Pół miliona niewłaściwie utylizowanych lodówek rocznie

© imfotograf

Na tle zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego do odpadów szczególnie niebezpiecznych należą lodówki. Ich niewłaściwe przetwarzanie oznacza emisje szkodliwych dla środowiska, a w dużych ilościach także dla ludzi pierwiastków i substancji: ołowiu, rtęci, kadmu, polichlorowanych bifenyli (PCB) czy polibromowanych eterów fenylowych (PBDE), ponadto większe emisje gazów cieplarnianych i gazów niszczących warstwę ozonową.

Podwójne standardy

Tymczasem spośród 173 zakładów przetwarzania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (ZSEE) tylko trzy spełniają standardy gwarantujące bezpieczną utylizację lodówek – alarmuje Związek Pracodawców Branży Elektroodpadów Elektro-Odzysk. Przedstawiciele Związku podkreślają, że ustawa o ZSEE, która weszła w życie 1 stycznia 2016 r., ustanawia tylko minimalne standardy przetwarzania, brak jest w niej natomiast podwyższonych standardów dla odpadów niebezpiecznych.

Zgodnie z ustawą obowiązek utylizacji ciąży na producentach sprzętu, a także na marketach RTV AGD o powierzchni ponad 400 mkw. Zagraniczni producenci stosują jednak podwójne standardy, np. wysokie w Niemczech, ale już w Polsce zupełnie nie dbają, gdzie wylądują ich lodówki – informują przedstawiciele Elektro-Odzysku.

„Handel kwitami” kwitnie

Przedstawiciele Związku wskazują, że największą patologią systemu jest zjawisko „handlu kwitami”, czyli kreowanie fałszywej dokumentacji przetworzenia odpadów. Dzieje się tak, bo zarówno organizacje odzysku, jak i zakłady przetwarzania stosują “kreatywną księgowość” przy odbieraniu i przetwarzaniu odpadów. Do najczęstszych praktyk należy wydawanie zaświadczenia o przetworzeniu zużytego sprzętu, który nigdy nie został zebrany i dostarczony do danego zakładu, a także wydawanie zaświadczenia o przetworzeniu zużytego sprzętu, które wykonano niezgodnie z normami.

Zdarza się więc, że sprzęt zamiast zostać odpowiednio zutylizowany (m.in. usunięcie freonu z lodówki), co oczywiście jest kosztowne, zostaje w całości wywieziony za granicę lub wyrzucony nielegalnie w lesie⁽¹⁾.

Potrzebne rozporządzenia dot. standardów przetwarzania i audytu

Związek branżowy domaga się w tej sytuacji odpowiednich rozporządzeń do ustawy, które polepszą system kontroli procedur, jak również ustanowią odpowiednie standardy przetwarzania dla niebezpiecznego ZSEE.

Żeby poprawić przejrzystość funkcjonowania organizacji odzysku, Elektro-Odzysk proponuje kontrolę takich obowiązków, jak m.in.:

• posiadanie umów z prowadzącymi zakład przetwarzania;
• dysponowanie zaświadczeniami o zużytym sprzęcie;
• dokonanie wpisów w odpowiednich rejestrach środowiskowych;
• wprowadzenie wag dla wjeżdżających i wyjeżdżających pojazdów oraz kamer przemysłowych monitorujących przywożony oraz wywożony rodzaj odpadów.

Ewa Szekalska
Dziennikarz