Czy Odra i Wisła będą chronione zgodnie z planem? Kontrola NIK

© Darek Bednarek

W ramach ODPOW prowadzone są działania m.in. na Ziemi Kłodzkiej, którą wczoraj (30 lipca br.) odwiedzili wiceprezesi Wód Polskich (PGW WP) – Mateusz Balcerowicz i Jacek Jarząbek. Region ten jest szczególnie dotknięty zagrożeniem powodziowym. – W ramach ochrony czynnej zaplanowano budowę czterech polderów przeciwpowodziowych (…). W ramach ochrony biernej zaplanowano prace remontowo-odtworzeniowe na wybranych odcinkach Nysy Kłodzkiej, Białej Lądeckiej, Morawy, Bystrzycy Dusznickiej i Kamiennego Potoku – czytamy w komunikacie opublikowanym przez PGW WP. ­– Modernizacja istniejących zabezpieczeń przeciwpowodziowych, w tym ponad stuletniej poniemieckiej infrastruktury, jest niezbędna ze względu na likwidację tzw. „wąskich gardeł” na Nysie Kłodzkiej i jej dopływach dla umożliwienia bezpieczniejszego przejścia fali wezbraniowej i uniknięcia zagrożenia podtopieniami ­– informują przedstawiciele instytucji. Zadaniem, które udało się zrealizować na omawianym terenie, jest budowa czterech nowych suchych zbiorników przeciwpowodziowych o łącznej pojemności retencyjnej 16 mln m3. Koszt tej inwestycji to ponad 976 mln zł. Aktualnie prowadzone są działania dotyczące „remontów murów oporowych, budowy nowych ubezpieczeń brzegowych, zamiany progów na bystrza (udrożnienie barier dla migracji ryb), budowy zapór przeciwrumowiskowych i miejscowego zwiększenia światła mostów”. Wartość tych prac sięga ok. 300 mln zł.

Czy uda się zdążyć?

NIK przeanalizowała wydatki, które zostały poniesione przez wszystkie jednostki realizujące Projekt ODPOW – wyniosły łącznie 1 034 081 221,40 zł, czyli 82,7% wydatków poniesionych w 2023 r.

Stwierdzono zgodność wydatków z celami, które zostały określone w „Umowie Pożyczki 8524 PL”, zawartej między Rzeczpospolitą Polską a Bankiem Światowym.

Kontrola wykazała jednak także nieprawidłowości⁽¹⁾. We wrocławskim Biurze Koordynacji Projektu Ochrony Przeciwpowodziowej Dorzecza Odry i Wisły funkcjonującym przy Państwowym Gospodarstwie Wodnym Wody Polskie Krajowym Zarządzie Gospodarki Wodnej, zawyżono kwotę faktycznego wykorzystania środków Banku Światowego w sprawozdaniu finansowym oraz o tę samą wartość zaniżono kwotę, jaka została wypłacona z Konta Specjalnego i niewydatkowana. Błąd został skorygowany jeszcze w trakcie audytu. Inna niezgodność dotyczyła płatności czterech faktur jeszcze przed formalnym zatwierdzeniem do wypłaty przez upoważnione osoby – opiewały na sumę ponad dziewięciu mln zł.

Wykazano również dalsze przesunięcia terminów realizacji zadań, względem tych, które zostały założone pierwotnie. – Według stanu na dzień 5 marca 2024 r. spośród 22 zadań objętych planem zamówień, aż 21 miało przedłużoną datę zakończenia realizacji, w tym dla 15 zadań przesunięcie tego terminu wynosiło od 24 do nawet 52 miesięcy – dowiadujemy się z opublikowanej przez NIK informacji. Izba dodaje, że – co ważne – od zakończenia zeszłorocznej kontroli „doszło do dalszego wydłużenia terminów, gdyż dla 18 zadań przesunięto terminy ich realizacji od czterech do 24 miesięcy”. Warto zaznaczyć, że w przypadku pięciu zadań ryzyko kolejnych opóźnień jest prawdopodobne – obecnie termin ich realizacji wyznacza się na II kwartał następnego roku, a datę zakończenia całości projektu wyznacza się na 30 czerwca 2025 r.

Według raportu NIK, w ubiegłym roku można było dostrzec pogłębienie się problemu dotyczącego zapłat zobowiązań po upływie terminu ich płatności. Takich przypadków było 54, a oscylowały one na kwotę prawie 90 mln zł. Jednostki nie zostały jednak obciążone notami odsetkowymi za zbyt późne wykonanie tych obowiązków, ale, jak wskazała NIK, „wykonawcy (…) są uprawnieni do wystąpienia z roszczeniem z tego tytułu w okresie trzech lat”. Nieregulowanie płatności w obowiązujących terminach może także wpłynąć na płynność finansową wykonawców robót budowlanych.

– Ustalenia kontroli dały podstawę do zidentyfikowania finansowych rezultatów kontroli na łączną kwotę 15,8 mln zł – przekazała NIK.

Dominika Góra
Koordynatorka redakcji

Więcej treści dotyczących samorządów w zakładce Teraz Samorząd.