Emisje metanu maleją w UE, rosną jednak w skali świata

© vencav

Chociaż emisje metanu w całej Unii Europejskiej zmniejszyły się w ostatnich latach, ogólne tempo redukcji emisji musi przyspieszyć, aby osiągnąć cele klimatyczne UE na lata 2030 i 2050 – wynika z analizy Europejskiej Agencji Środowiska (z ang. European Environment Agency, EEA).

Energetyka, odpady i rolnictwo

Jak podaje EEA, zgodnie z wykazem gazów cieplarnianych w Unii Europejskiej przedłożonym do sekretariatu UNFCCC, emisje metanu w UE wyniosły w 2020 r. około 379 mln ton CO₂e, co stanowi 12% całkowitych emisji gazów cieplarnianych w tym roku. Ponad połowa całkowitej emisji CH₄ w UE pochodziła z sektora rolnictwa. Agencja wskazuje ponadto, że w 2020 r. emisje metanu w UE zmniejszyły się o 36% w porównaniu z poziomami z 1990 r., a największe redukcje emisji odnotowano w sektorze dostaw energii, który obejmuje przemysł energetyczny i emisje lotne (-65%), odpadów (-37%) i rolnictwa (-21%). Szczegóły na grafice. 

Zmiana całkowitej emisji metanu według sektorów w UE w latach 1990-2020© EEA

Wśród głównych źródeł emisji w sektorze energii wymienia się operacje związane z gazem ziemnym oraz spalanie biomasy w sektorze mieszkaniowym. W sektorze rolnictwa głównym źródłem emisji jest tzw. fermentacja jelitowa, czyli proces trawienia u przeżuwaczy, i hodowla zwierząt. - Fermentacja jelitowa samego bydła odpowiadała za 69% emisji CH₄ w sektorze rolnictwa w UE w 2020 r. – podaje EEA.

W kontekście gospodarki odpadami, największym źródłem emisji w UE jest unieszkodliwianie odpadów stałych, oczyszczanie i odprowadzanie ścieków bytowych i przemysłowych oraz, w mniejszym stopniu, biologiczne przetwarzanie odpadów stałych – łącznie źródła te odpowiadały za blisko 100% emisji z sektora odpadów. Przewiduje się jednak, że emisje metanu związane z tym sektorem będą spadać „w jeszcze szybszym tempie (-2,4% rocznie do 2030 r.) niż w ciągu ostatnich 30 lat od 1990 r.”.

Czytaj też: Miasta emitują więcej metanu, niż zakładano

EEA wyjaśnia przy tym, że odnotowane spadki odzwierciedlają efekty wdrożonych dotychczas rozwiązań, tj. wzrost wydajności w sektorze rolnictwa, niższy poziom wydobycia węgla i działalności pogórniczej, ulepszone sieci rurociągów naftowych i gazowych oraz wzrost recyklingu, kompostowania, odzysku gazu wysypiskowego i spalania odpadów z odzyskiem energii.

- Zaobserwowane redukcje emisji przyczyniły się nie tylko do łagodzenia zmian klimatu, ale także do poprawy jakości powietrza, dzięki synergii w redukcji gazów cieplarnianych i zanieczyszczeń powietrza – wskazano.

Emisje metanu rosną na całym świecie

Agencja wskazuje jednak, że w skali globalnej obserwowany jest wzrost emisji metanu – obecnie stężenie metanu w atmosferze jest około dwa i pół razy większe niż przed erą przemysłową i stale rośnie. - Według szóstego raportu oceny Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (AR6) prawie połowa całkowitego globalnego ocieplenia netto od poziomów przedprzemysłowych jest spowodowana wyższymi stężeniami CH₄. Oznacza to, że z obserwowanego wzrostu globalnych temperatur o 1,1°C, około 0,5°C można przypisać emisji CH₄ – czytamy.

Jak dodano, raporty IPCC, a także innych organizacji, wskazują nie tylko na wyższe poziomy emisji metanu, ale także na wzrost ich wpływu na zmiany klimatu. - Kiedy około 20 lat temu, w trakcie pierwszego okresu zobowiązań w ramach protokołu z Kioto, rozpoczęto sprawozdawczość w zakresie inwentaryzacji gazów cieplarnianych, środowisko naukowe zgodziło się, że współczynnik globalnego ocieplenia (GWP) dla metanu jest 21 razy większy niż w przypadku CO₂ (drugie sprawozdanie oceniające IPCC, AR2). W odniesieniu do drugiego okresu sprawozdawczego w ramach protokołu z Kioto, wartość ta wzrosła do 25 (czwarte sprawozdanie z oceny IPCC, AR4). W przypadku natomiast raportowania w ramach Porozumienia paryskiego, GWP metanu w stosunku do dwutlenku węgla wynosi już 28 (piąty raport oceniający IPCC, AR5) – podaje EEA. - Ponadto współczynniki GWP stosowane w raportach UNFCCC przeliczane są dla przedziału czasowego wynoszącego 100 lat, tymczasem średnia długość życia CH₄ w atmosferze wynosi około 12 lat, co oznacza, że ​​wpływ CH₄ na globalne ocieplenie jest silniejszy, gdy rozpatrywany jest w krótszym okresie - dodano.

Potrzeba globalnych działań

Jak wskazano w ocenie, „wzrost stężenia metanu jest problemem globalnym i chociaż ambitne polityki UE i państw członkowskich mające na celu ograniczenie emisji CH₄ przyczyniają się do łagodzenia zmian klimatu, sam ich wpływ nie wystarczy, aby powstrzymać wzrost temperatury zgodnie z globalnych celem 1,5°C”. - Wynika to z faktu, że UE odpowiada jedynie za 7% światowych emisji gazów cieplarnianych i za 4-5% światowych emisji CH₄ – podsumowano.

Joanna Spiller
Dziennikarz, inżynier środowiska