Potrzebny plan dojścia do neutralności w zakresie degradacji gruntów. Konkluzje Rady UE

© WrongWay

Konkluzje nt. pustynnienia, degradacji gruntów i suszy (ang. desertification, land degradation and drought – DLDD) przyjęto 14 października br. podczas obrad Rady UE ds. środowiska. Dokument⁽¹⁾ nawiązuje do zadania 15.3 z Celów Zrównoważonego Rozwoju Agendy 2030, które mówi o zwalczeniu pustynnienia oraz odtworzeniu zdegradowanych obszarów i gleb do końca obecnej dekady. Rada „z niepokojem odnotowuje” wzrastającą częstotliwość oraz intensywność suszy oraz pustynnienia i degradacji gruntów - nie tylko w Unii, ale również poza jej granicami, czemu ma przeciwdziałać Konwencja Organizacji Narodów Zjednoczonych ws. zwalczania pustynnienia. Co zatem można i należy zrobić? Wskazanym celem jest tzw. neutralność w zakresie degradacji gruntów, do której należy dążyć m.in. poprzez realizację unijnej strategii glebowej do 2030 r. oraz rozwijanej w ramach programu „Horyzont Europa” Misji Gleba. Rada apeluje do Komisji Europejskiej o przygotowanie kompleksowego planu działania na poziomie całej Unii, który pomoże osiągnąć neutralność w zakresie degradacji gruntów oraz odporność na susze w perspektywie 2030 r. – (Rada – przyp. red.) podkreśla również, że Komisja i państwa członkowskie powinny priorytetowo potraktować wdrożenie rozporządzenia Nature Restoration Law, w tym rozwiązań opartych na naturze w celu zwiększenia skali regeneracyjnego zarządzania gruntami i proaktywnego zarządzania suszą – czytamy w konkluzjach.

Czytaj też: Adaptacja do zmiany klimatu dzięki Nature Restoration Law? NGOs mówią o krajowym planie odbudowy

Suburbanizacja zagrożeniem dla gruntów

Przyjęty tekst odnosi się także do szkodliwych środowiskowo subsydiów (średnioterminowe cele powinny zakładać ich wygaszenie bądź reformę) i do wzajemnych powiązań pomiędzy zarządzaniem gruntami a gospodarką wodną. Państwa członkowskie zagrożone suszą i/lub niedoborami wody mają zatem przygotowywać zgodne z wytycznymi Ramowej Dyrektywy Wodnej plany zarządzania suszą. Odpowiednie polityki i środki muszą być zastosowane również w takich dziedzinach, jak rolnictwo i produkcja żywności, gdzie wzmocnieniu powinno ulec rolnictwo organiczne czy planowanie przestrzenne. Rada pisze o znaczeniu obszarów leśnych oraz innych ekosystemów, które przyczyniają się do regeneracji gruntów, pochłaniania dwutlenku węgla, adaptacji do zmiany klimatu, efektywnego gospodarowania zasobami i bezpieczeństwa żywnościowego. W konkluzjach czytamy też o potrzebie finansowania odpowiednich działań, które muszą zostać wsparte tak z publicznych, jak i prywatnych środków. – (…) ważne jest osiągnięcie zrównoważonych, identyfikowalnych i przejrzystych łańcuchów wartości, które oddzielą produkcję rolną od wylesiania i degradacji lasów i gruntów, wprowadzając środki zarówno po stronie popytu jak i podaży – czytamy. Równocześnie Rada dostrzega rosnącą presję na globalne zasoby i szkodliwy wpływ praktyk związanych ze wspomnianym już wylesianiem, tzw. rozlewaniem się miast (ang. urban sprawl), depopulacją obszarów wiejskich czy górnictwem.

Wezwanie do synergii

Przedstawiciele państw członkowskich nawołują też transformacji systemów rolno-żywnościowych w kierunku odporności na suszę oraz wrażliwości na klimat, zgodnie z 13 zasadami agroekologii zdefiniowanymi przez Organizację Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO). Liderzy opowiadają się za współpracą na szczeblu międzynarodowym w ramach istniejących formatów i porozumień, w tym następujących po sobie szczytów stron Konwencji ONZ o różnorodności biologicznej (konferencji COP16 w Cali, zaplanowanej na termin od 21 października do 2 listopada br.), Konwencji ws. zmiany klimatu (konferencji COP29, która będzie trwać od 11 do 22 listopada br. w Baku) oraz Konwencji ws. zwalczania pustynnienia (najmniej znanej spośród tych trzech konferencji, która odbędzie się w dniach 2-13 grudnia br. w Rijadzie). Rada twierdzi, że czasowa bliskość tych wydarzeń ma sprzyjać realizacji Agendy 2030. Konkluzje wzywają więc do zacieśnienia współpracy na rzecz przeciwdziałania utracie różnorodności biologicznej, zmianie klimatu, zanieczyszczeniom oraz degradacji lądów, wód i oceanów.

Czytaj też: Po konkluzjach finansowych, strategiczne elementy. Konkluzje Rady przed COP29

Szymon Majewski
Dziennikarz