Dopłacanie do systemu gospodarki odpadami, mimo że niezakazane, nie powinno być standardem – przestrzegł Grzegorz Czarnocki, prezes RIO w Opolu. Jak zaznaczył, praktyka taka wpływa negatywnie na możliwości rozwojowe samorządów.
Prezes RIO w Opolu podczas swojego wystąpienia na III Krajowym Kongresie Forów Skarbników omówił najważniejsze problemy związane z finansowaniem systemu gospodarki odpadami, w tym szczególnie kwestię bilansowania się systemu w gminach.
Czytaj też: ZMP przeciwne zniesieniu zasady samobilansowania się systemu gospodarki odpadami
Jak zaznaczył, problem ten jest szczegółowo analizowany przez Krajową Radę RIO już od 2015 r. Czarnocki zwrócił uwagę, że pierwsza kompleksowa kontrola izb dotycząca wpływów z opłaty śmieciowej i wydatków na odbiór i zagospodarowanie odpadów komunalnych w latach 2015-2016 wykazała niewielką nadwyżkę po stronie dochodowej. Prezes RIO w Opolu zaznaczył jednak, że w kolejnych latach wydatki gmin na system rosły znacznie szybciej niż dochody z tytułu opłaty śmieciowej. - Opracowanie RIO w Szczecinie, w którym przeanalizowano nie tylko same wydatki na operatora, ale też na cały system, czyli również na obsługę administracyjną i edukację ekologiczną, wykazało, że w latach 2016 - 2017 w żadnej grupie jednostek dochody z tytułu opłaty za gospodarowanie odpadami nie pokrywały kosztów systemu, za wyjątkiem związków JST – zauważył Czarnocki.
Jak kształtuje się udział wpływów i wydatków związanych z zagospodarowaniem odpadów komunalnych w najmniejszym województwie w Polsce? Jak wynika z analizy RIO w Opolu, w ostatnich latach tylko jednej z gmin udało się wyjść „na zero” – więcej na ten temat w artykule.
Dodał, że kolejna analiza, przeprowadzona przez RIO w Opolu za lata 2016-2019 wyraźnie pokazała „jak słupek wydatków rośnie dużo szybciej niż słupek dochodów”. Zdaniem prezesa RIO w Opolu dane te wskazują, że „problemem nie jest zarabianie na opłatach, tak jak to widział ustawodawca jeszcze niedawno, ale niedobór środków w systemie”.
Czy gminy mogą dopłacać do systemu?
Odnosząc się do kwestii dopłacania gmin do gospodarki odpadami prezes RIO wyjaśnił, że ustawodawca nie zakazuje tego wprost w przepisach. - Mówi się jedynie, że rada gminy ustalając stawki za gospodarowanie odpadami komunalnymi bierze pod uwagę liczbę mieszkańców zamieszkujących daną gminę, ilość wytworzonych na terenie gminy odpadów komunalnych, a także koszty funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi, o których mowa w art. 6r ust. 2b – 2d. Czyli rada gminy podejmując uchwałę w sprawie stawek opłaty powinna wziąć pod uwagę koszty funkcjonowania systemu. Czyli ta stawka powinna być tak skalkulowana, żeby obejmować wszelkie koszty, które na ten system się składają – tłumaczył Czarnocki.
Prezes RIO podkreślił jednak, że brak przepisu zakazującego samorządom na dopłacanie do systemu gospodarki odpadami komunalnymi nie oznacza, że może to być standardem. - Dopłacanie do systemu ma absolutnie negatywny wpływ na wysokość nadwyżki operacyjnej. Z kolei nadwyżka operacyjna i jej wysokość ma kluczowe znaczenie dla możliwości rozwoju gminy w przyszłości - zaznaczył Czarnocki. Jednocześnie przestrzegł, że „jeżeli zaprzepaścimy nadwyżkę operacyjną w fałszywie pojmowanej trosce o dobrostan naszych mieszkańców, to nasze gminy i miasta być może w przyszłości nie będą mogły się rozwijać”.
Czarnocki odniósł się też do słabości mechanizmu nadzorczego izb obrachunkowych w zakresie opłat śmieciowych, który ma charakter wyłącznie kasacyjny. - Oznacza to, że my jako kolegia izb obrachunkowych nie możemy ustalić wyższej stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Dlatego najczęściej wygląda to tak, że jeżeli wpływa uchwała, w której uchwalona stawka nie pozwala na sfinansowanie całego systemu to jedyne co możemy zrobić to ją uchylić. Efekt będzie taki, że zostanie poprzednia uchwała z jeszcze niższymi stawkami – tłumaczył Czarnocki. Jego zdaniem rolą izb w tym zakresie powinno być wskazywanie i przekonywanie władz gmin i radnych, że system powinien się bilansować oraz pomaganie w minimalizowaniu ewentualnych dopłat.
Źródło: Serwis Samorządowy PAP
Więcej treści dotyczących samorządów w zakładce Teraz Samorząd.
