© Romolo Tavani
Przez lata w projektowaniu ogrodów liczyły się przede wszystkim estetyka i funkcjonalność. Jednak ostatnimi czasy w projekcie ogrodu, podobnie jak domu, coraz większą rolę odgrywa troska o środowisko naturalne. Jak można sprawić, by przydomowe obszary zieleni, które zatrzymują zanieczyszczenia powietrza i zwiększają bioróżnorodność, były jeszcze bardziej przyjazne środowisku?
Lokalne zamiast egzotycznych
Ogród ekologiczny tworzą przede wszystkim z rośliny rodzime, ponieważ gatunki egzotyczne często wymagają intensywniejszego nawożenia, nawadniania oraz stosowania chemicznych środków ochrony roślin. Wybór lokalnej roślinności zaowocuje ogrodem sprawiającym wrażenie naturalnego i harmonizującego z okolicznym krajobrazem.
Ważnym elementem ogrodu ekologicznego jest kompostownik. W ten sposób można nie tylko prowadzić selektywną zbiórkę organicznych odpadów kuchennych czy roślinnych, lecz także uzyskać ziemię kompostową, będącą naturalną alternatywną dla sztucznych nawozów. Inną możliwością jest zastosowanie nawozów zielonych oraz szczepionek mikoryzowych, zawierających grzyby wchodzące w symbiozę z roślinami ogrodowymi. Czym są nawozy zielone?
Nawozy zielone powstają z roślin o krótkim okresie wegetacyjnym, które w niedługim czasie wytwarzają dużą ilość masy zielonej. Zadaniem zielonych nawozów jest poprawienie właściwości fizyko-chemicznych gleby oraz zapobieganie jej erozji, a jednocześnie uniknięcie konieczności sięgania po środki chemiczne. Najlepiej sprawdzają się takie gatunki, jak łubin, koniczyna , rzepak i gorczyca. Najlepiej ścinać je przed kwitnieniem.
Naturalna ochrona i nawodnienie
Do naturalnych sposobów ochrony roślin należą również opaski lepowe czy pułapki feromonowe. Aby ochronić rośliny przed mszycami oraz innymi szkodnikami można także samodzielnie przygotować preparaty roślinne z pokrzywy, wrotyczu oraz czosnku. Natomiast preparaty z rumianku przyspieszają kiełkowanie nasion, a preparaty z aksamitki chronią korzenie przed grzybami. Jednym ze skutecznych rozwiązań jest wspieranie się allelopatią, czyli wzajemnym oddziaływaniem na siebie różnych gatunków roślin i grzybów.
Kluczowe dla prowadzenia ogrodu jest zapewnienie odpowiedniego nawadniania. W tym celu najlepiej zadbać o system automatyczny, który dzięki czujnikom deszczu i wilgoci podlewa roślinność tylko wtedy, gdy jest to niezbędne. Trawnik powinien być zaopatrzony w instalacje nawadniające ze zraszaczami wynurzalnymi, natomiast w przypadku krzewów powinny być to zraszacze niewynurzalne. Nie można także zapomnieć, że ważną rolę w obiegu wody w naszym ogrodzie odgrywa nachylenie terenu umożliwiające spływanie wody w kierunku roślin. Dobrym pomysłem jest też gromadzenie wody w zbiornikach na deszczówkę czy oczkach wodnych.
Nawierzchnie żwirowe, mineralne czy plastikowe kratki?
Ochrona zasobów wodnych jest kluczowa w zagospodarowaniu ogrodu ekologicznego. Niezwykle istotna jest przepuszczalność nawierzchni, dzięki której wody opadowe mogą bez przeszkód wsiąkać w głąb gruntu. Do wyboru jest wiele rozwiązań.
Pierwszym z nich są nawierzchnie żwirowe, najlepiej z kruszywa o ostrych i nieregularnych krawędziach. W tym przypadku warstwowe ułożenie materiałów – materiał o najgrubszym uziarnieniu najniżej – chroni przed zapadaniem się podłoża. Minusem nawierzchni żwirowej jest konieczność dosypywania kruszywa i regularnego usuwania chwastów. Kolejną możliwością jest zastosowanie nawierzchni mineralno-żywiczych. Dodatek żywicy sprawia, że jest ona całkowicie stabilna i nie zarasta. Do wyboru jest także nawierzchnia z plastikowych kratek, przypominająca strukturę plastra miodu. Taka nawierzchnia chroni przed kretami, wytrzymuje duże obciążenia i pozwala stworzyć trawnik, który jest zaliczany do powierzchni biologicznie czynnych. Co więcej na rynku są dostępne produkty pochodzące z recyklingu i nadające się do powtórnego przetworzenia.
Zastosowanie nawierzchni przepuszczalnych pozwala na odciążenie kanalizacji deszczowej oraz uniknięcie konieczności założenia systemu odwodnienia. Ponadto nawierzchnie przepuszczalne nagrzewają się w mniejszym stopniu niż te nieprzepuszczalne.
Natalia Rytelewska-ChilczukDziennikarz, specjalista ds. ochrony środowiska
