Uczestnicy warsztatów, które odbyły się w ramach projektu NEEST© Prawa zastrzeżone
Projekt pilotażowy NEEST – NetZero Emission and Environmentally Sustainable Territories jest realizowany w ramach Misji 100 Neutralnych dla Klimatu i Inteligentnych Miast do 2030 roku przez Kraków (lider projektu), Łódź, Rzeszów, Warszawę, Wrocław oraz Narodowe Centrum Badań i Rozwoju.
Projekt NEEST koncentruje się na budynkach, które są głównym źródłem emisji CO2 w miastach, i ich otoczeniu. Emisje generowane przez zużycie energii elektrycznej oraz cieplnej można znacznie ograniczyć zwiększając efektywność energetyczną budynków dzięki modernizacji technicznej i zmianom organizacyjno-funkcjonalnym.
Kompendium praktycznej wiedzy, narzędzi i schematów
Zadaniem projektu NEEST jest stworzenie gotowych do powielania wytycznych dotyczących termomodernizacji różnych typów kwartałów miejskich (obszarów zabudowy, osiedli, dzielnic). Projektowana głęboka termomodernizacja budynków mieszkalnych, usługowych, użyteczności publicznej i jednorodzinnych na terenie danego kwartału ma za zadanie obniżyć emisje z tych budynków prawie do zera.
Prace realizowane w ramach projektu NEEST obejmują: stworzenie bazy wiedzy i narzędzi do zarządzania redukcją emisji, techniczne i organizacyjne rozwiązania modernizacji budynków, schematy rewitalizacji przestrzeni między budynkami, wzorcowe przykłady zaangażowania społeczności lokalnej, modele finansowania oraz rekomendacje polityczne na poziomie regionalnym i krajowym.
W każdym z miast wybrano typowe kwartały zabudowy, zróżnicowane pod względem rodzaju budynków, o cechach pozwalających na powielanie rozwiązań w innych lokalizacjach. W przypadku Krakowa wybrano kwartał obejmujący część osiedla Złotego Wieku na terenie dzielnicy Mistrzejowice, czyli typową zabudowę wielorodzinną krakowskiego osiedla. W trakcie prac zostaną uwzględnione opinie mieszkańców i ich potrzeby, aby poprawić jakość ich życia i wesprzeć budowę lokalnej wspólnoty. Celem zaprojektowania głębokiej termomodernizacji budynków na terenie danego kwartału, która miałaby za zadanie obniżyć emisje z tych budynków prawie do zera, wykonywane jest w projekcie NEEST specjalistyczne skanowanie budynków. W skład prac inwentaryzacyjnych wykonywanych u partnerów projektu na przełomie 2023/2024 wchodzą skanowanie laserowe, pomiary geodezyjne GPS i nalot dronem.
Symulator Systemu Energetycznego Miasta
W ramach projektu NEEST przygotowane zostaną także modelowe rozwiązania dla całego obszaru miejskiego. Pomóc w tym ma tzw. Symulator Systemu Energetycznego Miasta, który analizować będzie szeroki zakres danych dotyczących systemu wytwarzania i dostarczania energii oraz dostępnych możliwości technologicznych. Zebrane informacje o budynkach symulator pogrupuje, uwzględniając podobieństwa pod względem typu, lokalizacji i zapotrzebowania na energię. Tak podzielone budynki zostaną poddane symulacji według różnych scenariuszy technologicznych, po to aby wybrać najlepsze technologie usprawniające proces transformacji energetycznej.
Przy użyciu symulatora projektowane będą także zmiany zachodzące w mieście (zarówno demograficzne, jak i topograficzne) wraz z analizą finansową, co pomoże w wyborze optymalnych rozwiązań. W końcowym podsumowaniu narzędzie dostarczy informacje dotyczące nakładów inwestycyjnych, prognozowanych cen energii i szacowanych zysków finansowych oraz korzyści pozafinansowych.
W ramach Misji 100 miast przewidziana jest współpraca międzynarodowa. Do Miast Pilotażowych dobierane są Miasta Partnerskie. Do projektu NEEST przydzielone zostało chorwackie miasto Slavonski Brod, które zmaga się z problemem wysokiego poziomu emisji związanych z ogrzewaniem budynków, zanieczyszczeniem powietrza w centrum spowodowanym przebiegiem węzła transportowego oraz trudnością w znalezieniu inwestorów i interesariuszy do wdrożenia projektów proklimatycznych.
Za co odpowiada Kraków – lider projektu?
Jako zarządzający projektem NEEST Kraków odpowiada za: koordynację, reprezentację konsorcjum, monitorowanie postępów, sporządzanie raportów oraz rozliczanie projektu. Kraków ma również za zadanie określenie barier i problemów, jakie projekt może napotkać w trakcie jego realizacji oraz możliwych sposobów na ich rozwiązania. Kraków tworzyć będzie także bazę wiedzy, którą miasta nabyły w trakcie realizacji projektu, z myślą o innych zespołach projektowych. 
Ponadto Kraków aktywnie uczestniczy w kształtowaniu polityk i rozwiązań sprzyjających zmianom systemowym, co obejmuje m.in.: analizę i opracowywanie rekomendacji dotyczących zmian prawnych na poziomie krajowym i lokalnym, poszukiwanie źródeł finansowania (w tym funduszy unijnych) oraz przygotowanie rekomendacji dotyczących zmian w zakresie polityk na poziomie lokalnym, regionalnym i krajowym. Podejmowane przez Kraków w ramach projektu NEEST działania przyczynią się do skutecznego wspierania zmian na drodze do transformacji energetycznej i redukcji emisji gazów cieplarnianych i mogą posłużyć jako wzór lub inspiracja dla innych regionów i aglomeracji miejskich.
Trzy sesje warsztatowe zostały zrealizowane
W ramach prac realizowanych przez Kraków odbyły się trzy sesje warsztatowe. Podczas pierwszego spotkania 21 września w Krakowie partnerzy projektu podpisali umowę tworzącą konsorcjum realizujące dwuletni projekt. Tematem warsztatów było m.in. omówienie kluczowych barier w procesie transformacji, możliwe do podjęcia rozwiązania, propozycje ścieżek postępowania w zakresie redukcji emisji oraz analiza synergii między miastami.
19 i 20 października partnerzy projektu podsumowali dotychczasowe działania i pracowali m.in. nad powiązaniami pomiędzy realizowanymi w projekcie pakietami roboczymi i ich koordynacją. Projekt podzielony jest na 10 pakietów roboczych, do których przypisani są poszczególni konsorcjanci. Dzięki prezentacjom dotychczas podjętych działań partnerzy mogli wymieniać się wiedzą i wzmacniać współpracę.
Podczas ostatniej sesji warsztatowej, 27 listopada, sporo czasu poświęcono analizie zawartości podręcznika transformacji klimatycznej dla miast, który będzie jednym z rezultatów projektu. Na warsztatach przeanalizowano również wyniki badań na temat transformacji klimatycznej w miastach – m.in. zasobów, jakimi miasta dysponują, aby ją przeprowadzić, sposobów jej finansowania, zaangażowania interesariuszy czy partycypacji mieszkańców.
Projekt NEEST jest w pełni finansowany przez Unię Europejską, jego budżet wynosi ok. 1,5 mln euro.
Czytaj: Kraków wie, jak tworzyć społeczności energetyczne
Artykuł powstał we współpracy z Urzędem Miasta Krakowa
