Transgraniczne przemieszczanie odpadów w warunkach epidemii

© moodboard

Zasady transgranicznego przemieszczania odpadów regulują przede wszystkim przepisy Konwencji bazylejskiej o kontroli transgranicznego przemieszczania odpadów. Krajowym aktem, który uzupełnia wszystkie zapisy rozporządzenia Wspólnoty Europejskiej, jest ustawa z 29 czerwca 2007 r. o międzynarodowym przemieszczaniu odpadów (tekst jednolity ustawy tutaj). Główny Inspektor Ochrony Środowiska ma wyłączne uprawnienia ustawowe do wydawania decyzji administracyjnych tj. pozwolenia na wwóz do Polski odpadów, wywóz z Polski odpadów, jak i pozwolenia na przemieszczanie się, czyli tranzyt odpadów przez Polskę. W gestii GIOŚ leży również prowadzenie postępowań oraz działań przewidzianych w przepisach wspólnotowych w sprawie nielegalnego przemieszczania odpadów.

Transport w czasach epidemii

W UE transgraniczne przemieszczanie odpadów (TPO) jest regulowane rozporządzeniem (WE) 1013/2006 w sprawie przemieszczania odpadów (rozporządzenie w sprawie przesyłania odpadów lub WSR). Z uwagi na pandemię sytuacja bardzo się skomplikowała, w związku z czym Komisja Europejska 23 marca 2020 r. przyjęła komunikat w sprawie zapewnienia przez państwa członkowskie tzw. zielonych pasów i by wszystkie granice wewnętrzne UE pozostały otwarte na fracht w celu zagwarantowania łańcuchów dostaw podstawowych produktów. Zasady odnoszące się do transportu towarów stosuje się również do odpadów⁽¹⁾.

Informacja GIOŚ

Jak poinformował redakcję Przemysław Kurowicki, naczelnik Wydziału Transgranicznego Przemieszczania Odpadów w Departamencie Kontroli Gospodarowania Odpadami GIOŚ, w Polsce nie wprowadzono, żadnych nowych przepisów ani restrykcji w zakresie przemieszczania odpadów z uwagi na bieżącą sytuację epidemiologiczną. Odpady traktowane są na granicach tak, jak inne towary. GIOŚ przygotował za to procedury dotyczące kontroli przemieszczanych odpadów oraz prowadzenia procesu uzyskiwania zgody właściwych organów na transgraniczne przemieszczanie odpadów⁽²⁾.

Wynika z nich, że GIOŚ akceptuje zgłoszenia nadsyłane pocztą elektroniczną, w formie zeskanowanych dokumentów, w formacie pdf. - Procedury nie zmieniają obowiązujących przepisów i zgodne są z przepisami UE w zakresie TPO. Pozostajemy w stałym kontakcie z osobami z Komisji Europejskiej zajmującymi się kwestiami TPO oraz z przedstawicielami innych właściwych organów w krajach UE - dodał naczelnik.

Ile takich transportów?

GIOŚ na bieżąco rozpatruje zgłoszenia przedsiębiorców w zakresie uzyskania zezwoleń i wydaje takie zezwolenia. - Odpady wysyłane są z Polski i przyjeżdżają do Polski także na podstawie wydanych uprzednio zezwoleń, z naszych danych wynika, że jest to ok. 400-600 transportów tygodniowo (dane z ostatniego tygodnia). Dane dotyczą oczywiście odpadów wymagających zezwoleń (tj. bursztynowa lista i odpady spoza listy) - wyjaśnia Przemysław Kurowicki.

Naczelnik podkreślił, że w przygotowanych procedurach dopuszcza się korzystanie przez przedsiębiorców z elektronicznych wersji dokumentów niezbędnych przy TPO, co ma na celu zminimalizowanie ew. kontaktów pomiędzy zaangażowanymi podmiotami. Także w przypadku procedur uzyskiwania zezwoleń GIOŚ akceptuje dokumentację w wersji elektronicznej.

Czy przedsiębiorcy korzystają z tych procedur?

- Wydaje mi się, że jeszcze trochę za wcześnie, żeby ocenić stosowanie nowych rozwiązań, szczególnie wobec faktu, że głównym czynnikiem decydującym o ilości realizowanych transportów jest aktywność firm działających w branży gospodarowania odpadami, a ta w niewielkim stopniu zależy od wprowadzonych przez nas ułatwień - skonkludował Kurowicki.

Andrzej Gawłowski, wiceprezes zarządu ACG Sp. z o.o., zauważa, że transgraniczne przemieszczanie odpadów, a zwłaszcza ich import do Polski, ma wiele twarzy: od importu oficjalnego, czyli legalnego (w papierach i na ciężarówce jest pełna zgodność), poprzez quasi legalny, czyli są papiery, ale ładunek nie do końca zgodny ze zgłoszonym do przewozu, aż po import w pełni nielegalny. - Wydaje się jednak, że w obecnym czasie pandemii i wzmożonej ostrożności, transport nielegalny byłby obarczony jeszcze większym ryzykiem niż zwykle, więc raczej liczyłbym na wyhamowanie takiego procederu – mówi Gawłowski w rozmowie z redakcją. Wskazuje jednak, że problemem pozostaje sprowadzanie do Polski odpadów zmieszanych lub nawet niebezpiecznych, pod płaszczykiem legalnie zdobytych zezwoleń. Importerzy wykorzystują przy tym niejasne przepisy prawne oraz trudności w jednoznacznym określeniem kodu odpadu.

Katarzyna Zamorowska
Dyrektor ds. komunikacji