© Frank Gärtner
26 lutego 2025 roku Komisja Europejska opublikowała plany działań w ramach Clean Industrial Deal i Action Plan for Affordable Energy. Mają one wspierać europejski przemysł czystych technologii oraz zapewnić spadek cen energii elektrycznej we wszystkich krajach UE. W dokumentach zabrakło jednak bezpośredniego wskazania strategicznej roli pomp ciepła w transformacji energetycznej.
Pompy ciepła są obecnie najbardziej efektywnym i jednocześnie dojrzałym już technologicznie rozwiązaniem, które umożliwia powszechną dekarbonizację ogrzewania w budynkach i przemyśle. Ich rola w uniezależnieniu Europy od importowanych paliw kopalnych jest więc kluczowa. Komisja Europejska szacuje, że większa elektryfikacja ogrzewania mogłaby ograniczyć wydatki na import surowców aż o 60 miliardów euro rocznie. Mimo to w przedstawionych dokumentach, dotyczących wsparcia dla rozwoju przemysłu czystych technologii oraz działań na rzecz przystępności cen energii elektrycznej, Komisja nie wskazała mechanizmów, które mogłyby zagwarantować stabilność popytu i rozwój europejskiej produkcji pomp ciepła.
Priorytety dla branży pomp ciepła
Najważniejszymi działaniami, które powinny zostać uwzględnione w polityce Unii Europejskiej, aby zapewnić szybki i harmonijny rozwój sektora pomp ciepła jest:
- Obniżenie kosztów energii elektrycznej. Obecnie użytkownicy elektrycznych pomp ciepła często płacą wyższe rachunki za ogrzewanie domów niż właściciele kotłów na gaz, ponieważ paliwa gazowe nadal korzystają z subsydiów. Bez reformy cen energii elektrycznej nie będzie możliwa powszechna elektryfikacja ogrzewania.
- Zapewnienie długoterminowego wsparcia dla rynku pomp ciepła. W wielu krajach brakuje jasnej polityki dotyczącej przyszłości systemów grzewczych. Bez przewidywalnych regulacji w tym zakresie i odpowiednio skonstruowanych systemów wsparcia producenci nie będą inwestować w nowe fabryki w Unii Europejskiej.
- Priorytet dla produkcji pomp ciepła w Europie. Obecnie od 60 do 73 procent pomp ciepła sprzedawanych w Unii Europejskiej jest produkowanych na jej terytorium. Jednocześnie rośnie jednak import tańszych urządzeń spoza Europy. Brak mechanizmów promujących europejskie łańcuchy dostaw może zdestabilizować rynek.
- Wsparcie dla pomp ciepła w przemyśle i ciepłownictwie. Dokumenty Komisji Europejskiej nie uwzględniają w pełni potencjału dużych pomp ciepła dla przemysłu i systemów ciepłowniczych, które mogłyby szybko zastąpić paliwa kopalne.
Szansa na dynamiczny rozwój rynku pomp ciepła
W 2024 roku sprzedaż pomp ciepła w Europie spadła o 23 procent, a w Polsce o ponad 35 procent. Było to wynikiem spowolnienia gospodarczego, braku przewidywalnej polityki w zakresie transformacji energetycznej oraz subsydiowania gazu. Jeśli nie zostaną podjęte odpowiednie działania, ten trend może się pogłębić, a Unia Europejska straci szansę na rozwój kluczowego sektora przemysłu.
Jak podkreśla Małgorzata Smuczyńska, wiceprezes PORT PC − Europa ma ogromny potencjał w zakresie produkcji czystych technologii takich jak pompy ciepła. Jednak popyt na te urządzenia w ostatnim czasie znacznie zmalał i było to w dużej mierze spowodowane dezinformacją, niekorzystną polityką w zakresie cen energii czy zmianami w programach dofinansowań. To wszystko wpływa negatywnie na decyzje inwestycyjne związane z budową fabryk pomp ciepła i komponentów do ich produkcji. Wiemy, że zbyt wiele przeszkód nadal stoi na drodze naszym europejskim firmom: od wysokich cen energii po nadmierne obciążenia regulacyjne. Mam nadzieję, że Clean Industrial Deal stworzy korzystne warunki do dynamicznego rozwoju tego biznesu w Europie.
Z kolei Paweł Lachman, prezes PORT PC, zauważa, że − Pompy ciepła nie są już tylko technologią przyszłości, stały się niewątpliwie technologią teraźniejszości. Nie można dłużej czekać na zdecydowane działania, które stworzą stabilne warunki dla rozwoju rynku. Komisja Europejska musi jasno określić, jak zamierza wspierać europejskich producentów pomp ciepła i komponentów oraz jakie działania będą podjęte, by obniżyć ceny energii elektrycznej i zapewnić przewidywalność regulacyjną.
Podsumowanie
Unia Europejska deklaruje wsparcie dla czystych technologii, ale pompy ciepła – kluczowy element transformacji energetycznej – nadal nie są traktowane jako priorytet. Jeśli Europa chce być liderem w ogrzewaniu przyszłości, potrzebuje jasnej polityki na rzecz pomp ciepła.
PORT PC apeluje do Komisji Europejskiej o podjęcie działań w czterech kluczowych obszarach, które zapewnią:
- reformę cen energii elektrycznej, aby użytkownicy pomp ciepła nie płacili więcej za ogrzewanie niż właściciele kotłów gazowych;
- stabilne wsparcie polityczne i regulacyjne, które pozwoli producentom planować inwestycje:
- wdrożenie mechanizmów promujących produkcję pomp ciepła w Europie;
- rozszerzenie programów wsparcia dla pomp ciepła w przemyśle i ciepłownictwie.
Działania w tych obszarach pozwolą na rozwój rynku, wzmocnienie europejskiego przemysłu pomp ciepła i przyspieszenie transformacji energetycznej.
Źródło: PORT PC
