Systemu kaucyjnego jak nie było, tak nie ma. Kolejne apele NGOs i branży

© Sergey Ryzhov

Koalicja organizacji pozarządowych, w skład której wchodzi Polskie Stowarzyszenie Zero Waste, EKO-UNIA, Instytut Spraw Obywatelskich, Dominik Dobrowolski, Instytut na rzecz Ekorozwoju, Akcja Czysta Odra oraz Aeris Futuro, wystosowały list do premiera Mateusza Morawieckiego. W liście organizacje apelują o dotrzymanie obietnic wyborczych złożonych w exposé premiera wygłoszonym w 2019 r.

- Wprowadzimy system kaucyjny na jednorazowe butelki plastikowe i szereg programów redukujących zużycie plastiku. W wielu obszarach jesteśmy bardziej ekologiczni, niż się wydaje – mówił wówczas premier.

Jak komentuje jednak Filip Piotrowski z Polskiego Stowarzyszenia Zero Waste, „obserwując opieszałość prac nad kaucją, zakazem używania jednorazowego plastiku (SUP), o rozszerzeniu odpowiedzialności producentów (ROP) nie wspominając, mamy wrażenie, że ekologiczne podejście i gospodarka obiegu zamkniętego pozostają dla polskiego rządu w zakresie wyobrażeń, a nie rzeczywistości”.

Czytaj też: Czerpmy z doświadczeń innych państw, czyli jak wdrożyć system kaucyjny w Polsce

W swoim stanowisku organizacje wskazują, że projekt ustawy wdrażającej (tj. ustawy o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz ustawy o odpadach, nr z wykazu: UC98), „jest dobrym, kompromisowym rozwiązaniem, uwzględniającym stanowisko strony społecznej, przedsiębiorców i strony samorządowej”. Podkreślono przy tym, że 90% mieszkańców kraju popiera wprowadzenie systemu kaucji na opakowania na napoje.

Zdaniem organizacji każdy kolejny dzień zwłoki to groźba, że ustawa wdrażająca przepadnie w obliczu zbliżających się wyborów. - Powstał [projekt ustawy – przyp. red.] w wyniku dwuletnich konsultacji prowadzonych przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska z ww. grupami interesariuszy. Obawiamy się, że w związku ze zbliżającymi się wyborami ta gotowa i dobra ustawa nie będzie na czas procedowana, co grozi poważnymi opóźnieniami w przyjęciu jej w wypracowanym kształcie.

Głos zabierają także producenci napojów

Swoje stanowisko w tej sprawie przedstawiła także Polska Federacja Producentów Żywności oraz Związek Pracodawców Przemysłu Piwowarskiego w Polsce. Organizacje te „domagają się jak najszybszego skierowania pod obrady Sejmu i uchwalenia ustawy o systemie kaucyjnym”.

- Dalsze blokowanie ustawy i ewentualne jej nieuchwalenie w tej kadencji Sejmu oznacza wprost, że zamiast uruchomić system w roku 2025, Polska zrobi to nie wcześniej niż w roku 2030. To zupełnie niepotrzebne i szkodliwe dla środowiska i gospodarki opóźnienie. Wpłynie też na koszty produkcji, ceny i konkurencyjność branży napojowej, bo za niezrealizowanie poziomów zbiórki opakowań grożą wysokie karne opłaty. Bez systemu kaucyjnego producenci będą musieli również kupować recyklat w innych krajach, gdzie systemy kaucyjne już funkcjonują lub w najbliższym czasie zostaną uruchomione. – alarmuje Andrzej Gantner – wiceprezes Polskiej Federacji Producentów Żywności.

- System kaucyjny jest rozwiązaniem, na które niecierpliwie czekamy i wciąż mamy nadzieję, że ustawa, która praktycznie jest gotowa i która była wielokrotnie już obiecywana konsumentom i przedsiębiorcom, wreszcie będzie skierowana do Sejmu – dodaje Bartłomiej Morzycki, dyrektor generalny Związku Pracodawców Przemysłu Piwowarskiego w Polsce.

Organizacje podkreślają przy tym, że niewdrożenie systemu kaucji spowoduje „poważne problemy branży napojowej w realizacji obowiązków wynikających z procedowanej właśnie ustawy wdrażającej unijną dyrektywę Single Use Plastic”.

Joanna Spiller
Dziennikarz, inżynier środowiska