Nie pozwólmy odczarować OZE

© gui yong nian

Chociaż na razie w kwestii energii polegamy zdecydowanie na paliwach kopalnych (w 2015 r. miały one 72,6 proc. udział w zużyciu energii w Europie) kierunek rozwoju jest oczywisty – zmierzamy ku Europie „czystej, inteligentnej i odnawialnej” – ocenia Europejska Agencja Środowiska (EEA). W publikacji pt. „Energy in Europe — State of play” podkreśla jednak, że dojście do tego stanu musi przebiegać w sposób zrównoważony.

Rosnące zapotrzebowanie na rzadkie pierwiastki, grunt i wodę

Gwałtowny rozwój odnawialnych źródeł energii może się wiązać ze zwiększonym zapotrzebowaniem na metale ziem rzadkich, które są używane w bateriach lub panelach fotowoltaicznych⁽¹⁾.

Niełatwo ustalić, ile gruntu lub powierzchni ogółem jest potrzebne do wytworzenia takiej ilości energii odnawialnej, by było możliwe wyeliminowanie paliw kopalnych. Ponadto potencjał wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych i same źródła OZE różnią się znacznie w zależności od regionu.

Wiadomo natomiast, że podobnie jak w przypadku innych źródeł energii, np. instalacje solarne czy farmy wiatrowe potrzebują wiele przestrzeni. Przy produkcji bioenergii, w tym biomasy i biopaliw, także potrzebne są grunty, choć również zasoby słodkiej wody.

Rozwiązaniem wielu problemów może być, zdaniem EEA, lepsze planowanie przestrzenne i projektowanie urbanistyczne - jak np. integrowanie paneli słonecznych z materiałami używanymi do pokrywania dachów czy wbudowywanie ich w ekrany dźwiękochłonne. Takie rozwiązania w wielu przypadkach mogą rozwiać obawy dotyczące zajmowania gruntów przez instalacje OZE, a także obawy dotyczące hałasu czy kwestii ochrony krajobrazu.

Materiały do produkcji instalacji OZE w obiegu zamkniętym

Niezależnie od tego, czy korzystamy z paneli słonecznych, czy z gazociągów, urządzenia i infrastruktura kiedyś się zużyją – dlatego należy rozpatrywać potrzebne do ich budowy materiały w całym cyklu ich życia.

Zdaniem EEA rozwój OZE to wręcz szansa na zaprojektowanie takich rozwiązań technicznych, które będą zgodne z zasadami gospodarki o obiegu zamkniętym. To umożliwi ponowne wykorzystywanie różnych elementów i zasobów, odzyskiwanie ich i ostatecznie poddawanie recyklingowi.

Technologia, ale też świadomość społeczeństwa

W kontekście oszczędzania zasobów Agencja podkreśla, że w ogóle samo społeczeństwo może odegrać dużą rolę w kwestii racjonalnego wykorzystywania wszystkich zasobów, co będzie służyć zmniejszeniu zapotrzebowania na energię. Energia jest przecież potrzebna do wytwarzania żywności i innych produktów. Miejmy więc świadomość, że za każdym razem, gdy te produkty wyrzucamy, marnujemy energię, wodę, ziemię i czyjąś pracę.

Rozwiązania technologiczne i odpowiedni design z pewnością pomogą zmniejszyć negatywny wpływ nawet obecnego zużycia energii. Gospodarstwa domowe, inwestorzy, konsumenci i decydenci, podejmując swoje wybory energetyczne sprzyjające czystemu i inteligentnemu wykorzystaniu energii mogliby stanowić siłę wystarczającą do całkowitej zmiany modelu konsumpcji i produkcji energii na najbliższe dziesięciolecia.

Ewa Szekalska
Dziennikarz