© jakkapan
Częsta wymiana sprzętu elektrycznego i elektronicznego powoduje znaczny wzrost strumienia elektroodpadów, które ze względu na możliwą zawartość wielu niebezpiecznych substancji (np. ołów, rtęć, azbest, brom lub kadm) stanowią zagrożenie dla środowiska oraz zdrowia i życia ludzi. Dlatego tak ważne jest, aby tego rodzaju sprzętu pozbywać się w prawidłowy sposób , oddając go np. do punktu selektywnego zbierania odpadów komunalnych, czyli tzw. PSZOK-ów, a nie pozostawiać na dzikich wysypiskach śmieci lub w lasach i osiedlowych śmietnikach. Niekorzystną dla środowiska praktyką jest też nieprofesjonalny demontaż poza zakładami przetwarzania (najczęściej w punktach skupu złomu) lub w zakładach przetwarzania o niskim standardzie.
Są równi i równiejsi
Zdaniem Najwyższej Izby Kontroli ok. 40 proc. obiegu zużytego sprzętu (ZSEE) odbywa się na podstawie fałszywej dokumentacji. Ponad połowa skontrolowanych podmiotów prowadzących działalność w zakresie jego zbierania lub przetwarzania nie spełniała z kolei warunków w zakresie właściwego wyposażenia, magazynowania i przetwarzania sprzętu. Firmy - niezgodnie z ustawą - umieszczają też zużyty sprzęt łącznie z innymi odpadami oraz zbierają sprzęt niekompletny. Kontrole podmiotów zbierających i przetwarzających były zdaniem NIK prowadzone powierzchownie i ograniczały się do weryfikacji spełnienia wymogów formalnych i technicznych. W wielu przypadkach (m.in. za nieprawidłowości w ewidencjonowaniu odpadów oraz niezłożenie do Głównego Inspektora wniosku o wpis do rejestru GIOŚ) inspektorzy WIOŚ odstępowali od wymierzenia kar, poprzestając na pouczeniu. W okresie objętym kontrolą zastosowano 358 pouczeń i wymierzono 78 mandatów, ale w opinii NIK ukaranych powinno być znacznie więcej.
Nie trzeba zmieniać ustawy
Większość skontrolowanych podmiotów nie wywiązywała się też z obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów bądź wykonywała go niezgodnie ze stanem faktycznym. - Nadzór Inspekcji Ochrony Środowiska nad funkcjonowaniem systemu był niewystarczający - czytamy w raporcie NIK. Wydane w 2010 r. przez Głównego Inspektora "Wytyczne do przeprowadzania przez Inspekcję Ochrony Środowiska kontroli zakładów przetwarzania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego" nie zostały zaktualizowane pomimo wejścia w życie 1 stycznia 2016 r. nowej ustawy o ZSEE. W związku z tym NIK wnosi do Głównego Inspektora Ochrony Środowiska o wydanie szczegółowych wytycznych określających sposób postępowania w trakcie kontroli podmiotów gospodarujących zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym, uwzględniających m.in. przeprowadzanie kontroli krzyżowych. NIK apeluje też do Ministra Środowiska o określenie w wydanym na podstawie art. 33 ust. 3 i 4 ustawy z dnia z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach rozporządzeniu wymagań dla procesów przetwarzania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego lub dla instalacji do przetwarzania tych odpadów oraz wymagań dla odpadów powstających w wyniku tych procesów.
Kamil SzydłowskiDziennikarz, prawnik
