Ekologiczne firmy budują przewagę konkurencyjną

Czy działania na rzecz klimatu mogą zwiększyć konkurencyjność firm w Polsce i w krajach bałtyckich? W celu uzyskania odpowiedzi, przeprowadzono wywiady z dyrektorami generalnymi firm z czterech krajów: Polski, Litwy, Estonii i Łotwy. W badaniu wzięły udział podmioty reprezentujące różne sektory gospodarki (w sumie zatrudniające ponad 75 000 osób, z przychodami  prawie 33 miliardów euro, czyli więcej niż cały PKB Estonii). Wnioski znalazły się w wydanym w grudniu 2018 r. raporcie „Działania biznesu na rzecz klimatu i ich znaczenie dla konkurencyjności i rozwoju – z perspektywy Polski i krajów nadbałtyckich”⁽¹⁾, przygotowanym przez Haga Initiative. Inicjatorem badania było szwedzkie Ministerstwo Środowiska i Energii.

Powiązania sąsiedzko-handlowe z klimatem w tle

Szwecja jest najważniejszym inwestorem w krajach bałtyckich, a firmy skandynawskie są dobrze reprezentowane w krajach nadbałtyckich, a także w Polsce. Dla Polski Szwecja jest ósmym co do wielkości partnerem handlowym, znacznie ważniejszym niż na przykład USA.

Zmiany klimatyczne i emisja gazów cieplarnianych (GHG) w wymienionych krajach są na różnym poziomie. Polska i Estonia są w Europie największymi emiterami gazów cieplarnianych z sektora energetycznego. Litwa i Łotwa mają znacznie niższy poziom emisji z produkcji energii. Istnieje kilka przyczyn takiego stanu rzeczy. Estonia jest samowystarczalna w zakresie ropy łupkowej, bardzo energochłonnego nośnika energii cieplnej, a Polska wykorzystuje ogromne ilości węgla do swojej produkcji energii. Z drugiej strony Litwa jest importerem energii netto, w dużym stopniu zależnym od sąsiednich krajów, w tym od Szwecji po drugiej stronie Morza Bałtyckiego. Łotwa ma niższą emisję z produkcji energii, ze względu na duży udział energetyki wodnej.

Główne wnioski

Nastawienie firm do działań prośrodowiskowych jest pozytywne. Niemal każda firma, z którą przeprowadzono wywiady, dostrzegła jeden lub więcej powodów, dla których działania na rzecz klimatu zwiększają konkurencyjność. Najczęściej zwracali uwagę na takie aspekty jak rosnący popyt na produkty i usługi niskoemisyjne, obniżenie kosztów dzięki bardziej wydajnemu wykorzystaniu energii i innych zasobów. Pozytywnie oceniają też działania UE w kwestii wyznaczania ambitnych celów środowiskowych. Postulują jednak formę bardziej otwartego i konstruktywnego dialogu rządów z firmami, dzięki któremu współpraca byłaby bardziej  efektywna i praktyczna. Wskazują, że rządy powinny stworzyć system zachęt finansowych, które wspierałyby inicjatywy na rzecz klimatu.

Gra do jednej bramki

Zmiany na rzecz poprawy klimatu powinny zachodzić przy udziale środowiska międzynarodowego, jednak, jak podkreślała część firm, na równych zasadach konkurencyjnych. Dlatego też życzyliby sobie wprowadzenia globalnego rynku handlu uprawnieniami do emisji CO₂ w ramach wyrównywania szans. Akcentują, że podstawą powinno być myślenie strategiczne i długofalowe, a nie spełnianie doraźnych celów politycznych.

Katarzyna Zamorowska
Dyrektor ds. komunikacji