Budowa mostu nad rzeką Raba© Budimex
Stopień trudności realizacji inwestycji kolejowych w dużym stopniu zależy od terenu, na jakim są przeprowadzane. Każdy projekt ma swoją specyfikę i wyzwania. Przykład modernizacji linii kolejowej nr 104 Chabówka-Nowy Sącz na odcinku A1 Chabówka - Rabka Zaryte, której głównym wykonawcą jest Budimex, pokazuje, że czasem w stosunkowo niewielkiej inwestycji, mogą jak w soczewce ogniskować się różnego typu wyzwania: geotechniczne, społeczne czy środowiskowe. Jak wskazuje Mateusz Mikołajczyk, Zastępca Kierownika Kontraktu w Budimeksie, inwestycja kolejowa obejmuje 5,5 km układu torowego z 4 rozjazdami i 3 przejazdami w poziomie szyn. Likwidacji podlega 10 przejazdów kolejowo - drogowych, w zamian których powstanie sieć dróg zbiorczych o łącznej długości ok. 5,3 km wraz z dwoma skrzyżowaniami dwupoziomowymi. Powstają nowe przejścia pod torami, wiadukt kolejowy, most drogowy, przepusty kolejowe i drogowe. Przebudowywany jest peron na p.o. Rabka Zdrój oraz na stacji Rabka Zaryte wraz z dostosowaniem infrastruktury dla osób o ograniczonej możliwości poruszania się. Prace prowadzone są w trudnym górskim i podgórskim terenie, z czynnymi osuwiskami.
Łatwiej budować w szczerym polu, niż w centrum miasta
- Teren inwestycji zlokalizowany jest w ścisłej miejskiej zabudowie. Zazwyczaj modernizacje torów kolejowych biegną w starym śladzie torowiska, natomiast w omawianej inwestycji mamy do czynienia z ogromną skalą przebudowy infrastruktury towarzyszącej i jednym torem, co z punktu widzenia wykonawczego jest dodatkową trudnością, ponieważ drugi tor stanowiłby czasowe zaplecze budowy dla dostawy materiałów strategicznych w tym np. szyn. Musimy jednak radzić sobie w inny sposób – wskazuje nasz rozmówca. Zauważa, że silny opór społeczny w początkowej fazie budowy związany był z tym, że inwestycja wymagała ingerencji w ponad 360 działek prywatnych (w różnym stopniu: począwszy od zajęcia wąskiego pasa gruntu działki po rozbiórkę jednego budynku mieszkalnego). Mimo że Budimex jest wykonawcą, a nie Inwestorem odpowiedzialnym za projekt przebudowy (tę rolę pełni PKP), szereg reklamacji i wyrazów niezadowolenia poszczególnych właścicieli był kierowany właśnie do Wykonawcy.
Jak sobie z tym radzić? – Doświadczenie pokazuje, że stały i transparentny dialog z mieszkańcami przynosi pozytywne efekty. Najwięcej emocji wywołują sytuacje, kiedy mieszkańcy czują się zaskoczeni i niedoinformowani. Dialog ma różne formy: od udziału w sesjach rady miasta, zebrań z mieszkańcami, czy indywidualnych rozmów z zainteresowanymi osobami w biurze budowy. Dodatkowo na tablicach informacyjnych widnieją numery telefonów komórkowych, pod którymi mieszkańcy mogą się z nami w dowolnym momencie skontaktować. I korzystają z tego, nawet w weekendy – wyjaśnia.
Z rozmowy z inżynierem wynika także, że w tej inwestycji Budimex mierzy się z wieloma prozaicznymi na pozór sytuacjami, które wywołują dużo emocji. Dla przykładu dużym wyzwaniem okazał się proces demontowania ogrodzeń zajmowanych działek prywatnych właścicieli. Mieszkańcy zgłaszali oczekiwania, by stałe ogrodzenia zostały odtworzone, tymczasem zgodnie z zapisami umownymi zawartymi z PKP, wartość odszkodowania wyliczonego przez rzeczoznawcę zawierała także koszty odtworzenia ogrodzenia. – Rozumiemy, że dodatkową niedogodnością dla mieszkańców jest fakt, że stałe ogrodzenia będą mogły być zbudowane dopiero po zakończeniu inwestycji, dlatego w okresie przejściowym dla indywidualnych przypadków wznosimy tymczasowe ogrodzenia z segmentów systemowych siatki dla poszczególnych posesji. Widzimy, że z biegiem czasu mieszkańcy wykazują coraz większe zrozumienie dla naszej pracy. Podstawą jest jasne i klarowne informowanie o poszczególnych etapach, zmianach organizacji ruchu i nie budzące wątpliwości oznakowanie terenu budowy – dodaje.
Roboty budowlane pod ziemią
Jaki jest postęp prac? - Ze względu na specyficzny przebieg linii nr 104 dla bezpieczeństwa i komfortu podróży muszą tam powstać obiekty inżynieryjne oraz szereg ścian oporowych do zabezpieczania skarp. Prace idą zgodnie z planem, choć są sporym wyzwaniem. Wymagającym obszarem są prace geotechniczne, m.in. ze względu na czynne osuwiska, jakie występują na tym terenie. W Rabce-Zdroju powstaje nowy układ komunikacyjny, który będzie zawierał bezkolizyjne skrzyżowania drogi z torami kolejowymi, co zapewni bezpieczeństwo dla mieszkańców i podróżnych. Aby mogły powstać, przez długie miesiące przebudowywaliśmy niezwykle rozbudowaną w tym miejscu infrastrukturę mediów zlokalizowaną w gruncie – podkreśla Mikołajczyk.
Mowa o przebudowie sieci światłowodowych, gazociągowych, wodociągowych oraz kanalizacyjnych (sanitarnych i deszczowych). Skalę trudności potęgował fakt, że przebudowa odbywała się na czynnej infrastrukturze, dlatego prace musiały być prowadzone z zachowaniem szczególnej ostrożności. – Poza infrastrukturą podziemną na ukończeniu są prace budowlane na peronach: Rabka Zdrój i Rabka Zaryte. Harmonogram projektu przewiduje zakończenie inwestycji w 2025 r. - dodaje.
Uwarunkowania środowiskowe inwestycji
Ze względu na szczególne walory przyrodnicze, inwestycja objęta jest szczegółową listą wymagań środowiskowych zawartych w Decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Krakowie. Jak wskazuje Katarzyna Dudek, specjalista ds. ochrony środowiska w Budimeksie, realizacja inwestycji musi przewidywać kompleksowe rozwiązania gwarantujące minimalizację oddziaływania na powierzchnię ziemi, wody podziemne i powierzchniowe. Kwestie środowiskowe podlegają rozbudowanemu monitoringowi. Prace związane z realizacją przedsięwzięcia prowadzone są pod nadzorem osób legitymujących się doświadczeniem odpowiednim do danego zakresu. – Obok stałego nadzoru ze strony pracownika Budimeksu, nadzór sprawowany jest też przez zewnętrznych specjalistów. Obejmuje on nadzór botaniczny, ichtiologiczny, herpetologiczny, chiropterologiczny, entomologiczny i ornitologiczny - wylicza Katarzyna Dudek. Dodaje także, że w ramach działań kompensacyjnych Wykonawca jest zobowiązany także m.in. do nasadzenia ok. 730 drzew i 1000 m² krzewów, umieszczenia 12 budek dla ptaków oraz 8 budek dla nietoperzy.
Zagospodarowanie odpadów i kontrole służb
Ważną kwestią, która podlega szczegółowej kontroli inspektorów ochrony środowiska są odpady powstające w trakcie realizacji inwestycji. - Odpady są gromadzone w sposób selektywny w wyznaczonych do tego miejscach i przekazywane do firm zewnętrznych trudniących się ich odbiorem i zagospodarowaniem. Natomiast odpady typu tłuczeń torowy, gleba i ziemia, czy odpady z remontów i przebudowy dróg pochodzące z prac budowlanych będą zagospodarowywane na miejscu budowy, po uzyskaniu decyzji Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Krakowie na przetwarzanie odpadów, która jest w trakcie procedowania – wyjaśnia Katarzyna Dudek.
Teren budowy był już wielokrotnie kontrolowany przez różnego rodzaju służby - m.in. przez inspektorów WIOŚ, WIMB, Wód Polskich i Państwowej Inspekcji Pracy. – Dodatkowo podlegamy stałemu monitoringowi ze strony mieszkańców, którzy zgłaszają różnego rodzaju uwagi, czasem zaskakujące, np. dotyczące braku tablic rejestracyjnych na koparkach i innym sprzęcie budowlanym. Wyjaśniamy wtedy, że sprzęt budowlany nie posiada tradycyjnych tablic rejestracyjnych, a tablice znamionowe. Reagujemy na wszystkie zgłoszenia ze strony mieszkańców. Nie spodziewaliśmy się tego, ale jest to inwestycja, która cieszy się dużym zainteresowaniem nie tylko ze strony mieszkańców, ale i mediów – konkluduje Mateusz Mikołajczyk.
Czytaj też: OZE w budowie i na budowie. Efektywność energetyczna z perspektywy Budimeksu
Zadanie pn. „Budowa nowej linii kolejowej Podłęże – Szczyrzyc – Tymbark/Mszana Dolna oraz modernizacja istniejącej linii kolejowej nr 104 Chabówka – Nowy Sącz – Etap II (oraz pozostałe prace na LK 104 oraz budowa nowej linii Podłęże – Tymbark)” znajduje się na liście podstawowej Krajowego Programu Kolejowego do 2030 r. i przewidziane jest do realizacji w latach 2025 – 2029.
Artykuł powstał we współpracy z Budimex
