Projekt „Wdrożenie gospodarki wodorowej na poziomie lokalnym w Gminie Pszczyna” miał być remedium na problemy ze smogiem, ale też szansą na uniezależnienie się od zewnętrznych dostawców prądu i gazu. Został podpisany list intencyjny, a prawie całe przedsięwzięcie miało zostać sfinansowane ze środków unijnych w ramach mechanizmu IPCEI. Pszczyna jednak z tej inwestycji zrezygnowała… ale projekt nie przepadł, bo Tarnowskie Góry go przejęły i zaadaptowały do własnych warunków.
Stanowisko Pszczyny: za dużo niewiadomych
Redakcja zwróciła się włodarzy Pszczyny z pytaniem, jakie były motywy decyzji o wycofaniu się z tego projektu?
W odpowiedzi Dariusz Skrobol, burmistrz Pszczyny, wyjaśnia, że Gmina Pszczyna poddała projekt wdrożenia gospodarki wodorowej wnikliwej ocenie. Temat został przeanalizowany zarówno pod kątem ryzyka gospodarczego, jak i prawnego(1).
- Decyzja o rezygnacji Gminy Pszczyna z udziału w projekcie oraz o niepodpisaniu umowy o współpracy spowodowana została brakiem wskazania wysokości kosztów i brakiem szczegółowego określenia obowiązków Gminy Pszczyna, a także brakiem ustalania, czy inwestycja i produkt są bezpieczne dla środowiska – podnosi Skrobol. Argumentuje przy tym, że w okresie kilku miesięcy, począwszy od dnia podpisania listu intencyjnego do chwili rezygnacji z udziału w projekcie, nie przedstawiono żadnych certyfikatów bezpieczeństwa instalacji i produktu na środowisko naturalne oraz dobrostan mieszkańców gminy. Nie było również możliwości wyliczenia wskaźników ekonomicznej opłacalności, także w dłuższej perspektywie.
Zapytaliśmy także, czy wpływ na tę decyzję miał pilotażowy program Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW), jakim została objęta m.in. Pszczyna? Okazuje się, że decyzja o rezygnacji nie była spowodowana realizacją na terenie Gminy Pszczyna innych programów związanych z likwidacją niskiej emisji. - Obecnie mieszkańcy mają możliwość skorzystania z kilku takich projektów. Jednym z nich jest właśnie program pilotażowy NFOŚiGW dotyczący wsparcia dla budynków wielolokalowych, który uzupełnił ofertę dofinansowań do proekologicznych inwestycji i jako pierwszy umożliwia pozyskanie środków na termomodernizację i wymianę kotłów wspólnotom mieszkaniowym i właścicielom lokali w budynkach wielorodzinnych. Program pilotażowy cieszy się dużym zainteresowaniem i spotyka z wieloma pytaniami od potencjalnych beneficjentów. Pierwszy wniosek został złożony kilkanaście dni po uruchomieniu – wskazuje burmistrz Pszczyny.
Starostwo Powiatowe też miało partycypować w projekcie
Jak wyjaśnia Marcela Grzywacz, rzecznik prasowy Starostwa Powiatowego w Pszczynie, decyzja o rezygnacji nie była ze starostwem konsultowana. - Powiat pszczyński jako partner samorządowy miał być odpowiedzialny za: udostępnianie materiałów i informacji niezbędnych dla przygotowania i realizacji przedsięwzięcia, a także promowanie ogrzewania ciepłem systemowym. Zadeklarowaliśmy pomoc i współpracę we wszystkim, co mogłoby przyspieszyć wdrożenie projektu. Gmina Pszczyna podjęła autonomiczną decyzję o wycofaniu się z projektu – twierdzi Marcela Grzywacz.
Wykorzystać wszystkie dostępne atuty
Biznes nie lubi próżni, więc chwilę po tym, jak Pszczyna wycofała się z projektu, Gmina Tarnowskie Góry podpisała ze spółkami Grupy Veolia list intencyjny dotyczący współpracy w ramach tożsamego projektu "Wdrożenie innowacyjnego i referencyjnego systemu gospodarki wodorowej dla dekarbonizacji ciepłownictwa i transportu". Tutaj także, podobnie jak w przypadku Pszczyny, projekt ma być realizowany w ramach IPCEI lub innych funduszy zewnętrznych przeznaczonych na projekty z obszaru technologii i systemów wodorowych.
- Tarnowskie Góry posiadają rozbudowany i zmodernizowany system ciepłowniczy z jedną centralną kotłownią, ale ogrzewaną trzema kotłami węglowymi. Miasto rozwija się zarówno w obszarze mieszkalnictwa jednorodzinnego, jak i wielorodzinnego, poza tym intensywnie termomodernizuje swoje zasoby komunalne i wprowadza do kamienic instalacje centralnego ogrzewania podłączone do ciepła systemowego. Okoliczność, że zarówno ciepłownictwo, jak i gospodarka wod-kan są w rękach Veolii sprawiła, że mamy wspólne cele: dekarbonizację systemu ciepłowniczego, wykorzystanie biogazu z Centralnej Oczyszczalni Ścieków oraz wdrażanie innych „smart” projektów - przekonuje Piotr Skrabaczewski, Z-ca Burmistrza Miasta Tarnowskie Góry ds. Gospodarczych(2).
Podmioty zaangażowane w wykonanie inwestycji
Veolia planuje zrealizować projekt wodorowy w Tarnowskich Górach we współpracy m.in. z firmą SBB Energy, Siemens Energy INSTALMEDIA oraz Politechniką Śląską i Uniwersytetem Ruhr w Bochum.
Jak wyjaśnia Maria Niewierko z Veolii, koncepcja projektu współpracy zakłada produkcję paliwa wodorowego z odnawialnych źródeł energii, które częściowo mają być także rozbudowywane w trakcie jego rozwoju. - Projekt podzielony jest na dwa etapy: pierwszy, polegający na dostarczeniu paliwa na potrzeby stacji do tankowania pojazdów transportu miejskiego i dostawczych pojazdów ciężkich (tirów). Emisja spalin pochodząca z transportu jest po indywidualnych źródłach ogrzewania na paliwa stałe głównym źródłem zanieczyszczenia powietrza. Etap drugi zakłada produkcję ciepła i energii w kogeneracji z wykorzystaniem wodoru – wyjaśnia.
Wysokosprawna kogeneracja jest procesem jednoczesnej produkcji ciepła i energii elektrycznej w skojarzeniu. - Jednym z najbardziej ekologicznych, dostępnych paliw jest tzw. zielony wodór, który powstaje w procesie elektrolizy, czyli rozkładu wody przy użyciu energii elektrycznej pochodzącej z odnawialnych źródeł energii. Sprawność procesu kogeneracji osiągnąć ma w założeniu 81 proc., a produkowane w agregacie prądotwórczym ciepło może być zagospodarowane również na potrzeby produkcji chłodu (wody lodowej) – dodaje Robert Żmuda, wiceprezes zarządu i dyrektor ds. rozwoju i technologii w SBB Energy.
Układ wodorowy oparty o wymienione procesy jest technologią zeroemisyjną, a produktem ubocznym jest tlen, który może być dodatkowo zagospodarowany jako produkt handlowy np. jako gaz techniczny lub produkt dla służby zdrowia.
Katarzyna ZamorowskaDyrektor ds. komunikacji Więcej treści dotyczących samorządów w zakładce Teraz Samorząd.