Rekomendacje Rady Europejskich Regulatorów Energetyki dotyczące ofert z cenami dynamicznymi

Rada Europejskich Regulatorów Energetyki (Council of European Energy Regulators, CEER) przyjęła raport Recommendations on Dynamic Price Implementation⁽¹⁾, zawierający wytyczne, które - zdaniem europejskich regulatorów - powinny zostać uwzględnione przy wdrażaniu umów z tzw. ceną dynamiczną.

Najnowsze wytyczne dotyczą umów zawieranych przez sprzedawców energii (spółki obrotu) z odbiorcami końcowymi. W dynamicznych kontraktach cenowych ceny energii nie są ustalane z góry i różnią się w zależności od okresu. Takie kontrakty mogą być korzystne dla konsumentów, ponieważ dają możliwość ponoszenia niższych kosztów tym, którzy mogą zarządzać zużyciem energii i dostosowywać je do aktualnego poziomu cen na rynku, czyli np. ograniczać konsumpcję w godzinach szczytu, gdy ceny energii na rynku hurtowym są najwyższe. Jest to możliwe, ponieważ umowa z ceną dynamiczną odzwierciedla zróżnicowanie cen na rynku spotowym, w szczególności rynku dnia następnego oraz rynku dnia bieżącego.

- Obecnie odbiorcy energii kupują ją na podstawie umów ze stałą, niezmienną ceną, która nie odzwierciedla wahań cen energii na rynku hurtowym. Niewielu z nas korzysta z umów, które przewidują np. dwie stawki za energię w ciągu doby. Ceny dynamiczne to ogromny przeskok jakościowy zmieniający rynek energii, zarówno po stronie sprzedawców, jak i odbiorców energii. Jednak wprowadzenie tak innowacyjnej usługi stanowi także ogromne wyzwanie dla wszystkich uczestników rynku - zwraca uwagę Rafał Gawin, Prezes URE.

Koncepcja umowy z cenami dynamicznymi, a w szczególności prawo odbiorców do korzystania z takich cen, zostały uregulowane w dyrektywie elektroenergetycznej 2019/944. Jak wskazują Parlament Europejski i Rada UE, celem dostarczania konsumentom nowych możliwości w postaci umów z cenami dynamicznymi jest umożliwienie im aktywnego udziału w rynku energii elektrycznej. Poprzez wzmocnienie pozycji odbiorców i zapewnienie im nowych narzędzi zmierza się do tego, aby rynek wewnętrzny energii elektrycznej i transformacja energetyki przynosiła korzyści obywatelom Unii.

Art. 11 dyrektywy zawiera szczegółowe wytyczne i wskazuje na działania państw członkowskich, które powinny zapewnić odbiorcom możliwość korzystania z umów z cenami dynamicznymi energii elektrycznej w następujący sposób:

• zapisy prawa krajowego muszą umożliwić każdemu odbiorcy końcowemu posiadającemu inteligentny licznik energii zawarcie umowy z ceną dynamiczną z co najmniej jednym sprzedawcą energii elektrycznej i każdym sprzedawcą posiadającym więcej niż 200 tys. odbiorców końcowych;
• każdy odbiorca końcowy posiadający inteligentne opomiarowanie powinien być w pełni informowany przez swojego sprzedawcę o korzyściach, kosztach i ryzyku związanych z zawarciem umowy z ceną dynamiczną;
• zmiana umowy ze standardowej na umowę opartą na cenach dynamicznych wymaga uzyskania przez sprzedawcę zgody odbiorcy;
• przez co najmniej 10 lat od wprowadzenia na rynek krajowy liczników inteligentnych i umów opartych na cenach dynamicznych, krajowy organ regulacyjny powinien monitorować kwestie umów opartych na cenach dynamicznych, w tym głównie ich wpływ na rachunki odbiorców i poziom wahań cen, a następnie podawać do publicznej wiadomości w postaci rocznych raportów.

Biorąc pod uwagę powyższe kierunki wyznaczone przez dyrektywę, Rada Europejskich Regulatorów Energetyki w swoim raporcie przedstawiła rekomendacje dotyczące wdrażania zapisów dyrektywy do krajowych regulacji. Wśród najważniejszych wytycznych CEER znalazły się następujące propozycje:

• W umowach opartych na cenach dynamicznych zaleca się wyznaczanie formuł cenowych bazujących na cenach rynku dnia następnego. Jako drugą możliwość proponuje się ustanawianie formuł cenowych opartych na bieżących cenach hurtowych, jednak w myśl raportu CEER takie rozwiązanie byłoby mniej przejrzyste dla odbiorców końcowych.
• Oferty cen dynamicznych powinny bazować na aktualnych danych pomiarowych – oznacza to, że ceny w danym czasie odpowiadają pomiarowi w czasie rzeczywistym u odbiorcy.
• Dla przejrzystości informacji dane na fakturach wystawianych odbiorcom posiadającym inteligentny licznik powinny być przedstawiane w taki sposób, aby zawierały zagregowane dane z danego okresu np. średnia cena z tygodnia. Dopiero na wniosek odbiorcy udostępniane byłyby szczegółowe dane. Sprzedawca powinien udostępnić odbiorcy odpowiednie narzędzia informatyczne, tak aby odbiorca mógł nieodpłatnie sam pobierać bardziej szczegółowe dane do swoich potrzeb czy analiz.
• Raport wskazuje też organom regulacyjnym, na których będą spoczywać obowiązki monitorujące, przyjęcie odpowiednich wskaźników pomocnych do monitorowania (np. wskaźnik porównania między ofertą dynamiczną z typową ofertą na rynku energii).

Oferty dynamiczne to propozycja nie dla wszystkich odbiorców

Zakup energii elektrycznej w oparciu o umowę z cenami dynamicznymi może być korzystny dla tych odbiorców, którzy są w stanie elastycznie dostosowywać zużycie energii do sygnałów cenowych płynących z rynku. Duże znaczenie dla opłacalności stosowania umów z cenami dynamicznymi będzie miała możliwość magazynowania energii przez odbiorcę. Pozwoli to na zminimalizowanie pobierania energii z sieci w okresie tzw. szczytu. Ponadto, w przypadku prosumentów, czyli odbiorców aktywnie uczestniczących w rynku, liczniki inteligentne umożliwią elastyczne dostosowanie wielkości produkcji i konsumpcji do wahań cenowych w danym przedziale czasowym.

Źródło: URE