Uzgodnione w pierwszym dniu unijnego szczytu w Brukseli porozumienie „27” zakłada, że UE zrezygnuje z 90 proc. importu rosyjskiej ropy. Pozostałe 10 proc. to dostawy południowym odcinkiem ropociągu „Przyjaźń”, których utrzymanie wywalczyły przede wszystkim Węgry. Ma to być jednak rozwiązanie tymczasowe.
Jest to zgoda polityczna, która w najbliższych dniach będzie wymagała przekształcenia w decyzję o mocy prawnej. Dlatego w Brukseli będą toczyć się rozmowy techniczne w tej sprawie.
Czytaj też: Jak bardzo Europa jest uzależniona od rosyjskiej ropy? Analiza T&E
Przyjęcie embarga na rosyjską ropę od tygodni blokowały Węgry, wskazując, że są krajem śródlądowym i do tego znacznie uzależnionym od rosyjskiej ropy. Surowiec jest na Węgry dostarczany z Rosji właśnie południowym odcinkiem ropociągu „Przyjaźń”. Dlatego uzgodnione na szczycie porozumienie zakłada tymczasowy wyjątek dla dostaw ropociągami. De facto chodzi o przesył ropy tylko południowym odcinkiem przez Ukrainę na Słowację, do Czech i na Węgry, ponieważ w przypadku północnego odcinka Polska i Niemcy wcześniej zobowiązały się, że zrezygnują z dostaw tą drogą do końca roku. Dostawy południową odnogą to 10 proc. importu rosyjskiej ropy do UE.
Węgry wskazywały, że jeśli zgodzą się na embargo na rosyjską ropę transportowaną tankowcami (2/3 rosyjskiego importu do UE), a dostawy „Przyjaźnią” zostaną na przykład odcięte, to zostaną z niczym. Dlatego w poniedziałek wywalczyły także mechanizm sytuacji kryzysowej. Zakłada on, że jeśli dostawy „Przyjaźnią” zostaną przerwane, np. poprzez działania wojenne na Ukrainie, to Budapeszt będzie mógł importować rosyjski gaz tankowcami do Chorwacji, a następnie na Węgry rurociągiem "Adria".
Zakaz importu od 2023 r.
Na unijne embargo na ropę przewidziano okres przejściowy, żeby kraje UE mogły dostosować się do nowej sytuacji. Embargo na ropę importowaną tankowcami ma wejść w życie do końca 2022 r., a na produkty rafineryjne z Rosji na początku 2023 r.
Czytaj też: Apel burmistrzów UE ws. embarga na rosyjskie surowce energetyczne
Źródła w Komisji Europejskiej wcześniej informowały jednak, że nawet jeśli szczyt zaakceptuje wyłączenia dla „Przyjaźni”, nie ustaną prace nad całkowitym zakazem importu rosyjskiej ropy. Można się zatem spodziewać, że w najbliższych tygodniach pojawią się nowe propozycje KE w tej sprawie, dążące do zrezygnowania również z pozostałych 10 proc. dostaw. Zakładają to też przyjęte na szczycie konkluzje, które mówią o „tymczasowości” wyłączenia. (PAP)