Anna Wójcik-PrzybyłDyrektor Działu Ochrony Środowiska w Stena Recycling
Co skłoniło Państwa do opracowania e-booka pt. „Selektywne zbieranie odpadów w firmie”?
Anna Wójcik-Przybył (AWP): Publikacja e-booka dotyczącego selektywnego zbierania odpadów w firmie jest wynikiem licznych zapytań, jakie dostajemy od naszych klientów w tej kwestii. Podobnie było zresztą i z innymi naszymi publikacjami, np. e-bookiem dotyczącym magazynowania odpadów, odpadów niebezpiecznych czy BDO. Rynek odpadowy boryka się z ciągłą niepewnością prawną, licznymi zmianami w różnych aktach prawnych, często niespójnymi, więc trafia do nas mnóstwo zapytań dotyczących tego, jak w praktyce stosować przepisy i jakim obowiązkom firmy podlegają. Naszym celem jest też edukacja przedsiębiorców w zakresie gospodarowania odpadami, ponieważ ma to wpływ na optymalizacje i wzrost transparentności systemu.
Na czym polega trudność w przypadku nieruchomości niezamieszkałych?
AWP: Nieruchomości niezamieszkałe to takie, na których nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady (tj. sklepy, hotele, galerie handlowe, budynki usługowe i biurowe, szkoły wyższe, szpitale, lotniska, przedsiębiorstwa produkcyjne i inne podmioty prowadzące działalność gospodarczą). Przede wszystkim kluczowa jest właściwa klasyfikacja odpadów powstających w jednym z wymienionych powyżej miejsc. Rozdzielenie odpadów komunalnych od tych, które powstają w wyniku działalności produkcyjnej, warunkuje sposób dalszego postępowania z nimi. Istotne jest to z tego względu, że odpadów komunalnych i pozostałych nie można ze sobą mieszać. W praktyce oznacza to, że posiadając makulaturę biurową (odpad komunalny) i kartony do pakowania własnych produktów (opakowania transportowe) nie możemy ich gromadzić w tym samym pojemniku.
O tym, czy odpad pochodzący z działalności gospodarczej będzie klasyfikowany jako komunalny, decydują więc kryteria podobieństwa składu i charakteru wytworzonych odpadów. Dla uznania odpadu za komunalny kryteria te muszą wystąpić łącznie. Punktem odniesienia są tu odpady wytwarzane w gospodarstwach domowych. Można pokusić się więc o stwierdzenie, że w sytuacji gdy prowadzimy działalność i zatrudniamy pracowników, wytwarzamy odpady komunalne. Z pewnością odpadami komunalnymi na terenie przedsiębiorstw czy zakładów produkcyjnych będą odpady pochodzące ze stołówek, kantyn, kuchni. Co ważne, dla wytwórców odpadów komunalnych, w odróżnieniu od pozostałych, nie ma obowiązku uzyskiwania wpisu do rejestru w BDO, obowiązku prowadzenia ewidencji oraz sprawozdawczości.
Kwestie wymagań dotyczących selektywnego zbierania odpadów komunalnych określone zostały w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz w rozporządzeniu Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie sposobu selektywnego zbierania wybranych frakcji odpadów oraz aktach prawa miejscowego (regulamin utrzymania czystości i porządku w gminie).
Na czym polegają ostatnie zmiany w przepisach o utrzymaniu czystości i porządku w gminach? Jakimi kryteriami powinni kierować się przedsiębiorcy przy wyborze operatora systemu?
AWP: Dotychczas przystąpienie właściciela nieruchomości, na której nie zamieszkują mieszkańcy, do zorganizowanego przez gminę systemu gospodarowania odpadami komunalnymi było dobrowolne (w sytuacji, gdy gmina nie objęła terenów niezamieszkałych) i następowało na podstawie zgody właściciela nieruchomości wyrażonej w formie pisemnej. Właściciele nieruchomości mogli złożyć oświadczenie w każdym czasie zarówno o przystąpieniu, jak i o rezygnacji z udziału w systemie gminnym.
A zatem przedsiębiorca wytwarzający odpady komunalne na terenie niezamieszkałym mógł podpisać umowę z podmiotem posiadającym niezbędne dokumenty (tj. z podmiotem posiadającym wpis do Rejestru Działalności Regulowanej w danej gminie) i w ten sposób nie łączył się z systemem gminnym. Wpis do RDR jest swoistego rodzaju zgodą gminy, udzielaną przedsiębiorcy, na prowadzenie działalności w zakresie odbierania odpadów komunalnych. Każda z gmin prowadzi własny Rejestr Działalności Regulowanej, często udostępniany na stronie internetowej lub BIP urzędu gminy. Przedsiębiorca uzyskując wpis otrzymuje numer rejestrowy. W rejestrze wskazane są kody odpadów, dla których przedsiębiorca uzyskał wpis do RDR.
Od 23 września 2021 roku sytuacja bardzo się zmieniła. Jeśli gmina podejmie uchwałę, że nieruchomości niezamieszkałe wchodzą w skład lokalnego systemu gminnego, wówczas przedsiębiorca wytwarzający odpady komunalne będzie miał jedynie 60 dni na złożenieoświadczenia o rezygnacji z udziału w systemie gminnym licząc od daty ogłoszenia uchwały wydanej przez radę gminy, a nie od daty jej wejścia w życie. Jeśli termin zostanie przegapiony, to zmiana wyboru będzie niemożliwa aż do zakończenia zawartej przez gminę umowy na odbieranie odpadów komunalnych.
Dopiero w momencie ogłoszenia przez gminę kolejnego przetargu na odbiór odpadów przedsiębiorca będzie mógł ponownie złożyć oświadczenie o rezygnacji z udziału w systemie gminnym w terminie do 60 dni.
Co jest dla przedsiębiorcy korzystniejsze, podpisanie umowy czy wypełnienie deklaracji (w sytuacji gdy nieruchomość nie została objęta odpadowym systemem gminnym)?
AWP: Przedsiębiorca powinien w takiej sytuacji sprawdzić warunki odbioru odpadów zarówno przez podmiot realizujący odbiór w ramach systemu gminnego, jak i pozostałych przedsiębiorców wpisanych do RDR. Poza warunkami kosztowymi, należy zwrócić uwagę na kwestie udostępnienia pojemników oraz harmonogramu odbioru odpadów komunalnych.
Czy selektywna zbiórka odpadów komunalnych jest obowiązkowa?
AWP: Tak, ustawa nie przewiduje już możliwości braku selektywnej zbiórki odpadów komunalnych. Oznacza to więc, że do podstawowych obowiązków właścicieli nieruchomości niezamieszkałych należy zbieranie w sposób selektywny, w podziale na 5 frakcji (papier, metale i tworzywa sztuczne, szkło, bio, zmieszane) powstałych na terenie nieruchomości odpadów komunalnych. Wyposażenie nieruchomości w worki lub pojemniki, przeznaczone do zbierania odpadów komunalnych oraz utrzymanie pojemników i miejsca gromadzenia odpadów w odpowiednim stanie sanitarnym, porządkowym i technicznym.
Co w sytuacji, kiedy dotychczasowe deklaracje wskazywały na brak selektywnej zbiórki odpadów komunalnych?
AWP: Skoro ustawa nie przewiduje już możliwości oznaczenia w deklaracji braku selektywnej zbiórki odpadów komunalnych, to wszystkie dotychczasowe deklaracje, w których oznaczono brak prowadzenia selektywnej zbiórki, muszą zostać „zastąpione” deklaracjami wskazującymi prowadzenie selektywnej zbiórki. Wobec tego właściciele nieruchomości, którzy w dotychczas złożonych deklaracjach wskazali brak prowadzenia selektywnej zbiórki odpadów komunalnych, zobligowani są do złożenia nowych deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Natomiast podpisanie umowy na wywóz odpadów komunalnych jest wymagane wówczas, gdy przedsiębiorca nie przystąpił do systemu gminnego.
Zapraszam do zapoznania się z bezpłatnym e-bookiem pt. „Selektywne zbieranie odpadów w firmie”, gdzie znajdziecie Państwo kompleksowe informacje i odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania.
Artykuł powstał we współpracy z firmą Stena Recycling.
