IRENA: Wodór może zakłócić światowy handel i stosunki międzynarodowe

wodór
© PhotoGranary

Szybki wzrost globalnej gospodarki wodorowej może przynieść znaczące zmiany geoekonomiczne i geopolityczne – wskazuje Międzynarodowa Agencja Energii Odnawialnej (ang. International Renewable Energy Agency, IRENA) w najnowszym raporcie⁽¹⁾ pt. Geopolitics of the Energy Transformation: The Hydrogen Factor.

IRENA szacuje, że do 2050 r. źródła wodorowe pokryją do 12 proc. światowego zużycia energii, dodatkowo do tego czasu ponad 30 proc. wytwarzanego wodoru stanowić ma przedmiot handlu transgranicznego (co stanowi wyższy udział niż obecnie w przypadku gazu ziemnego). - Według głównych banków inwestycyjnych do 2050 r. sektor handlu wodorem może być wart 600 mld dolarów, a łańcuchy wartości zielonego wodoru mogą przyciągnąć inwestycje o wartości 11,7 mld dolarów w ciągu najbliższych 30 lat, obejmujące wszystko, od dedykowanych mocy odnawialnych i elektrolizerów, po infrastrukturę transportową – czytamy w raporcie.

Czytaj też: Wodór: wielka szansa czy wysokokosztowa ułuda?

Prężny rozwój tego sektora, jak wskazano, skutkować będzie „falą nowych współzależności” oraz spowoduje powstawanie „nowych ośrodków geopolitycznych wpływów, zbudowanych na produkcji i wykorzystaniu wodoru”.

Epoka wodoru?

Zdaniem Francesco La Camera, dyrektora generalnego IRENA, wodór może okazać się brakującym ogniwem w bezpiecznej dla klimatu przyszłości energetycznej. Geopolityczny wpływ wodoru – zdaniem ekspertów – rozgrywać będzie się prawdopodobnie na wielu etapach, kolejne lata postrzega się jednak jako „wielki wyścig o przywództwo technologiczne”. 

© IRENA

Jak czytamy, w chwili obecnej potencjał techniczny do produkcji wodoru znacznie przewyższa szacowany światowy popyt (szacuje się, że popyt wzrośnie dopiero w połowie lat 30. XX wieku). IRENA wskazuje, że jeszcze w 2017 r. jedynie Japonia posiadała krajową strategię wodorową, tymczasem obecnie ponad 30 krajów opracowało lub przygotowuje tego typu dokumenty, planując tym samym aktywny handel wodorem (szczegóły na grafice obok). Ponadto niektóre kraje, które spodziewają się być światowymi importerami (jak np. Japonia i Niemcy), już wdrażają dedykowaną dyplomację wodorową.

Zmiany na arenie globalnej

W raporcie wskazuje się, że kraje o dużym potencjale odnawialnym mogą stać się obszarami „zielonego uprzemysłowienia”, wykorzystując swój potencjał do przyciągania energochłonnych gałęzi przemysłu, co z pewnością może zwiększyć konkurencyjność gospodarczą. - W szczególności produkcja sprzętu, takiego jak elektrolizery i ogniwa paliwowe, może napędzać biznes. Chiny, Japonia i Europa mają już przewagę w produkcji, ale innowacje będą dalej kształtować obecny krajobraz produkcyjny – wskazano i dodano, że „w miarę jak zmieniają się więzi gospodarcze między krajami, zmienia się także ich dynamika polityczna”.

Jednak wpływ czystego wodoru na światowy handel energią – jak się wskazuje - należy ocenić w kontekście szerszej transformacji energetycznej. Przejście z paliw kopalnych na odnawialne źródła energii zmieni zarówno charakter jak i geografię handlu energią. - Obrót surowcami energetycznymi stopniowo przekształci się w handel technologiami energetycznymi oraz powiązanymi komponentami i surowcami – czytamy. - Ponadto czysty wodór może ułatwić transport energii odnawialnej na duże odległości za pośrednictwem rurociągów i żeglugi, uwalniając wcześniej niewykorzystane zasoby odnawialne w odległych lokalizacjach – dodano.

Czytaj też: Sector deal na rzecz rozwoju gospodarki wodorowej

Co ważne, wodór wpłynie nie tylko na infrastrukturę energetyczną i przepływy handlowe, będzie również wymagać nowych zasad, standardów i zarządzania. - Kształtowanie tych reguł mogłoby być areną rywalizacji geopolitycznej lub współpracy międzynarodowej. Chociaż definiowanie wspólnych zasad może wydawać się czynnością z natury techniczną, pomoże określić technologie, które zdominują przyszłe rynki i wynagrodzą tych, którzy je opanują. Normy mają na celu poprawę jakości, bezpieczeństwa i interoperacyjności różnych towarów i usług. Rozbieżne standardy mogą jednak rozdrobnić rynki, wywołać konkurencję regulacyjną i stworzyć bariery handlowe – dodaje IRENA. Niezbędna będzie zatem współpraca międzynarodowa w celu opracowania przejrzystego rynku wodoru ze spójnymi standardami i normami.

Joanna Spiller
Dziennikarz, inżynier środowiska