Wycieki z gazociagów Nord Stream a klimat. Komentarze ekspertów

© CROCOTHERY

Z początkiem bieżącego tygodnia opinia publiczna została poinformowana o uszkodzeniu gazociągów Nord Stream 1 oraz Nord Stream 2, z których zaczął wyciekać gaz. Żaden z rurociągów nie był eksploatowany, znajdował się w nich jednak gaz ziemny, który w dużej mierze składa się z metanu - gazu cieplarnianego, który, po dwutlenku węgla, jest drugą co do wielkości przyczyną zmian klimatycznych. Potencjał cieplarniany metanu – czyli wpływ, jaki wywiera na efekt cieplarniany – jest 28 razy silniejszy niż dwutlenku węgla (w okresie stu lat).

Zgodnie z informacjami Duńskiej Agencji Energii, wyciek gazu będzie trwał do niedzieli.

- Uszkodzenie rurociągów Nord Stream 1 i Nord Stream 2 na wodach międzynarodowych na Morzu Bałtyckim budzi głębokie zaniepokojenie. Wszystkie obecnie dostępne informacje wskazują, że jest to wynik celowych, lekkomyślnych i nieodpowiedzialnych aktów sabotażu. Wycieki te stwarzają ryzyko dla żeglugi i znaczne szkody dla środowiska. Wspieramy prowadzone dochodzenia w celu ustalenia pochodzenia szkody – czytamy w oświadczeniu Rady Sojuszu Północnoatlantyckiego (NATO).

Swoje zaniepokojenie uszkodzeniem podwodnych rurociągów wyraziła także Unia Europejska. - Kwestie bezpieczeństwa i ochrony środowiska mają pierwszorzędne znaczenie. Do incydentów tych nie doszło przypadkiem i dotyczą one nas wszystkich. Wszystkie dostępne informacje wskazują, że wycieki te są wynikiem umyślnego działania. Będziemy wspierać wszelkie dochodzenia mające na celu uzyskanie pełnej jasności co do tego, co się wydarzyło i jakie były tego powody, a także podejmiemy dalsze kroki, by zwiększyć naszą odporność w zakresie bezpieczeństwa energetycznego – podano w oświadczeniu UE.

Ile metanu przedostało się do atmosfery?

Wstępne szacunki⁽¹⁾ Duńskiej Agencji Energii (datowane na 28 września br.) wskazują, że wskutek uszkodzeń gazociągów do atmosfery przedostało się około 778 mln standardowych metrów sześciennych gazu ziemnego, co odpowiadać ma emisji gazów cieplarnianych w wysokości około 14,6 mln ton ekwiwalentu CO₂. Jak podaje Agencja, w 2020 r. Dania odpowiedzialna była za emisję około 45 mln ton CO₂e, emisje związane z uszkodzeniem gazociągów odpowiadać mają zatem za około 32% rocznej emisji CO₂e w Danii.

Agencja dodaje jednak, że szacunki te są zawyżone – „częściowo dlatego, że nie jest pewne, czy cały gaz ziemny zostanie uwolniony do atmosfery, a częściowo dlatego, że założono 100% udział metanu w gazie ziemnym”.

Komentarze ekspertów

Według ekspertów, wyciek stanowi ostrzeżenie przed inwestycjami w infrastrukturę paliw kopalnych. - Choć nie jesteśmy jeszcze pewni przyczyny, katastrofa Nord Stream przypomina nam, jak ryzykowna jest infrastruktura paliw kopalnych. Od lat Władimir Putin wie, że uzależnienie Europy od paliw kopalnych jest jej piętą achillesową, a rurociąg Nord Stream został już wykorzystany jako broń geopolityczna przez Putina, przeciwko Europie – mówi Thomas Pellerin-Carlin, dyrektor w Jacques Delors Energy Centre.

Czytaj też: UE zdejmuje stopę z rosyjskiego gazu. Plan KE zakłada zmniejszenie importu z Rosji o 2/3 w ciągu roku

Zdaniem natomiast Christophera Engberga-Dahl, szefa działu klimatu w The Swedish Society for Nature Conservation, mówiąc wyłącznie z punktu widzenia klimatu, jest to katastrofa ekologiczna. - Staje się coraz bardziej oczywiste, że musimy przestać inwestować w paliwa kopalne i jego infrastrukturę. Energia odnawialna jest zarówno bezpieczniejsza, jak i bardziej zrównoważona – dodaje.

Diana Maciąga, ekspertka Pracowni na rzecz Wszystkich Istot i Koalicji Klimatycznej, podkreśla natomiast, że „wycieki metanu podczas transportu, wydobycia czy magazynowania gazu to codzienność przemysłu paliwowego”.

- Globalna emisja metanu z sektora energetycznego jest o około 70% większa niż oficjalnie podawana przez rządy krajowe. Skumulowany efekt tych emisji na klimat jest miażdżący, gdyż metan oddziałuje nań ok 86 razy silniej niż CO₂ w horyzoncie 20 lat. Długoterminowe wykorzystanie gazu kopalnego jest zbrodnią w obliczu kryzysu klimatycznego – mówi Maciąga. I jak dodaje, wykorzystanie gazu w kontekście sytuacji geopolitycznej naraża Polskę na wiele ryzyk, gdyż utrzymanie płynności dostaw gazu, zapewnienie kontraktów już teraz jest - i będzie - bardzo trudne i kosztowne.

– Drogi gaz to zależność od innych państw, coraz uboższe społeczeństwo i spadek konkurencyjności gospodarki. To, że bezpieczeństwo energetyczne Polski ma dziś zależeć od otwarcia Baltic Pipe to nie sukces, a porażka wieloletniej polityki kolejnych rządów, które przez 30 lat ignorowały zmiany zachodzące na świecie. Mówiąc wprost: odpowiedzią na kryzys klimatyczny, energetyczny i problemy powodowane przez gaz transportowany przez rury i terminale nie jest dziś budowa kolejnych rur i terminali. Zamiast dalej inwestować w ryzykowne, szkodliwe dla klimatu, drogie paliwo, pieniądze te należy przeznaczyć na zmniejszenie naszego uzależnienia od gazu - tu i teraz. Rozwiązaniem jest zielona transformacja oparta na efektywności energetycznej i lokalnej infrastrukturze energii odnawialnej – podkreśla.

Joanna Spiller
Dziennikarz, inżynier środowiska