Robots
Cookies

Ustawienia cookies

Strona Teraz Środowisko wykorzystuje cookies. Część z nich jest niezbędna do funkcjonowania strony. Inne służą poprawianiu jakości naszych usług.
Więcej  ›
28.03.2024 28 marca 2024

Renaturyzacja łódzkiej rzeki Sokołówki dobiega końca

Realizacja wieloletniego projektu renaturyzacji rzeki Sokołówki w Łodzi wartego blisko 27 mln zł dobiega końca. Pozostaje jeszcze przebudowa koryta pomiędzy zbiornikami Zgierska i Teresy połączona z utworzeniem Parku doliny rzeki Sokołówki.

   Powrót       04 listopada 2014       Woda   

Obszar miasta Łodzi charakteryzuje się bardzo ograniczonymi zasobami wód naturalnych oraz skromnymi możliwościami retencyjnymi. Osiemnaście drobnych cieków o niewystarczającej pojemności retencyjnej, często z jedynie okresowymi przepływami, to odbiorniki wód opadowych z terenu zlewni o powierzchni ponad 290 km2. Wzrost udziału powierzchni szczelnych i ograniczona pojemność retencji gruntowej i rzecznej powodowały, że cieki te odprowadzały praktycznie wszystkie wody opadowe. Skutkowało to dotychczas całkowitą ucieczką wody i występowaniem jej braku na terenie miasta. Nadmiar wody powodował podtopienia terenów poniżej Łodzi.

Program małej retencji

Żeby poprawić gospodarkę wodną w mieście, zdecydowano się na zwiększenie liczby zbiorników retencyjnych. Często oznaczało to ich odtworzenie w miejscu, gdzie wcześniej istniały - zniszczonych, zasypanych lub zarośniętych. Opracowano Program małej retencji dla miasta Łodzi. Idea opierała się na zatrzymaniu wód deszczowych w miejscach, w których one powstają, a nie - tak jak dotychczas - na jak najszybszym wyprowadzeniu ich z miasta. Program w sposób istotny miał wpłynąć na mikroklimat w mieście, a tym samym na stan zdrowia mieszkańców. Obejmował on obszar całego miasta – razem trzy zlewnie, ale zaczęto od zlewni rzeki Sokołówki.

Pomysł renaturyzacji Sokołówki, czyli przywrócenia jej do dawnego stanu poprzez regulację metodami naturalnymi oraz odtworzenie zbiorników wodnych, powstał pod koniec lat 90. Jego autorem był prof. Maciej Zalewski z Międzynarodowego Instytutu PAN Europejskie Regionalne Centrum Ekohydrologii oraz ówczesne władze Łodzi.

Rzeka Sokołówka jest lewobrzeżnym dopływem Bzury o długości 10,2 km. Zlewnia rzeki w początkowym biegu obejmuje północno-wschodnie tereny miasta, w odcinku ujściowym graniczy z podmiejskimi obszarami okolic Zgierza. Charakter zlewni Sokołówki, tj. nieduże przepływy naturalne, niewielka długość i nierównomierność przepływu oraz szybki odpływ wywołany głównie ulewnymi deszczami letnimi i wiosennymi roztopami, jak również mała pojemność retencyjna, powodowały problemy z utrzymaniem odpowiedniej czystości wody w okresach niżówkowych.

Naturalna odporność na zanieczyszczenia

Projekt unijny SWITCH (Sustainable Water Management Improves Tommorow's Cities' Health – Zintegrowane Zarządzanie Wodą to Zdrowie w Mieście Jutra) pozwolił na zastosowanie ekohydrologii do budowy zbiorników o zwiększonej odporności na zanieczyszczenia. Specjalnie na potrzeby rzeki stworzono plan rehabilitacji o nazwie Sekwencyjny System Sedymentacyjno-Biofilracyjny (SSSB) dla doczyszczania wód burzowych. System zastosowano przy przebudowie zbiornika - osadnika Folwarczna położonego w parku im. Adama Mickiewicza. Przedtem był on typowym zbiornikiem sedymentacyjnym - odcieki były zbierane przez drenaż, a osad wybierano co kilka lat. W wyniku jego przebudowy w latach 2010-2011 polegającej na odpowiednim ukształtowaniu struktury hydrodynamicznej i roślinnej, do kaskady zbiorników Zgierska, Teresy, Pabianka, Żabieniec nie przedostają się już zanieczyszczenia pochodzące z wód deszczowych.

System wykorzystuje do poprawy jakości wody procesy sedymentacji, wychwytywania zanieczyszczeń rozpuszczonych i roślinność. Zastosowano tu też biodegradowalne geowłókniny. Ograniczenie dopływu biogenów do zbiorników przyczyniło się do zmniejszenia eutrofizacji. Przeprowadzone później badania wykazywały różnorodność dynamiki zespołu mikroorganizmów w poszczególnych strefach systemu. W pierwszym roku działania okazało się też, że system obniżył stężenia podstawowych związków biogennych (azotu i fosforu) nawet o 50 proc.

Minimalizacja zrzutów ścieków bytowych

Program renaturyzacji Sokołówki obejmował oprócz tego budowę zbiornika retencyjnego Żabieniec, zbiornika Teresy (zbiornik lateralny o funkcji podczyszczania), zbiornika przepływowego Zgierska (funkcja retencyjno-widokowa), zbiornika Staw Wasiaka (retencyjnego zbiornika suchego z częścią osadową i tarasem zalewowym) i zbiornika Wycieczkowa (sedymentacyjnego zbiornika suchego o układzie paciorkowym). Wśród inwestycji znalazła się ponadto regulacja rzeki na odcinku od ulicy Książka do zbiornika Wycieczkowa. Zimą 2013 został oddany do użytku ostatni zbiornik w górnej zlewni rzeki. Realizacja tych inwestycji, a w szczególności przebudowa koryta krytego czy budowa kanalizacji deszczowej i sanitarnej, znacznie przyczyniły się do zminimalizowania zrzutów ścieków bytowych do rzeki. Możliwa stała się również rozbudowa kanalizacji i budowa dróg odwadnianych w oparciu o rzekę Sokołówkę.

Park doliny rzeki Sokołówki

Do najpilniejszych prac w dolinie rzeki należy obecnie oczyszczenie górnego zbiornika w Parku zaplanowane na 2015 r. Ostatnim etapem renaturyzacji będzie przebudowa koryta pomiędzy zbiornikami Zgierska i Teresy na odcinku o długości około 600 m. Została ona zaplanowana po zakończeniu inwestycji związanych bezpośrednio z poprawą jakości wody. Ukoronowaniem wysiłków władz miasta, inżynierów i naukowców będzie Park doliny rzeki Sokołówki. Utworzą go zbiorniki retencyjne Zgierska i Teresy połączone naturalnym, meandrującym korytem rzeki.

Pozytywny wpływ na środowisko

Pozytywne dla środowiska skutki renaturyzacji widać gołym okiem. Jak zapewnia Anita Waack-Zając, kierownik Oddziału Inwestycji i Infrastruktury Komunalnej UMŁ, od trzech lat obserwuje się stopniową poprawę jakości wód, co potwierdzają badania przeprowadzone przez WIOŚ i ERCE PAN. Zwiększyła się także bioróżnorodność gatunkowa flory i fauny zasiedlającej nowe ekosystemy wodne. Otoczenie akwenów, a także istniejące na nich wyspy to obecnie siedliska ptactwa wodnego oraz miejsce naturalnego rozwoju roślinności. Program renaturyzacji Sokołówki okazał się zbawienny dla klimatu miasta.

Budowa krytego koryta rzeki Sokołówki oraz regulacja koryta otwartego to koszt w wysokości 14,6 mln zł. Inwestycje związane ze zbiornikami wodnymi przeprowadzone w latach 2004-2013 pochłonęły 7,7 mln zł. Po uwzględnieniu kosztów związanych z kanalizacją deszczową i sanitarną, całkowity koszt inwestycji wyniósł 26,8 mln zł. Projekt uzyskał dofinansowanie Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Ewa Szekalska: Dziennikarz

Polecamy inne artykuły o podobnej tematyce:

237 m3 wody na 1 MWh w Elektrowni Skawina. O mokrych długach termicznych elektrowni w Światowy Dzień Wody (22 marca 2024)Obowiązkowe plany adaptacji do zmian klimatu w miastach powyżej 20 tys. mieszkańców. Projekt poselski (22 marca 2024)KPEiK, ograniczenia wycinek i pytania o Nature Restoration Law. Po 100 dniach rządu (21 marca 2024)Eksperci rozmawiali o przyszłości Odry. Wrocław (14 marca 2024)Działają dwa nowe kolektory retencyjne. Warszawa (13 marca 2024)
©Teraz Środowisko - Wszystkie prawa zastrzeżone.
Kopiowanie i publikacja tekstów, zdjęć, infografik i innych elementów strony bez zgody Wydawcy są zabronione.
▲  Do góry strony