Skala zmian zaproponowanych w projekcie ustawy prawo energetyczne dużym zaskoczeniem

© Talaj

Ustawodawca wskazuje, że zmiany do ustawy – Prawo energetyczne oraz ustawy o odnawialnych źródłach energii⁽¹⁾ wynikają w szczególności z konieczności wdrożenia do polskiego porządku prawnego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/944 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej. Dyrektywa ta ustanawia zasady dotyczące wytwarzania, przesyłu, dystrybucji, dostaw i magazynowania energii elektrycznej wraz z aspektami dotyczącymi ochrony konsumentów, w celu stworzenia zintegrowanych, konkurencyjnych, ukierunkowanych na potrzeby konsumenta, elastycznych, uczciwych oraz przejrzystych rynków energii elektrycznej w Unii Europejskiej.

Jakie rozwiązania proponuje projekt?

Lista proponowanych zmian jest długa i w wielu przypadkach wprowadza diametralnie zmiany w stosunku do tego, co znamy obecnie. Hasło mówiąc dotyczą one m.in. takich kwestii jak: wprowadzenia przepisów umożliwiających od 2026 r. techniczną zmianę sprzedawcy energii elektrycznej w 24 godziny oraz wprowadzania dostępu do narzędzia porównywania ofert sprzedaży energii elektrycznej dla odbiorców energii elektrycznej w gospodarstwach domowych i mikro przedsiębiorców o rocznym zużyciu poniżej 100 000 kWh.

Określa się ramy prawne do funkcjonowania obywatelskich społeczności energetycznych (w tym prawo odbiorcy do przystąpienia do obywatelskiej społeczności energetycznej przy zachowaniu pełni praw konsumenckich i do opuszczenia społeczności bez sankcji). Zgodnie z projektem obywatelska społeczność energetyczna mogłaby działać w formie stowarzyszenia, spółdzielni, spółki osobowej albo spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, z wyjątkami wskazanymi w projekcie ustawy. Zaproponowano, żeby obywatelska społeczność energetyczna ponosiła odpowiedzialność finansową za niezbilansowanie, które powoduje w systemie elektroenergetycznym.

Czytaj też: Finansowanie społecznościowe: każdy może przyczynić się do transformacji energetycznej

Nowy model rozliczeń prosumentów

Projektodawcy przekonują, że ustawę dostosowano do wymogów dyrektywy 2019/944 w stosunku do osobnego rozliczania energii elektrycznej wprowadzanej do sieci i zużywanej energii elektrycznej z sieci przez prosumentów energii odnawialnej jako odbiorców aktywnych. - Obecnie funkcjonujący system opustów, o którym mowa w art. 4 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii nie umożliwia osobnego rozliczania energii elektrycznej wprowadzanej do sieci i zużywanej energii elektrycznej z sieci. Wynika to z faktu, że oczekiwanym od prosumenta- energii odnawialnej modelem jest rozliczanie wspólnie energii elektrycznej wprowadzanej do sieci i zużywanej przez niego energii elektrycznej z sieci (tzw. net metering) - czytamy w Ocenie Skutków Regulacji projektu.

W efekcie, projekt ustawy definiuje podstawy nowego systemu, w którym system opustów nie będzie dostępny dla prosumentów wchodzących na rynek po 2021 roku. Ustawodawca przekonuje, że zmiana modelu pozwoli także na wykorzystanie w pełni potencjału agregatorów energii, a to dlatego, że wprowadza się minimalny poziom ceny po jakiej sprzedawca zobowiązany, sprzedawca wybrany albo agregator zakupi nadwyżkę energii od prosumenta energii odnawialnej, lecz nie eliminuje to możliwości stworzenia nowych, innowacyjnych ofert czy usług oferowanych prosumentom. - Zmiany umożliwią aktywizację w większości biernych dotąd konsumentów, którzy realizując inwestycje w mikroinstalacje staną się niezwykle istotnym uczestnikiem rynku zarówno po stronie poboru energii jak i po stronie wytwórczej – czytamy w uzasadnieniu.

Rynek zgłasza duże obawy

Stowarzyszenie Branży Fotowoltaicznej POLSKA PV wydało stanowisko⁽²⁾, w którym stwierdza, że zapowiedź końca systemu opustów od początku 2022 r. może mieć bardzo negatywne konsekwencje dla polskich przedsiębiorców.

Stowarzyszenie zauważa, że tak nagła i radykalna likwidacja systemu opustów może skutkować negatywnymi skutkami dla branży fotowoltaicznej. Wśród nich wymienia zagrożenie likwidacji wielu miejsc pracy w roku 2022 oraz utraty środków unijnych, zwłaszcza tych przeznaczonych na programy parasolowe, które bazują właśnie na net meteringu. - Skokowo rosnący popyt w II półroczu 2021 r. będzie powodować wzrost cen instalacji, zmniejszenie ich opłacalności i efektywności ekonomicznej oraz prawdopodobieństwo obniżenia jakości wykonywania usług przez mocno obciążone pracą firmy wykonawcze – prognozuje Stowarzyszenie. Wreszcie podnosi argument niesprawiedliwego traktowania prosumentów w stosunku do innych podmiotów funkcjonujących na rynku energii oraz ograniczenie lokalnego łańcucha dostaw (koncentracja fotowoltaiki w dużych projektach to mniej miejsca na rynku dla polskich producentów, firm inżynieryjno-projektowych oraz instalacyjnych).

Dodatkowo Stowarzyszenie zauważa, że Dyrektywa 2019/944 mówi o zmianie systemów rozliczeń z wyprodukowanej energii i zakazuje osobnego rozliczania energii elektrycznej wprowadzanej do sieci i zużywanej po 31 grudnia 2023 r. To jednak oznacza, że zmiany wskazane w projekcie nie muszą nastąpić tak nagle, czyli już od 1 stycznia 2022 roku.

W związku z tym, Stowarzyszenie Branży Fotowoltaicznej apeluje o wprowadzenie okresu przejściowego i likwidację systemu opustów dopiero od daty wskazanej w dyrektywie, tj. od 31 grudnia 2023 r.

„Prywatne” linie bezpośrednie

Projekt ustawy zawiera też ułatwienia administracyjne w budowie linii bezpośrednich, dzięki czemu inwestycje w rozwój rozproszonych źródeł wytwarzania mają być bardziej korzystne. Linie bezpośrednie są to dedykowane linie energetyczne, łączące odbiorcę z instalacją wytwarzającą energię, np. farmą fotowoltaiczną.

MKiŚ przekonuje, że rozwój sektora przyśpieszą również projekty korzystające z tzw. piaskownic regulacyjnych (ang. regulatory sandbox). Ma to być bezpieczna przestrzeń prawna dla sektora energetycznego - do testowania i wdrażania nowych technologii, usług, produktów, modeli współpracy użytkowników systemu lub rozwiązań technologicznych. Po pozytywnym rozpatrzeniu wniosku, Prezes Urzędu Regulacji Energetyki udzieli wnioskodawcy na okres maksymalnie 3 lat, zwolnienia od stosowania określonych przepisów ustawy – Prawo energetyczne. Piaskownice regulacyjne są popularne m.in. we Francji, w Niemczech i Holandii.

Katarzyna Zamorowska
Dyrektor ds. komunikacji