© sommart
Baterie są ważnym ogniwem zielonej transformacji gospodarki europejskiej spod znaku elektromobilności. W rozporządzeniu wprowadzono m.in. nową klasyfikację baterii np. w miejsce akumulatorów samochodowych pojawiają się baterie SLI (bateria rozruchowa, oświetleniowa i zapłonowa) oraz baterie do pojazdów elektrycznych; pojawia się też nowa pozycja – baterie LMT (bateria do lekkich środków transportu). To jedynie drobny, ale ważny sygnał, potwierdzający z jak rozwojowym tematem, mamy do czynienia. - Aby w pełni zrozumieć zakres i skalę zmian, wystarczy wspomnieć, że obecnie jeszcze obowiązująca Dyrektywa 2006/66/WE w sprawie baterii i akumulatorów oraz zużytych baterii i akumulatorów ma 14 stron, a nowe rozporządzenie, które wejdzie w życie 24 lutego 2024 roku – prawie 120. – mówi Przemysław Kuna, dyrektor zarządzający w Grupie Interzero.
Recykling i ślad węglowy baterii
Jedną z nowości, które czekają producentów i konsumentów jest zobowiązanie do powiększenia zakresu informacji, nie tylko środowiskowych, przy zachowaniu do nich szerokiego dostępu dla zainteresowanych. Na wielu bateriach pojawią się m.in. dane o śladzie węglowym wyrobu. Dzięki temu, bardziej proekologicznie nastawieni konsumenci będą mogli dokonać odpowiedzialnego zakupu. W rozporządzeniu uregulowano również kwestie wydajności i trwałości, tj. określone parametry elektrochemiczne baterii, które muszą być klarowne dla użytkownika końcowego. Same baterie będą musiały spełnić minimalne wartości dla poszczególnych wskaźników jak pojemność, moc czy oczekiwany cykl życia. W kolejnym kroku, producentom zostanie określony maksymalny próg śladu węglowego dla baterii. Ustanowiono również udział materiałów pochodzących z recyklingu w nowych produktach zasilających, który wynosi odpowiednio 16% kobaltu, 85% ołowiu, 6% litu i 6% niklu. Te wartości będą musiały zostać potwierdzone przez odpowiednią dokumentację. Sam recykling ma osiągnąć poziom 80% dla baterii niklowo-kadmowych i 50% dla innych zużytych baterii do końca 2025 r.
Nowe informacje o bateriach
Informacje o śladzie węglowym, udziale procentowym surowców wtórnych, wydajności baterii i producencie, zostaną umieszczone na produkcie, w jego cyfrowym paszporcie i będą dostępne na stronie internetowej, do której będzie prowadził kod QR. Wytwórca zostanie zobligowany do zapewnienia zgodności wszystkich danych. W tym celu wymagane będzie przeprowadzenie procedury oceny zgodności przez odpowiednią jednostkę, która potwierdzi pozytywną ocenę, co pozwoli wytwórcy na sporządzenie deklaracji oraz naniesienie symbolu CE. Wymogi dotyczące etykietowania zaczną obowiązywać najpóźniej w 2026 r, a obowiązkowe stosowanie kodu QR wejdzie w życie w 2027 r.
Kontrola
- Ważnym elementem systemowym będzie objęcie dużych podmiotów gospodarczych wprowadzających baterie do obrotu tzw. obowiązkiem ustanowienia systemu należytej staranności, który będzie weryfikowany przez zewnętrzne jednostki. Ustanawia się go w odniesieniu do baterii, wskazując na krytyczne surowce, czyli kobalt, grafit naturalny, lit, nikiel, oraz powiązane z nimi kategorie ryzyka, jak oddziaływanie na środowisko, klimat i zdrowie ludzkie (powietrze, woda, odpady, hałas), prawa człowieka, prawa pracownicze i stosunki pracy (bezpieczeństwa i higieny pracy, pracy dzieci, pracy przymusowej), a także życie społeczne, w tym życie społeczne ludności rdzennej. To jest poważny katalog spraw związanych z ideami zrównoważonego rozwoju, który leży u podstaw polityki unijnej. – zauważa Przemysław Kuna.
Aby zapewnić niezbędną transparentność i umożliwić właściwy nadzór nad rynkiem, rozporządzenie podkreśla konieczność identyfikacji dostawców baterii, tj. wytwórców oraz importerów. Ich dane mają być każdorazowo nanoszone lub dołączane do baterii. Dystrybutor musi upewnić się, że te informacje są prawdziwe i dostępne, a wprowadzający został zarejestrowany w bazie danych, która będzie wspomagała organ kontrolny w działaniach nadzorczych.
Wytwórcy oraz importerzy będą zobowiązani wyłącznie do wprowadzania baterii zgodnych z wymogami zasadniczymi m.in. w zakresie zrównoważonego rozwoju czy też etykietowania, a jednocześnie czekają ich również zmieniające się od 2025 r. przepisy rozszerzonej odpowiedzialności producenta.
Gospodarowanie odpadami i ROP w kontekście baterii
Poza obowiązkami w zakresie rejestracji, usystematyzowana uwzględnienia wszystkich kosztów wynikających z ROP (również odnosząc się do dyrektywy 2008/98/WE), wymagane będą kolejne, wyższe poziomy zbierania poszczególnych typów baterii, a także zwiększenie wydajności recyklingu (oraz odzysku materiałów).
Wprowadzający do obrotu będzie mógł przekazać swoje obowiązki w zakresie Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta do Organizacji Odpowiedzialności Producentów, posiadającej odpowiednie zezwolenie. Poziomy zbiórki zużytych baterii przenośnych wyniosą 63% do końca 2027 r. i 73% do końca 2030 r. Natomiast dla zużytych baterii z lekkich środków transportu wyniosą 51% do końca 2028 r. i 61% do końca 2031 r.
- W dalszym ciągu przewiduje się również prowadzenie kampanii edukacyjnych na rzecz realizacji poziomów zbierania, co przy wzroście zakładanych celów będzie jeszcze bardziej wskazane. Co ważne, koszty ponoszone przez producenta w zakresie zagospodarowania zużytych baterii, również mają być przedmiotem informacji dla konsumenta. – podkreśla Przemysław Kuna.
Więcej informacji na temat nowego rozporządzenia bateryjnego, znajdziesz wkrótce na platformie e-elearningowej dla ekspertów ochrony środowiska Interzero Academy.
Artykuł powstał we współpracy z firmą Interzero
