Rezygnacja z węgla a zdrowie Polaków. Raport HEAL Polska

© adam88xx

Wytyczne zawarte w „Polityce energetycznej Polski do 2040 r.” zakładają wygaszenie mocy węglowych w krajowym systemie energetycznym w 2049 r. Jak wskazuje HEAL Polska, tak odległa perspektywa przekłada się na wysoki rachunek zdrowotny.

- Łączne skumulowane koszty wszystkich skutków zdrowotnych w tym scenariuszu (do roku 2060) mogą sięgnąć 422 mld złotych. W tym przypadku w całym okresie funkcjonowania elektrowni węglowych emisje doprowadzą do 33 806 przedwczesnych zgonów oraz wielu przypadków chorób i hospitalizacji skutkujących kilkoma milionami utraconych dni pracy – wynika z raportu organizacji pt. „Szkodliwy węgiel. Jak rezygnacja ze spalania węgla poprawi stan zdrowia publicznego w Polsce?”

Zanieczyszczenie środowiska ma wpływ na nasze zdrowie, potwierdzają to liczne badania. Niedostateczna jakość powietrza skutkuje każdego roku ok. 440 tys. przedwczesnych zgonów w Europie. Kto jest najbardziej narażony? Ile to nas kosztuje? O tym w rozmowie z Weroniką Michalak, dyrektorką HEAL Polska.

W raporcie przeanalizowano 52 elektrownie węglowe, które odpowiadają za większość emisji zanieczyszczeń powietrza, oraz uwzględniono 39 jednostek gazowych i 50 elektrociepłowni (CHP). Przedstawiono trzy scenariusze działań: odejścia od węgla w 2030 r., 2035 r. i 2049 r.

Jak szybkie odejście od węgla może zapobiec przedwczesnym zgonom?

Jak wynika z analizy, odejście od produkcji energii elektrycznej ze źródeł węglowych i gazowych do 2030 r. pozwoli na uniknięcie 24 065 przedwczesnych zgonów z powodu pyłów zawieszonych w porównaniu do scenariusza odejścia od węgla do 2049 r. - W porównaniu do pośredniego scenariusza, czyli odejścia od węgla i gazu do 2035 r., możliwe jest uratowanie 5 287 ludzkich żyć. Pośredni scenariusz w porównaniu do 2049 r. pozwoli na uniknięcie 18 778 przedwczesnych zgonów – czytamy w raporcie.

Autorzy raportu wskazują przy tym, że nawet wycofanie się ze spalania węgla do 2030 r. doprowadzi do znacznych kosztów zdrowotnych, które wynikać będą z emisji zanieczyszczeń powietrza – odejście od węgla do 2030 r. wygeneruje koszt nawet 148 mld zł, do 2035 r. nawet 217 mld zł, a do 2049 r. nawet 422 mld zł. - Przy przyjęciu najszybszego scenariusza odejścia od węgla do 2030 r. można zaoszczędzić 273 mld zł kosztów zdrowotnych w porównaniu do 2049 r. Scenariusz pośredni do 2035 r. przyniesie 203 mld zł oszczędności w porównaniu do 2049 r. – dodano w raporcie.

- Niestety, elektrownie węglowe pozostają istotnym źródeł zarówno emisji gazów cieplarnianych, jak i zanieczyszczeń powietrza. Nie są głównym winowajcą, jeśli chodzi o smog w Polsce, jednak biorąc pod uwagę całość emisji, stanowią poważne zagrożenie dla naszego zdrowia. Powinniśmy jak najszybciej zrezygnować ze spalania szkodliwego węgla we wszystkich sektorach – w tym w energetyce - skomentowała wyniki analizy Weronika Michalak, dyrektorka organizacji HEAL Polska. Jak dodaje, najszybszy scenariusz odejścia od paliw kopalnych zapewni najmniejsze szkody zdrowotne i zmniejszy koszty.

Rekomendacje dla decydentów

Aby nie dopuścić do powstania tak dużego rachunku zdrowotnego, w raporcie wskazuje się szereg rekomendacji dla decydentów. Wśród nich wskazano m.in. niezwłoczne określenie jak najszybszej, wiążącej i konkretnej daty odejścia od spalania węgla w celach grzewczych i energetycznych, unikanie fałszywych rozwiązań, takich jak zastępowanie mocy węglowych mocami gazowymi czy spalanie biomasy oraz wsparcie rozwoju odnawialnych źródeł energii, energetyki prosumenckiej oraz efektywności energetycznej.

- W raporcie znalazły się również zalecenia dla przedstawicieli sektora zdrowia, których autorzy zachęcają do włączenia się w proces przygotowywania planów transformacji energetycznej w Polsce, w tym w zakresie czystego powietrza, łagodzenia skutków zmiany klimatu i profilaktyki zdrowotnej. Eksperci ds. zdrowia są kluczowi w tym procesie, gdyż mogą dostarczyć decydentom niezbędnych informacji nt. konsekwencji zdrowotnych zanieczyszczenia powietrza i zmiany klimatu wynikających ze spalania paliw kopalnych. Tylko międzysektorowa współpraca i ambitne decyzje polityczne pozwolą obywatelom i obywatelkom Polski na odetchnięcie pełną piersią bez obawy o własne zdrowie – wskazuje HEAL Polska.

Joanna Spiller
Dziennikarz, inżynier środowiska