© Ludmila Smite
Wiceminister przedstawił posłom dwuletni raport resortu środowiska o stanie gospodarowania wodami. Posłowie koalicji opowiedzieli się za przyjęciem dokumentu, Prawo i Sprawiedliwość kwestionowało jego rzetelność i zapowiedziało odrzucenie. Sojusz Lewicy Demokratycznej podał natomiast, że dokumentu nie poprze.
Głosowanie nad raportem odbędzie się podczas następnego posiedzenia Sejmu.
Powołując się na dane Głównego Urzędu Statystycznego wiceminister Gawłowski poinformował, że w 2012 r. wydatki inwestycyjne na gospodarkę wodną wyniosły 2 mld 788 mln złotych, co stanowiło 0,17 proc. PKB Polski. Najwięcej środków - 1 mld 119 mln - wydano na ujęcia i doprowadzenie wody, na budowę i modernizację stacji uzdatniania przeznaczono 374 mln, na budowę zbiorników wodnych - 394 mln zł, na regulację i zabudowę rzek i potoków - 265 mln, a na wały przeciwpowodziowe - 564 mln zł.
Gawłowski podał także, że łączne zasoby wód płynących w Polsce w 2012 roku wynosiły 49 mld 650 mln m3. W tym dopływ wód spoza granic Polski wynosił 5 mld 994 mln m3, natomiast odpływ za granice Polski wynosił 43 mld 656 mln m3. Rok 2012 został w raporcie uznany za suchy, 2013 - za przeciętny. Dostępne do zagospodarowania zasoby wód podziemnych dla obszarów całego kraju ministerstwa wynoszą wg danych z 31 grudnia 2013 roku 13 mld 300 mln m3 na rok.
71 procent wody trafia do przemysłuNiedoinwestowanie sektora
Nadal największym problemem gospodarki wodnej w Polsce jest niedoinwestowanie. Od wielu lat brakuje pieniędzy nie tylko na nowe inwestycje, ale nawet na utrzymanie już istniejącej infrastruktury. Środki przeznaczane przez budżet państwa na utrzymywanie wód i urządzeń wodnych są od wielu lat niewystarczające.
Wartość obiektów hydrotechnicznych i budowli regulacyjnych, będących w administracji regionalnych zarządów gospodarki wodnej została oszacowana na kwotę ok. 23,5 mld zł. Przekazywane przez budżet państwa środki nie wystarczają zarówno na prowadzenie bieżących prac utrzymaniowych, jak również na likwidację skutków powodzi.
Brak odpowiednich pieniędzy spowodował, że na przestrzeni ostatnich dziesięcioleci, realizowano wyłącznie najpilniejsze zadania. Zaniechanie związane z brakiem pieniędzy w dłuższym okresie powoduje szereg niepożądanych zjawisk takich jak: dekapitalizację majątku, pogarszanie stanu technicznego obiektów hydrotechnicznych i budowli regulacyjnych, a to wprost zwiększa zagrożenie powodziowe. Pogorszeniu ulega także stanu infrastruktury technicznej zlokalizowanej obok wody, takiej jak mosty, drogi, urządzenia kanalizacyjne, rowy, dreny itp. a to z kolei powoduje lawinę roszczeń ze strony społeczności lokalnych i władz samorządowych i może doprowadzić do realnego zagrożenia katastrofą budowlaną.
(Ministerstwo Środowiska)
Z przeprowadzonych analiz wynika, że większość wód powierzchniowych w latach 2010-2012 nie przekraczała norm jakości dla klasy I i II, stan bardzo dobry wykazywała też większość (ok. 77 proc.) wód podziemnych.
W 2012 r. pobór wód wyniósł ponad 10 mld 830 mln m3, z czego 84,4 proc. pochodziło z wód powierzchniowych, a 15,1 proc. - z wód podziemnych. Do celów przemysłowych wykorzystywano również wodę pochodzącą z odwadniania kopalni oraz obiektów budowlanych. Jak powiedział Gawłowski, przeważa pobór wody na cele produkcyjne - to około 71 proc. całych wykorzystywanych zasobów, do sieci wodociągowej trafia 19 proc., a pozostałe 10 proc. na nawadnianie upraw rolnych i leśnych.
Niemal 97 proc. wody na cele przemysłowe pochodzi z ujęć wód powierzchniowych. Natomiast do sieci wodociągowej woda trafia w 70,4 proc. z ujęć podziemnych.
Największe zapotrzebowanie na wodę ma sektor energetyczny; wykorzystuje on ponad 90 proc. pobieranej wody.
W latach 2012-2013 nie nastąpił znaczący przyrost pojemności zbiorników retencyjnych. Nawadniany jest niewielki obszar gruntów rolnych.
Przybyło urządzeń hydrologicznych, wzrosła również długość odcinków rzek uregulowanych.
Długość śródlądowych szlaków żeglugowych wynosi w Polsce ogółem 3660 km rzek i kanałów. 3446 kilometrów ma znaczenie regionalne, 214 km - międzynarodowe.
Produkcja energii elektrycznej w hydroelektrowniach w 2012 r. wynosiła 2 tys. 36 GWh. Oznacza to, że potencjalne zasoby techniczne wykorzystano w 17 proc. - powiedział wiceminister. Łączna liczba elektrowni wodnych w 2012 r. wynosiła 770, a 2013 r. - już 784.
Zadania gospodarki wodnej
Gawłowski przypomniał, że już w 2011 r. rozpoczęto IV Aktualizację Krajowego programu oczyszczania ścieków komunalnych, w latach 2012-2013 nie doszło w Polsce do znaczących powodzi, realizowany był także projekt Informatycznego Systemu Osłony Kraju przed nadzwyczajnymi zagrożeniami (ISOK) - dodał.
Podsekretarz stanu zaznaczył, że podstawowym zadaniem gospodarki wodnej jest optymalne wykorzystanie dostępnych zasobów wodnych w celu zaspokojenia potrzeb wodnych ludności, rolnictwa i przemysłu, zapewnienie bezpieczeństwa i ochrony przed powodzią oraz skutkami suszy bez szkody dla środowiska. Jednym z podstawowych instrumentów zarządzania zasobami wodnymi jest planowanie w gospodarowaniu wodami - powiedział. – Chodzi o osiągnięcie lub utrzymanie co najmniej dobrego stanu ekologicznego wód, poprawę stanu zasobów wodnych i możliwości korzystania z wód, redukcję ilości substancji i energii odprowadzanych do wód lub do ziemi, mogących negatywnie oddziaływać na wody oraz poprawę stanu ochrony przeciwpowodziowej.
Resort środowiska jest zobowiązany co dwa lata przedstawiać Sejmowi informacji o stanie gospodarowania wodami. (PAP)
