Światowy Dzień Dzikiej Przyrody 2023© UN
Konwencja o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem została sporządzona w Waszyngtonie 3 marca 1973 r. Konwencja bywa nazywana w skrócie waszyngtońską lub CITES (skrót od jej angielskiej nazwy). Konwencję ratyfikowało ponad 180 państw, w tym Polska (12 grudnia 1989 r.). Obecnie ochroną konwencji objętych jest ponad 37 tys. gatunków zwierząt i roślin.
World Wildlife Day 2023: Partnerstwa na rzecz ochrony dzikiej przyrody
Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych w 2013 r. ustanowiło Światowy Dzień Dzikiej Przyrody (ang. World Wildlife Day), który jest obchodzony w rocznicę podpisania konwencji CITES. Jego celem jest uczczenie bogactwa dzikiej fauny i flory, podnoszenie świadomości społeczeństwa w kwestii wartości dzikiej przyrody i zagrożeń, jakie powoduje nielegalny handel i przemyt okazów.
W tym roku hasło przewodnie święta brzmi „Partnerstwa na rzecz ochrony dzikiej przyrody” (ang. „Partnerships for Wildlife Conservation”).
Usługi dzikiej przyrody. Nieocenione, ale czy docenione?
- Różnorodność biologiczna jest niezbędna do zapewnienia ludziom żywności, świeżej wody i czystego powietrza. Ma ogromne znaczenie dla naszego zdrowia, między innymi poprzez ograniczanie rozprzestrzeniania się chorób. Jest niezastąpiona w utrzymaniu równowagi w środowisku i przeciwdziałaniu zmianom klimatu. Dziko żyjące rośliny i zwierzęta odgrywają ogromną rolę w utrzymaniu równowagi w środowisku naturalnym, które stanowi nasze dziedzictwo o wartości przyrodniczej, estetycznej, naukowej, kulturowej, rekreacyjnej i gospodarczej – przypomina dr Bożena Kornatowska w komunikacie prasowym Instytutu Ochrony Środowiska - Państwowego Instytutu Badawczego. Ekosystemy i zasoby różnorodności biologicznej nie tylko zapewniają życie na Ziemi, ale także wspierają nasz dobrobyt. Materiał budowlany oraz surowce umożliwiających produkcję leków, ubrań czy paliw – m.in. takie świadczenia przyrodnicze wylicza ekspertka IOŚ-PIB.
- Tymczasem wyniki globalnych analiz wskazują, że nasza nadmierna konsumpcja i związane z nią postępujące zmiany w użytkowaniu gruntów, mórz i oceanów, niekontrolowana eksploatacja zasobów naturalnych, działania prowadzące do zanieczyszczenia gleb, wód i powietrza czy inwazji gatunków obcych bezpośrednio doprowadziły do dramatycznego spadku różnorodności biologicznej prawie we wszystkich typach ekosystemów lądowych i wodnych – apeluje dr Kornatowska.
Ropucha złota, koziorożec pirenejski, żółw olbrzymi z Pinty… Zatrzymać wymieranie gatunków
W ostatnich dekadach z naszej planety zniknęło wiele gatunków. Ropucha złota, koziorożec pirenejski, żółw olbrzymi z Pinty – to tylko trzy przykłady, które w swoim komunikacie prasowym wymienia Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska.
- 1 mln z 8 mln gatunków stoi w obliczu zagrożenia wyginięciem – napisała w mediach społecznościowych Inger Andersen, dyrektor wykonawcza Środowiskowego Programu ONZ (ang. United Nations Environmental Programme). W swoim przemówieniu zwraca ona uwagę na ogromną wagę współpracy różnych podmiotów w ochronie światowej przyrody i podkreśla rolę rdzennych mieszkańców, którzy często lepiej niż naukowcy wiedzą jak chronić lokalną faunę i florę.
- Żeby wymieranie gatunków udało się zatrzymać, konieczne są regulacje prawne, współdziałanie międzynarodowe, a także świadomość społeczna – przekonuje GDOŚ.
Kłusownik czy nieogarnięty turysta? Uświadamianie społeczeństwa
Dr Bożena Kornatowska wskazuje na „nadal nierozwiązany problem, jakim jest przemyt, którego dopuszczają się zarówno kłusownicy, jak i mniej bądź bardziej nieświadomi turyści”.
Obowiązujące przepisy przybliża turystom także GDOŚ.
- Przywożenie z wakacji nawet fragmentu rafy koralowej czy pojedynczej rzadkiej muszli (okaz CITES) jest złamaniem prawa. Podobnie jak łamie prawo ten, kto niezgodnie z przepisami UE przewozi przez granicę inne okazy CITES. W świetle przepisów okazem nie jest wyłącznie żywe zwierzę lub żywa roślina, ani ich część. Okazami CITES są także wszelkie pochodne, jak np. wyciągi, roztwory wodne, towary, przy których wytworzeniu wykorzystano gatunki chronione. Takimi towarami mogą być np. torebka ze skóry pytona siatkowanego, nalewka z połoza piskatora, czy kawior z ryb jesiotrowatych – wyjaśnia Generalna Dyrekcja.
Służby Celne na granicach wciąż konfiskują okazy chronione w ramach CITES. Dr Kornatowska wymienia, że są wśród nich trofea myśliwskie oraz takie produkty, jak torby, buty, paski, naszyjniki itd. - Wyciąg z konika morskiego jako lek na schorzenia dróg moczowych? Fragmenty szkieletów koralowców rafotwórczych czy wyprawiona skóra z niedźwiedzia brunatnego jako dekoracje? To tylko niektóre z okazów CITES zarekwirowanych przez Służbę Celną i Celno-Skarbową w Polsce w 2021 r. – dodaje.
Czytaj: COP15 dla bioróżnorodności. Porozumienie Kunming-Montreal jak Paryskie?
- Konwencja waszyngtońska ma już 50 lat. Niestety, mimo ogromnych wysiłków na rzecz ratowania dzikiej przyrody, wciąż z naszej planety znikają kolejne gatunki roślin i zwierząt. W Światowym Dniu Dzikiej Przyrody przypominamy, że każdy z nas może przyczynić się do jej ocalania – podkreśla GDOŚ.
Dominika AdamskaSekretarz redakcji, geograf
