Odbywający się pod hasłem „transformacji energetycznej na poziomie lokalnym” cykl debat zgromadził w stolicy Rumunii polityków różnych szczebli, przedstawicieli unijnych instytucji, ekspertów i naukowców.
Jak wyjaśnił w rozmowie z PAP Haitze Siemers z Dyrekcji Generalnej ds. Energii Komisji Europejskiej, miasta są miejscem, w którym krzyżują się wszystkie elementy "klimatycznej układanki", takie jak mobilność, systemy energetyczne czy efektywność energetyczna budynków. - Mieszkańcy miast są bardzo zainteresowani tym, by mieć odpowiednie warunki do życia, co oznacza czyste powietrze, niedrogą i inteligentną mobilność, energooszczędne budynki itd. Miasta są więc bardzo ważną częścią pracy, którą wykonujemy, by sprowadzić transformację energetyczną na poziom obywateli – powiedział.
Miasta odpowiadają za ok. 70 proc. emisji gazów cieplarnianych
Komitet Regionów, unijny organ doradczy, w którym zasiadają samorządowcy z całej UE, przytoczył w jednym z przyjętych w Bukareszcie stanowisk dane, z których wynika, że lokalne samorządy są odpowiedzialne za ponad 70 proc. działań mających na celu ograniczenie zmian klimatycznych. W przypadku adaptacji do zmian klimatu wskaźnik ten rośnie do 90 proc. Jednocześnie miasta odpowiadają za ok. 70 proc. emisji gazów cieplarnianych na świecie.
Obecny w Bukareszcie marszałek województwa mazowieckiego Adam Struzik ocenił, że coraz więcej samorządów zdaje sobie sprawę z globalnych zagrożeń, jakie niesie ocieplenie klimatu. - Część intuicyjnie, ale część naprawdę aktywnie wchodzi w różnego rodzaju projekty np. wykorzystania odnawialnych źródeł energii, geotermii płytkiej, energii słonecznej, wiatrowej, różnych systemów kombinowanych – zaznaczył. W ocenie Struzika transformacja energetyczna wymaga zastrzyku funduszy unijnych, ponieważ bez wsparcia zewnętrznego "nikt nie będzie w stanie zainwestować takich pieniędzy". Zdaniem marszałka w Polsce problemem pozostaje lokalizacja zielonych inwestycji. - Jak ktoś chce np. zbudować biogazownię, to pojawia się ogromny opór społeczny. Ktoś inny chce postawić wiatrak - to mamy nowe przepisy i z powodów prawnych właściwe tylko 3-4 proc. powierzchni można wykorzystać do postawienia wiatraków na lądzie – zauważył Struzik.
Apel o 4,8 mld euro dla regionów górniczych w transformacji
Podczas konferencji dużo miejsca poświęcono sprawiedliwej transformacji energetycznej. Szef Komitetu Regionów Karl-Heinz Lambertz oświadczył, że UE nie może "pozostawić w tyle" żadnego kraju, regionu, miasta ani wioski. Zdaniem Lambertza kolejny budżet UE musi odpowiadać tym ambicjom.
Szczególną uwagę poświęcono europejskim regionom w najtrudniejszej sytuacji. Chodzi o 41 regionów górniczych zagrożonych utratą miejsc pracy w związku z transformacją energetyczną UE, z których sześć leży w Polsce. Komitet Regionów zaapelował o specjalne wsparcie dla tych obszarów w wysokości 4,8 mld euro, które miałoby pomóc odpowiednio przygotować się do zmian powodowanych transformacją, a także łagodzić ich społeczne i gospodarcze skutki.
Władze samorządowe kluczowym partnerem w polityce klimatycznej
Unijne plany redukcji emisji gazów cieplarnianych wiążą się z realizacją światowego porozumienia klimatycznego z Paryża. Jak ocenił były marszałek województwa łódzkiego, a obecnie radny tamtejszego sejmiku, Witold Stępień, osiągnięcie celów Porozumienia paryskiego wymaga "wyższych ambicji i szybkiego przejścia w kierunku zrównoważonego i innowacyjnego systemu energetycznego". - Zaangażowanie europejskich miast i regionów, a także obywateli, ma kluczowe znaczenie, biorąc pod uwagę ich odpowiedzialność za produkcję, dystrybucję i konsumpcję energii – podkreślił. Jego zdaniem władze samorządowe powinny być uważane za kluczowych partnerów przez rządy krajowe i mieć lepszy dostęp nie tylko do finansowania, ale również nowych technologii i programów "budowania potencjału".
Wtórowała mu Sirpa Hertell, przedstawicielka miasta Espoo w Finlandii, która podkreśliła, że decydenci na wszystkich szczeblach powinni uznać aktywną rolę miast i regionów, ponieważ znajdują się one na pierwszej linii "starcia" i odpowiadają za realizację 65 proc. celów zrównoważonego rozwoju w Europie. - Lokalne działania na rzecz zrównoważonego rozwoju w polityce klimatycznej, energetycznej i środowiskowej są kluczowe dla osiągnięcia Agendy 2030 (rezolucja ONZ dot. zrównoważonego rozwoju świata – PAP) – oceniła.
Europejski strategiczny plan w dziedzinie technologii energetycznych (SET-Plan) ma na celu przyspieszenie rozwoju i wdrażania technologii niskoemisyjnych. Konferencja w Bukareszcie była 12. edycją spotkania w ramach tej inicjatywy.
Z Bukaresztu Mateusz Kicka (PAP)
Więcej treści dotyczących samorządów w zakładce Teraz Samorząd.