Nowoczesne technologie nie zastąpią selektywnej zbiórki u źródła

© piotr_malczyk

O planowanych zmianach w systemie selektywnej zbiórki dyskutowano podczas konferencji Modernizacjia i rozbudowa RIPOK, zorganizowanej w zeszłym tygodniu w Jachrance pod Warszawą.

Specjaliści byli zgodni, że jeśli chcemy osiągnąć zakładane przez UE poziomy odzysku oraz zwiększyć jakość surowców, to selektywna zbiórka odpadów komunalnych musi zostać ulepszona.

Zdaniem prof. dr inż. Grzegorza Wielgosińskiego z Politechniki Łódzkiej, segregowanie na poziomie sortowni nie jest do końca skuteczne – odpad taki nie zawsze nadaje się do wykorzystania, bo jest często zanieczyszczony. Nawet nowoczesne rozwiązania, takie jak separatory opto-pneumatyczne, powietrzne czy balistyczne nie są w stanie zapewnić odpowiedniej czystości odpadu, tak ważnej np. przy przetwarzaniu makulatury. Trzeba też dodatkowo wspomnieć o kosztach energii, a także tych związanych z zatrudnianiem sortowaczy czy kosztach dodatkowego doczyszczania. Jak podkreślił Andrzej Krzyśków, dyrektor firmy proGeo i konsultant w zakresie technologii gospodarki odpadami, selektywna zbiórka na wysokim poziomie pozwoliłaby te problemy wyeliminować – wzrosłaby jakość surowców, a tym samym korzyści z ich sprzedaży.

Odpady suche razem: ten model sprawdza się w Europie

Zastosowanie nowoczesnych urządzeń może być za to przydatne, jeśli upowszechniłby się model zbierania do jednego pojemnika (worka) wszystkich odpadów suchych, tj. papieru, tektury, tworzyw sztucznych i opakowań wielomateriałowych (obecnie Ministerstwo Środowiska zakłada w projekcie rozporządzenia ⁽¹⁾ oddzielną zbiórkę tych frakcji). Ten rodzaj zbiórki sprawdza się organizacyjnie i ekonomicznie w wielu krajach europejskich, np. w Wielkiej Brytanii dwukrotnie wzrosła dzięki temu ilość zbieranego papieru, trzykrotnie – ilość tworzyw sztucznych oraz dwu-, trzykrotnie zwiększyła się ilość zbieranych metali.

– Zastosowanie nowoczesnych urządzeń w tym przypadku pozwala bez problemu odzyskać wszystkie surowce, zmniejszając koszty zbiórki i transportu – stwierdził Andrzej Krzyśków. Tu prof. Wielgosiński zwracał jednak uwagę na butelki z tworzyw sztucznych, które zwykle zawierają resztki płynów i z tego powodu nie powinny być łączone w jednym pojemniku z odpadami suchymi.

Zbiórka bioodpadów wraz z resztkami kuchennymi

W celu zminimalizowania zanieczyszczenia materiałów odpadowych, Unia Europejska nakazuje państwom członkowskim zapewnienie do 2025 r. selektywnej zbiórki bioodpadów. Jak mówił Andrzej Krzyśków, w przypadku odpadów biodegradowalnych, zbiórka nie powinna obejmować jedynie odpadów roślinnych (a tak chce Ministerstwo Środowiska), ale uwzględniać także odpady kuchenne i inne bioodpady. Warto by było wykorzystać ich potencjał energetyczny albo przetworzyć je na nawozy. Niestety, na razie brakuje w Polsce przepisów, które regulowałyby te kwestie (chodzi o technologie przetwarzania, higienizację odpadów żywnościowych, oczyszczanie powietrza procesowego, eliminację odorów itp.).

Systemy zbiórki bioodpadów powinny przy tym, zdaniem specjalisty, zostać dostosowane do metod późniejszego przetwarzania (nie jest np. wskazane, by odpady przekazane do późniejszej fermentacji tlenowej za długo pozostawały w workach foliowych).

Zbiórka szkła i popiołów to rozwiązania dobre

Oddzielna zbiórka szkła została uznana za rozwiązanie dobre, jednak zdaniem ekspertów należałoby się zastanowić nad rozdzieleniem tej frakcji na szkło bezbarwne i kolorowe. Na razie w Polsce jest tylko kilka zakładów, które są w stanie segregować szkło ze względu na kolor czy oczyszczać je z niepożądanych materiałów, m.in. w Lubaniu (woj. dolnośląskie) i w Lublińcu (woj. śląskie).

Istnieje też konieczność selektywnej zbiórki popiołów, ponieważ popioły źle wpływają na procesy przetwarzania odpadów. W części biologicznej zakładu ich obecność wpływa niekorzystnie na stabilizację tlenową i beztlenową, a w części mechanicznej – powoduje zapylenie i problemy w działaniu separatorów optycznych. Resort środowiska zakłada, że zbiórka popiołów będzie mogła mieć charakter sezonowy.

Zasady jednolite dla całego kraju

W związku z polepszeniem jakości selektywnej zbiórki, strumień odpadów zmieszanych trafiających do zakładów mechaniczno-biologicznego przetwarzania (MBP) będzie ulegał zmianom jakościowym i ilościowym. Specjaliści obecni na konferencji zgodnie podkreślali, że ten fakt będą musieli przewidzieć inwestorzy planujący rozbudowę i modernizację MBP.

Założenia do rozporządzenia w sprawie szczegółowego sposobu selektywnego zbierania wybranych frakcji odpadów Ministerstwo Środowiska przedstawiło w styczniu br. Dokument ma na celu ujednolicenie zasad w skali całego kraju. Dla tych gmin, które nie lubią być pozbawiane samodzielności w podejmowaniu decyzji, pocieszeniem może być fakt, że w projekcie zaproponowano do wyboru trzy modele zbiórki.

Ewa Szekalska
Dziennikarz