Czy ESG wpływa na notowania giełdowe?

© Johannes

Obowiązkiem raportowania ESG objęte są spółki giełdowe. Czy działania na rzecz zrównoważonego rozwoju realnie wpływają na ich notowania? Giełda Papierów Wartościowych po pięciu latach, w połowie br., zrezygnowała z publikowania indeksu WIG-ESG. Nadal działa sekcja „Warsaw Sustainable Segment⁽¹⁾”, ale nie jest wypełniona licznymi wpisami – figuruje w niej 11 podmiotów (Anwim, Cyfrowy Polsat, Europejski Bank, Grenevia, Ghelamco Invest, PKO Bank Hipoteczny, Oreln, R. Power S.A. oraz Tauron Polska Energia). Prezentowane są tam instrumenty związane z finansowaniem zrównoważonego rozwoju, a podstawą wpisu na listę jest oświadczenie emitenta. Jak sprawdza się WSS i jakie jest nim zainteresowanie?

- W odpowiedzi na rosnące zainteresowanie zrównoważonymi inwestycjami, w 2023 roku na platformie Catalyst prowadzonej przez GPW, utworzono Warsaw Sustainable Segment. To dedykowana sekcja na stronie www.gpwcatalyst.pl , w której emitenci mogą zaprezentować swoje inicjatywy związane z finansowaniem zrównoważonego rozwoju, a inwestorzy zyskują narzędzie pozwalające łatwiej identyfikować emisje instrumentów dłużnych spełniające ich kryteria odpowiedzialnego inwestowania. W segmencie tym prezentowane są obecnie informacje o 22 seriach instrumentów dłużnych 11 emitentów, denominowanych zarówno w polskich złotych, jak i w euro. Warsaw Sustainable Segment wspiera promocję zrównoważonych instrumentów dłużnych i ich emitentów. Inicjatywa ta stanowi element szerszego projektu Ministerstwa Finansów – Platformy Zrównoważonych Finansów – który dąży do stworzenia regionalnego centrum zrównoważonych finansów w Polsce - komentuje dla Teraz Środowisko Agnieszka Góral, Wicedyrektor Dział Emitentów GPW.

W obszarze ESG warszawska giełda opublikowała poza tym pionierskie na polskim podwórku Wytyczne do raportowania ESG, odwołuje się też do niego oraz ryzyk klimatycznych w swoim Raporcie Zintegrowanym za 2023 r.⁽²⁾, a także opiera o ESG swoją strategię na lata 2022-2025⁽³⁾. Co istotne dla rynku – w strategii zapowiedziano „wprowadzenie nowego zrównoważonego środowiskowo produktu do końca roku 2025”. Przeprowadzono również badanie, z którego wynika, jak dowiadujemy sie od GPW, że inwestorzy instytucjonalni podkreślali istotność czynników zrównoważonego rozwoju w podejmowaniu decyzji inwestycyjnych dotyczących lokowania środków m.in. w akcje danej spółki. Efektem badania był też opublikowany w 2024 r. raport "Pragmatyzm czy ideały? ESG w polskich funduszach inwestycyjnych".⁽⁴⁾ - Rynki finansowe są kapryśne i nie ma jednego tematu inwestycyjnego, który by działał w każdych warunkach. Ale nasze badanie jednoznacznie potwierdza, że ESG to nie chwilowa moda albo właśnie kaprys. Mamy nadzieję, że nasz raport będzie dobrym początkiem debaty nad przyszłym kształtem społecznie odpowiedzialnego inwestowania w Polsce - mówi w słowie wstępnym Bartosz Pawłowski,Wiceprezes Zarządu CFA Society Poland.

Komu rating?

- Odkąd mamy raportowanie niefinansowe, towarzyszą mu ratingi ESG dla firm, takie jak LSEG Eikon, Sustainalytics. Równolegle, powstał cały nurt badań sprawdzających czy firmom opłaca się być odpowiedzialnymi społecznie – wskazuje dr hab. Monika Wieczorek-Kosmala, prof. Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach (UEK). Z analiz płyną dwa główne wnioski. – Lepsze ratingi uzyskiwały firmy z tzw. „brudnych” branż (np. z branży chemicznej, paliwowej) lub były w gorszej kondycji finansowej. Równocześnie badania wykazały, że na CSR oraz społecznie odpowiedzialne działania pozwalały sobie głównie firmy, które było na to stać – mówi. Jak dodaje, zaczęto przyglądać się firmom pod kątem greenwashingu, a więc rozbieżności pomiędzy wysokim ratingiem ESG, a realnie podejmowanymi w tym zakresie działaniami.- Przykładowo: firmy miały dobry ESG-score, CSR-score, ale w aspektach, które nie łączą się z głównym obszarem ich działalności. Dziś mamy raportowanie bardzo drobiazgowe, połączone z unijną Taksonomią. Te wymagania są ostrzejsze niż badane dotąd w ramach nurtu SRI (sustainable responsible investment) – wskazuje.

Zmiana i efekty za kilka lat

Zapytaliśmy ekspertkę, czy efekt nowych regulacji już wpływa na notowania spółek giełdowych. - Nie znam badań, które już zdążyłyby to ocenić. Jest natomiast nurt, który pokazuje tzw. ex-ante adherence: niektóre firmy, choć nie mają jeszcze obowiązku, już raportują zgodnie z ESRS-ami. Szczególnie dotyczy to ESRS E1 (klimatyczny); obserwujemy, że wiele bardzo dużych firm już dostosowało się do tej metodyki w raportach za 2023 r. Spodziewamy się, że ta paleta firm po 2024 r. się rozszerzy – opowiada. Zdaniem profesor UEK, na reakcje giełdowe trzeba jeszcze poczekać. - Na razie jesteśmy nieco na rozdrożu. Wiemy, że dotychczasowe ratingi ESG są w procesie zmiany. Wierzę, że za trzy lata zobaczymy pierwsze efekty. Bardzo bym sobie życzyła, by wtedy rating ESG rzeczywiście był wskazówką dla inwestorów, by wiedzieli, że jako dawcy kapitału dokonują dobrego wyboru – komentuje. Jak na razie sygnały co do chęci lokowania kapitału w „dobrych” kierunkach są różnorodne, nie raz sprzeczne. Dariusz Marzec, prezes PGE, stwierdził przykładowo w październiku br., że spółka ma utrudnione rozmowy o finansowaniu oraz pozyskaniu ubezpieczeń, ze względu na swój ślad węglowy. Z drugiej strony, inwestycje np. w jawnie sprzeczne z „E” w ESG kopalnie węgla wciąż nie odstraszają wielu inwestorów. Według analizy Transition Pathway Initiative Centre, 85% banków wciąż jest otwartych na finansowanie nowych inwestycji węglowych. W ocenie na potrzeby raportu „State of Transition in the Banking Sector report” wzięto pod uwagę niemal 40 banków, w tym 26 międzynarodowych.

Pokerowe ESG

Wracając do raportowania, także firmy nie chcą za szybko odsłaniać kart. Nasza rozmówczyni zauważa też swoistą strategię ostrożności wśród firm, które o części działań nie chcą komunikować zbyt szybko. Dlaczego? W raportowaniu ESG oceniana będzie poprawa. – To powoduje, że naukowcy w badaniach zauważają potwierdzenie znanych od dawna teorii o oszczędnym ujawnianiu informacji, by móc później się wykazać postępem – stwierdza prof. Wieczorek-Kosmala. O takiej tendencji oraz podejściu polskich firm do raportowania rozmawialiśmy również w wywiadzie: Między ambicją a obowiązkiem. Trzy prędkości w raportowaniu ESG.

Warto odnotować, że Fundacja Instrat na początku roku opublikowała bazę raportów ESG 140 firm działających w Polsce, a w październiku br. zaprezentowała tzw. Indeks Dekarbonizacji Polskiej Gospodarki. Wynika z niego m.in., że 65% firm deklaruje zwiększenie środków na dekarbonizację.

Marta Wierzbowska-Kujda
Redaktor naczelna, sozolog