© gui yong nian
Chociaż na razie w kwestii energii polegamy zdecydowanie na paliwach kopalnych (w 2015 r. miały one 72,6 proc. udział w zużyciu energii w Europie) kierunek rozwoju jest oczywisty – zmierzamy ku Europie „czystej, inteligentnej i odnawialnej” – ocenia Europejska Agencja Środowiska (EEA). W publikacji pt. „Energy in Europe — State of play” podkreśla jednak, że dojście do tego stanu musi przebiegać w sposób zrównoważony.
Rosnące zapotrzebowanie na rzadkie pierwiastki, grunt i wodę
Gwałtowny rozwój odnawialnych źródeł energii może się wiązać ze zwiększonym zapotrzebowaniem na metale ziem rzadkich, które są używane w bateriach lub panelach fotowoltaicznych(1).
Niełatwo ustalić, ile gruntu lub powierzchni ogółem jest potrzebne do wytworzenia takiej ilości energii odnawialnej, by było możliwe wyeliminowanie paliw kopalnych. Ponadto potencjał wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych i same źródła OZE różnią się znacznie w zależności od regionu.
Wiadomo natomiast, że podobnie jak w przypadku innych źródeł energii, np. instalacje solarne czy farmy wiatrowe potrzebują wiele przestrzeni. Przy produkcji bioenergii, w tym biomasy i biopaliw, także potrzebne są grunty, choć również zasoby słodkiej wody.
Rozwiązaniem wielu problemów może być, zdaniem EEA, lepsze planowanie przestrzenne i projektowanie urbanistyczne - jak np. integrowanie paneli słonecznych z materiałami używanymi do pokrywania dachów czy wbudowywanie ich w ekrany dźwiękochłonne. Takie rozwiązania w wielu przypadkach mogą rozwiać obawy dotyczące zajmowania gruntów przez instalacje OZE, a także obawy dotyczące hałasu czy kwestii ochrony krajobrazu.
Materiały do produkcji instalacji OZE w obiegu zamkniętym
Niezależnie od tego, czy korzystamy z paneli słonecznych, czy z gazociągów, urządzenia i infrastruktura kiedyś się zużyją – dlatego należy rozpatrywać potrzebne do ich budowy materiały w całym cyklu ich życia.
Zdaniem EEA rozwój OZE to wręcz szansa na zaprojektowanie takich rozwiązań technicznych, które będą zgodne z zasadami gospodarki o obiegu zamkniętym. To umożliwi ponowne wykorzystywanie różnych elementów i zasobów, odzyskiwanie ich i ostatecznie poddawanie recyklingowi.
Technologia, ale też świadomość społeczeństwa
W kontekście oszczędzania zasobów Agencja podkreśla, że w ogóle samo społeczeństwo może odegrać dużą rolę w kwestii racjonalnego wykorzystywania wszystkich zasobów, co będzie służyć zmniejszeniu zapotrzebowania na energię. Energia jest przecież potrzebna do wytwarzania żywności i innych produktów. Miejmy więc świadomość, że za każdym razem, gdy te produkty wyrzucamy, marnujemy energię, wodę, ziemię i czyjąś pracę.
Rozwiązania technologiczne i odpowiedni design z pewnością pomogą zmniejszyć negatywny wpływ nawet obecnego zużycia energii. Gospodarstwa domowe, inwestorzy, konsumenci i decydenci, podejmując swoje wybory energetyczne sprzyjające czystemu i inteligentnemu wykorzystaniu energii mogliby stanowić siłę wystarczającą do całkowitej zmiany modelu konsumpcji i produkcji energii na najbliższe dziesięciolecia.
Ewa SzekalskaDziennikarz
