Certyfikacja usuwania dwutlenku węgla faktem. Unijne ramy zatwierdzone

© Miha Creative

Pochłanianie dwutlenku węgla to zadeklarowany istotny element dojścia przez UE do neutralności emisyjnej w 2050 r. By przyspieszyć jakościowy postęp tego procesu, od 2022 r. trwały prace nad przyjęciem ram certyfikacji usuwania CO₂. Dziś zostały one oficjalnie ostatecznie zatwierdzone przez Radę. Co oznaczają?

Rozporządzenie określające zasady mówienia „sprawdzam” w obszarze CCS i CCU to pierwszy tego typu dokument. Dotyczy on usuwania dwutlenku węgla, technik węglochłonnych i składowania dwutlenku węgla w produktach. Ramy będą woluntarystyczne, ale mają zachęcać i ułatwiać po pierwsze jakościowe usuwanie CO₂ z atmosfery, po drugie – redukcję emisji z gleby. Rada w komunikacie podkreśla, że to jedynie uzupełnienie stałego dążenia do ograniczania emisji gazów cieplarnianych.

W zakres rozporządzenia wchodzą trzy obszary, uzależnione m.in. od perspektywy czasowej działań:

• „trwałe usuwanie dwutlenku węgla”, oznaczające wychwyt i składowanie atmosferycznego lub biogenicznego CO₂ przez kilka stuleci;
• składowanie dwutlenku węgla, obejmujące wychwyt i składowanie dwutlenku węgla w trwałych produktach przez co najmniej 35 lat;
• tzw. techniki węglochłonne, które zwiększają sekwestrację i składowanie dwutlenku węgla w lasach i glebach lub które ograniczają emisje gazów cieplarnianych z gleb i są prowadzone w okresie co najmniej pięciu lat.

Kryteria certyfikacji

Jak uzyskać certyfikat pochłaniania CO₂? Ramy wskazują, że należy spełnić cztery warunki. Po pierwsze, przynosić wskazane ilościowo korzyści w zakresie pochłaniania dwutlenku węgla netto lub redukcji emisji z gleby netto. Po drugie, być „dodatkowe”, czyli wykraczać poza podstawowe wymogi prawa (a finansową opłacalność osiągnąć mogą przez efekt zachęty w postaci certyfikacji). Po trzecie - mają zapewniać składowanie długoterminowe wraz z minimalizacją ryzyka powrotu CO₂ do atmosfery. To kryterium będzie zresztą wzmocnione mechanizmem odpowiedzialności, który obliguje do reagowania na przypadki uwolnienia do atmosfery wychwyconego wcześniej dwutlenku węgla. Po czwarte - nie mogą przysparzać poważnych szkód środowisku i mają przynosić dodatkowe korzyści w obszarze przynajmniej jednego z celów w zakresie zrównoważonego rozwoju.

Obowiązek weryfikacji spełnienia tych kryteriów ma spoczywać na niezależnych jednostkach certyfikujących. W ciągu czterech lat po wejściu w życie (czyli 20 dni po opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym UE), te jednostki zostaną ujęte w ogólnounijnym elektronicznym rejestrze.

Rozporządzenie m.in. podkreśla rolę rolnictwa regeneratywnego, o czym więcej w artykule oraz w samym dokumencie⁽¹⁾.

Marta Wierzbowska-Kujda
Redaktor naczelna, sozolog