Efektywność energetyczna na poważnie - primo, implementacja dyrektywy unijnej

© Yuttana Studio

Celem projektu ustawy o zmianie ustawy o efektywności energetycznej oraz niektórych innych ustaw⁽¹⁾ jest implementacja Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2002 z dnia 11 grudnia 2018 r. zmieniającej dyrektywę 2012/27/UE w sprawie efektywności energetycznej. Ma to doprowadzić do osiągnięcia krajowego celu oszczędności energii finalnej na koniec 2030 r. w wysokości 5580 toe⁽²⁾.

Czytaj: Budownictwo kołem zamachowym zielonej transformacji? Jest strategia

Projekt wprowadza szereg zmian. Aby uniknąć wątpliwości interpretacyjnych, rozszerzono słownik pojęć, a w szczególności doprecyzowano definicje lub zdefiniowano następujące określenia: energia finalna, paliwo ciekłe, podmiot paliwowy, wprowadzenie paliw ciekłych do obrotu oraz rozpoczęcie prac zmierzających do realizacji przedsięwzięcia służącego poprawie efektywności energetycznej. Ustawodawca przewiduje również doprecyzowanie zakresu informacji pozyskiwanych od Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki i Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w zakresie efektywności energetycznej.

Umowa o poprawę efektywności energetycznej a ESCO

Jak czytamy w Ocenie Skutków Regulacji (OSR), w finansowaniu przedsięwzięć proefektywnościowych ważną kwestią jest zapewnienie uzyskania najwyższego efektu energetycznego, co gwarantuje model finansowania w oparciu o tzw. umowę o poprawę efektywności energetycznej. W tym modelu przedsiębiorstwo usług energetycznych (ESCO) dostarcza usługę poprawiającą efektywność energetyczną u beneficjenta, a wynagrodzenie (zwrot kosztów) za usługę otrzymuje z oszczędności uzyskanych dzięki zmniejszeniu kosztów zużywanej energii.

- Rynek ESCO w Polsce jest wciąż rynkiem słabo rozpoznanym i wolno rozwijającym się. Szansą dla zwiększenia udziału rynku ESCO jest możliwość udziału firm ESCO w systemie białych certyfikatów poprzez agregację wielu projektów, jeśli przedsiębiorstwa, które nie są w stanie osiągnąć samodzielnie wymaganego progu 10 toe, skorzystają z ich oferty. Takie zagregowane projekty mogą być realizowane zarówno przez podmioty sektora prywatnego, jak również publicznego. Niemniej jednak, zwłaszcza w przypadku podmiotów publicznych zachodzi potrzeba zlikwidowania szeregu barier. Jedną z głównych barier jest potrzeba doprecyzowania wpływu umów o poprawę efektywności energetycznej (EPC) na dług publiczny – czytamy w OSR.

Podmioty paliwowe w systemie świadectw efektywności energetycznej

Stosownie do wymagań wdrażanej dyrektywy projektowana ustawa poszerza katalog podmiotów objętych systemem świadectw efektywności energetycznej o podmioty paliwowe⁽³⁾. Projektodawcy argumentują, że obowiązujący system świadectw efektywności energetycznej okazał się niewystarczający w zakresie wypełnienia wyznaczonego celu, stąd pojawiła się konieczność objęcia systemem większej liczby podmiotów tj. podmiotów paliwowych. Podmioty te mogą zrealizować przedsięwzięcia służące poprawie efektywności energetycznej, umarzać odpowiednią liczbę świadectw efektywności energetycznej, tzw. białych certyfikatów, realizować programy bezzwrotnych dofinansowań lub uiszczać opłatę zastępczą w określonych warunkach. W rezultacie popyt na białe certyfikaty wzrośnie, co przełoży się na zwiększenie poziomu obrotów na rynku praw majątkowych wynikających ze świadectw efektywności energetycznej.

Czytaj: Czekając na Godota, czyli ogromne opóźnienia URE w rozpatrywaniu wniosków o białe certyfikaty

Gospodarstwa domowe w centrum uwagi

Intencją proponowanych zmian legislacyjnych jest także stworzenie ram prawnych dla funkcjonowania mechanizmów pozwalających na dofinansowanie przedsięwzięć modernizacyjnych u odbiorców końcowych, zwłaszcza w gospodarstwach domowych. Zgodnie z ww. dyrektywą, państwo członkowskie tworząc system zobowiązujący do efektywności energetycznej uprawnione jest do łączenia tego systemu z alternatywnymi środkami z dziedziny polityki. W sytuacji, w której według dostępnych szacunków liczba domów jednorodzinnych ogrzewanych paliwami stałymi wynosi około 3,5 mln, wdrożenie proponowanego mechanizmu jest w stanie znacząco przyczynić się do skokowego wzrostu tempa ich wymiany. W aktualnym modelu świadectwa efektywności energetycznej przyznawane są za przedsięwzięcie służące poprawie efektywności energetycznej przy założeniu przekroczenia minimalnego progu uzyskanej oszczędności energii na poziomie 10 toe. Jest to duży wolumen i dlatego dotyczy tylko przedsiębiorstw. Programy alternatywne mają pozwolić zaś na odblokowanie inwestycji efektywnościowych w gospodarstwach domowych.

Centralny rejestr oszczędności energii finalnej

Projektowana ustawa ustanawia centralny rejestr oszczędności energii finalnej. Będzie on prowadzony przez Instytut Ochrony Środowiska - Państwowy Instytut Badawczy z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego, a zagregowane dane w zakresie uzyskanych oszczędności energii finalnej zostaną udostępnione ministrowi właściwemu do spraw klimatu. Ułatwi to zbieranie potrzebnych informacji do bieżącego szacowania osiąganych oszczędności zużycia energii. Efektem funkcjonowania rejestru będzie uniknięcie ryzyka podwójnego zliczania oszczędności energii, w szczególności w przypadku możliwości korzystania z kilku systemów wsparcia.

W rejestrze mają być gromadzone dane dotyczące zrealizowanych projektów efektywności energetycznej za pomocą środków alternatywnych, w tym informacje na temat konkretnych projektów i realizujących je podmiotów, formy i kwoty dofinansowania, a także wysokości uzyskanych średniorocznych oszczędności energii i sposobu ich potwierdzenia, okresu uzyskiwania oszczędności energii oraz informacje o skumulowanej ilości oszczędności energii finalnej do 2030 r. Projektowana ustawa wprowadza także zmiany do ustawy z 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne w zakresie nałożenia na właścicieli lub zarządców budynków wielolokalowych obowiązku wyposażenia ciepłomierzy i wodomierzy w lokalach w funkcję umożliwiającą zdalny odczyt do dnia 1 stycznia 2027 r. oraz poprzez nałożenie na dostawców gazu i ciepła obowiązku informowania odbiorcy o ilości gazu i ciepła zużytego przez tego odbiorcę w poprzednim roku, analogicznie do obowiązków dostawców energii elektrycznej.

Katarzyna Zamorowska
Dyrektor ds. komunikacji