowska-Kujda
Redaktor naczelna, sozolog