© Solar Heat Europe
W powszechnym odbiorze energetyka słoneczna jest kojarzona przede wszystkim z panelami fotowoltaicznymi. Ogromny rozkwit tej technologii, który w ostatnich latach dało się zaobserwować na terenie całego kraju, może przyćmić drugą istotną gałąź tego segmentu OZE, a więc kolektory słoneczne. Tymczasem po kilkuletniej przerwie, spowodowanej m.in. zakończeniem projektów gminnych, opartych na poprzednim rozdaniu środków unijnych, nowe instalacje znowu pojawiają się w budownictwie mieszkaniowym, wspomagając tym samym zieloną transformację na poziomie lokalnym. Skierowane do mieszkańców programy dotacyjne, obejmujące montaż kolektorów, można odnaleźć w całej Polsce. Aby zobrazować ten trend przyjrzeliśmy się gminie Jasło, gdzie w ramach zakończonego w tym roku projektu zainstalowano 188 urządzeń.
Historyczny precedens
Po raz pierwszy energetyka słoneczna na większą skalę zagościła w Jaśle i okolicach niemal dekadę temu, kiedy zrzeszający 22 gminy z województwa podkarpackiego i małopolskiego Związek Gmin Dorzecza Wisłoki zrealizował projekt „Instalacja systemów energii odnawialnej na budynkach użyteczności publicznej oraz domach prywatnych na terenie gmin należących do Związku Gmin Dorzecza Wisłoki” o wartości 94,6 mln zł z 75% dofinansowaniem szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi UE. W latach 2014-2016 na obszarze 20 gmin wykonano łącznie 8405 instalacji OZE, w tym kolektorów słonecznych na ok. 8250 budynkach prywatnych oraz 103 budynkach użyteczności publicznej, w tym, w szpitalu w Jaśle. – To właśnie inicjatywa Związku Gmin Dorzecza Wisłoki rozsławiła w naszej gminie kolektory słoneczne, których zainstalowano wtedy 599 – w rozmowie z Teraz Środowisko opowiada starsza inspektor na samodzielnym stanowisku ds. pozyskiwania funduszy zewnętrznych i kontroli w gminie Jasło, Karolina Misiewicz. - Mieszkańcy przekonali się o ich zaletach i tym, jak łatwo można je wykorzystać np. do podgrzewania wody. Sukces przedsięwzięcia sprawił, że pojawiło się wielu kolejnych chętnych. Wyszliśmy naprzeciw ich potrzebom, podejmując projekt „Montaż mikroinstalacji odnawialnych źródeł energii dla mieszkańców na terenie gminy Jasło” – dodaje.
Gmina Jasło przystępuje do działania
Projekt, o którym mówi nasza rozmówczyni, objął inwestycje o łącznej wartości 14 360 609 zł i był współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata 2014-2020. Realizacją zajęła się firma Flexipower Group Sp. z o.o. – Wniosek do urzędu marszałkowskiego złożyliśmy w 2017 roku – kontynuuje Karolina Misiewicz – a w marcu 2021 r. zawarliśmy umowę. Do maja trwał nabór, z kolei realizacja instalacji miała miejsce w latach 2022-23, ostatecznie kończąc się 31 marca br. – uzupełnia. W ramach projektu w gminie zrealizowano łącznie 664 instalacje OZE, w tym 188 instalacji kolektorów słonecznych za kwotę 3 012 785 zł. Ich łączna moc wynosi 854 kW. Jak mówi Misiewicz, możliwość skorzystania z oferowanych środków finansowych spotkała się z dużym zainteresowaniem, któremu z pewnością sprzyjały pozytywne doświadczenia z wcześniejszego projektu Związku Gmin Dorzecza Wisłoki. – Kiedy realizowano projekt szwajcarski część osób mogła się jeszcze wahać, ale ostatecznie zadziałał marketing szeptany. Ludzie przekazywali sobie informacje o tym, że kolektory słoneczne to dobre i przydatne rozwiązanie. – relacjonuje Misiewicz – Dlatego ci, którzy nie załapali się wtedy, chcieli wziąć udział w kolejnej inicjatywie. Niektórzy wpisali się na listę oczekujących już w 2017 roku. – dodaje.
Z punktu widzenia gospodarstw domowych kolektory słoneczne oznaczają duży komfort użytkowania – zupełnie nieporównywalny z ogrzewaniem wody piecem węglowym. Karolina Misiewicz zauważa, że dzięki zastosowaniu tej technologii mieszkańcy nie musieli palić w piecach, aby mieć ciepłą wodę. – W projekcie wzięły również udział osoby posiadające kotły gazowe, dla których kolektory okazały się wygodnym uzupełnieniem, obniżającym koszty - mówi nasza rozmówczyni. O ile? Dokładna wysokość kwoty wkładu własnego po stronie mieszkańca zależała m.in. od tego, czy kolektor miał znaleźć się na budynku mieszkalnym, czy na gruncie. W pierwszym przypadku byłby bowiem obłożony stawką 8% podatku VAT, w drugim natomiast 23%(1). Znaczenie miała również posiadana moc. Karolina Misiewicz przytacza dokładne liczby – Dla 74 zrealizowanych instalacji o mocy 3 kW koszt całkowity wyniósł 14 439 zł z 5414 zł wkładu mieszkańca. Pojedyncza instalacja o mocy 4,5 kW (zrealizowano ich 105) kosztowała 16 782 zł z 6292 zł po stronie mieszkańca. Z kolei dla najmniej licznych dziewięciu instalacji o największej mocy 6 kW, całkowity pojedynczy koszt to 18 541 zł z 6952 zł wkładu mieszkańca – relacjonuje inspektor.
To nie koniec?
Poniesiony wydatek zwraca się w postaci oszczędności na innych źródłach ciepła, takich jak węgiel czy gaz, a urządzenia są objęte siedmioletnią gwarancją. Karolina Misiewicz przewiduje dalsze zapotrzebowanie na rozwój jasielskiej energetyki odnawialnej, w tym kolektorów słonecznych. Oznaki widać już dziś. – Wszystkie złożone wnioski rozpatrzyliśmy pozytywnie – opowiada specjalistka – a teraz pojawiają się pytania o kontynuację. Zwłaszcza w okresie letnim, kiedy jest dużo słońca, ludzie dostrzegają wyraźne korzyści wynikające z zastosowania tej technologii. Czekamy na kolejną okazję do pozyskania środków – mówi. Przypadek boomu na kolektory w gminie Jasło, zarówno kilka lat temu, jak i w ostatnim okresie pokazuje, że ta forma energetyki słonecznej ma przed sobą obiecującą przyszłość.
Szymon MajewskiDziennikarz
Więcej treści dotyczących samorządów w zakładce Teraz Samorząd.
