Gmina na terenie parku narodowego? MF planuje subwencję na potrzeby ekologiczne JST

© Damian Pawlos

Projekt ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego pojawił się w Rządowym Centrum Legislacji 15 lipca br. Zawiera wyczekiwane przez samorządy rozwiązania służące wynagrodzeniu finansowemu związanemu z obszarami chronionymi.

Zgodnie z projektem Ministra Finansów⁽¹⁾, dodatkowym wsparciem finansowym dla Jednostek Samorządu Terytorialnego (JST) miałyby zostać objęte tzw. „potrzeby ekologiczne”. Będą one jednym z elementów oceny potrzeb finansowych gmin, która przekłada się na wysokość subwencji z budżetu państwa. Potrzeby ekologiczne byłyby określane dla wszystkich samorządów, na których terenie znajdują się prawnie chronione obszary o szczególnych walorach przyrodniczych, czyli parki narodowe, rezerwaty przyrody, parki krajobrazowe i obszary chronionego krajobrazu. Brane pod uwagę będą również strefy ochrony krajobrazu ustanawiane we wspomnianych obszarach oraz obszary Natura 2000.

Czytaj też: Muzea przyrody. Gdzie tworzyć i jak wzmacniać parki narodowe?

Ile subwencji za hektar rezerwatu?

Według autorów projektu wielkość potrzeb ekologicznych powinna zależeć od powierzchni poszczególnych form ochrony przyrody oraz stawki przyjętej dla konkretnej z nich. Jeżeli jeden obszar został objęty różnymi formami ochrony przyrody, w wyliczeniach potrzeb ekologicznych będzie brało się pod uwagę obszar o najwyższej wadze. Co to oznacza w praktyce? Jak czytamy w uzasadnieniu projektu, potrzeby będą wyliczane jako „suma iloczynów powierzchni danego obszaru chronionego i stawki za 1 ha powierzchni obszaru chronionego”. Poszczególne formy ochrony przyrody byłyby naznaczone różnymi wagami, zależnymi od „wartości przyrodniczej oraz stopnia ograniczeń działalności gospodarczej danego obszaru”.

Wspomniane stawki prezentują się następująco:

• park narodowy – 620 zł/ha, czyli 200% kwoty bazowej;
• rezerwat przyrody – 310 zł/ha, czyli 100% kwoty bazowej;
• strefa ochrony krajobrazu – 186 zł/ha, czyli 60% kwoty bazowej;
• parki krajobrazowe i obszary chronionego krajobrazu z min. pięcioma zakazami – 93 zł/ha, czyli 30% kwoty bazowej;
• Natura 2000 – 46,5 zł/ha, czyli 15% kwoty bazowej;
• parki krajobrazowe i obszary chronionego krajobrazu z min. jednym zakazem – 31 zł/ha, czyli 10% kwoty bazowej.

Czytaj też: Gorzkie zwycięstwo przyrody? Nature Restoration Law przyjęte, Polska głosowała przeciw

Gminy mają więc otrzymywać pieniądze za to, że na ich terenie znajdują się chronione obszary o randze krajowej lub wojewódzkiej. Co ciekawe, MF udostępniło arkusz kalkulacyjny⁽²⁾, który pokazuje jak w konkretnych przypadkach wyglądać mogą subwencje i jak się je nalicza. Jak głosi uzasadnienie projektu – dzięki temu wsparciu ograniczone mają zostać bariery, przeszkadzające w tworzeniu i rozwoju obszarów chronionych w Polsce. – (To wsparcie – przyp. red.) wpłynie pozytywnie na zmianę podejścia mieszkańców i samych JST do nowych obszarów chronionych, co będzie sprzyjało zrównoważonemu rozwojowi kraju – czytamy.

Dominika Góra
Koordynatorka redakcji