Zlikwidować strefę 4, ochronić zasoby Puszczy Białowieskiej. NGO's apelują do premiera

© Marcin Zakrzewski

O likwidację strefy 4 UNESCO⁽¹⁾ w Puszczy Białowieskiej apelują organizacje pozarządowe. Pod listem otwartym⁽²⁾, skierowanym bezpośrednio do Premiera RP Donalda Tuska, podpisało się ich ponad 80. Wśród sygnatariuszy widnieją m.in. Fundacja Greenpeace Polska, ClientEarth Prawnicy dla Ziemi, Młodzieżowy Strajk Klimatyczny, Akcja Demokracja czy Pracownia na rzecz Wszystkich Istot.

Co do zasady, w strefie 4 dopuszcza się prowadzenie gospodarki leśnej. Sygnatariusze podkreślają, że Puszczę powinno się objąć trwałą ochroną, nie ograniczając przy tym funkcji społecznych. Uważają, że utrzymanie w obszarze lasu wysokiej różnorodności biologicznej oraz ochrona zachodzących w nim procesów przyrodniczych, mogą być możliwe jedynie wtedy, gdy rządzący zdecydują o zaniechaniu prowadzenia tam gospodarki leśnej. Proponowanym w liście rozwiązaniem byłoby włączenie fragmentów masywu leśnego do strefy 3, w której działania związane z gospodarką leśną nie są dopuszczalne. – Jest to w pełni zgodne z wymogami ochrony przyrody, ponieważ zdecydowana większość strefy 4 to drzewostany stare, naturalne lub w fazie regeneracji oraz zgodne z siedliskiem. Jest to także zgodne z wytycznymi UNESCO – zaznaczono w treści apelu. Dodano także, że według przygotowanego przez ekspertów UNESCO oraz Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN) raportu, powstałego po misji reakcyjnej z marca br., „ostatecznym celem długoterminowym zarządzania Obiektem jest przywrócenie naturalnego starolasu na całym terenie Obiektu, bez konieczności podejmowania działań z zakresu aktywnej gospodarki leśnej”. Dodatkowo, do końca roku należy wypełnić zobowiązanie w postaci przyjęcia „Zintegrowanego Planu Zarządzania Obiektem Światowego Dziedzictwa UNESCO”. Ten, jak podaje Pracownia na rzecz Wszystkich Istot, ma wyznaczać „standardy ochrony i udostępnienia Puszczy na kolejne 20 lat”.

Czytaj też: (Nie) koniec moratorium MKiŚ na wycinki. Przyszłość lasów oczami przyrodników, przemysłu i nauki

Polacy zgodniejsi niż zwykle – należy chronić całą Puszczę Białowieską

Od 2018 r. na terenie Puszczy nie ścina się ani nie usuwa się drzew. NGOs przekonują, że dzięki temu las się „odradza”, co dzieje się poprzez „naturalne odnowienie niemal wszystkich gatunków lasotwórczych, które zwiększa odporność tego ekosystemu na zaburzenia”. – Dalsze funkcjonowanie gospodarki leśnej w ramach strefy 4 będzie powodować liczne konflikty na linii Lasy Państwowe – ochrona przyrody – społeczeństwo. (…) Powrót do stanu sprzed 2018 r. oznaczać będzie ingerencję w siedliska chronionych gatunków i zniweczy spontaniczną renaturyzację ekosystemów leśnych przez zaburzenie naturalnej dynamiki i uproszczenie struktury tego lasu – tłumaczy podpisany pod listem otwartym przedstawiciel sygnatariuszy Radosław Ślusarczyk, prezes Pracowni na rzecz Wszystkich Istot. Zaznacza również, że możliwy powrót do wycinek spotka się z brakiem akceptacji  społeczeństwa. Wyniki przeprowadzonych na początku br. badań opinii publicznej wskazują, że 89% Polek i Polaków domaga się ochrony całego obszaru, jaki zajmuje Puszcza Białowieska. Likwidacja strefy 4 miałaby w dodatku nie wiązać się z nałożeniem dodatkowych ograniczeń – strefa 3 jest w pełni dostępna dla mieszkańców i turystów. Zwiększenie jej nie miałoby również wpływu na podaż drewna, gdyż okoliczni mieszkańcy już od sześciu lat zaopatrują się w „łatwo dostępny i tańszy surowiec poza Puszczą Białowieską”.

Czytaj też [wywiad z R. Ślusarczykiem]: Pogodzić ochronę przyrody z turystyką. O wizji dla Puszczy Białowieskiej

Zagrożenie coraz bardziej rzeczywiste. Potrzeba natychmiastowych działań

Puszcza Białowieska, jak czytamy w liście, jest ostatnim lasem naturalnym na niżu Europy, który zachował ciągłość pokrywy leśnej od ostatniego zlodowacenia, czyli od 11 tys. lat – dzięki temu należy do najcenniejszych lasów Starego Kontynentu. Jest unikalna w skali światowej również ze względu na najliczniejszą w stanie dzikim populację żubra czy gatunków reliktowych dla lasów pierwotnych. Obserwuje się tam także wszystkie fazy rozwojowe lasu, a dodatkowo to jedna z najważniejszych ostoi grzybów wielkoowocnikowych.  Organizacje podkreślają, że sprawą nadrzędną jest więc ochrona tego, tak wyjątkowego w wymiarze całego globu, miejsca i jego zasobów. Przypominają przy tym, że realną pozostaje groźba wpisania Puszczy Białowieskiej na Listę Obiektów Światowego Dziedzictwa UNESCO w zagrożeniu, co byłoby „międzynarodowym blamażem, na który nie możemy sobie pozwolić”. – Najcenniejszy las w Europie nie może być wycinany na opał i deski. Tę decyzję należy podjąć teraz, gdy trwają prace nad przygotowaniem dokumentów dotyczących przyszłości Puszczy Białowieskiej – konkluduje Ślusarczyk, zaznaczając, że to właśnie Puszcza Białowieska jest najlepszym miejscem do realizacji zadeklarowanej przez rząd Donalda Tuska idei wyłączenia 20% najcenniejszych lasów z użytkowania gospodarczego.

Dominika Góra
Koordynatorka redakcji

Więcej treści dotyczących samorządów w zakładce Teraz Samorząd.