Stężenia ozonu troposferycznego w Europie dalej przekraczane

© nicolamargaret

Prawie wszystkie kraje objęte sprawozdaniem Agencji („EEA Briefing: Summer 2014 ozone assessment”) przekroczyły co najmniej raz cel długoterminowy określony przez prawodawstwo UE, podczas gdy bardziej rygorystyczny próg ostrzegawczy został przekroczony cztery razy.

Cztery standardy unijne

Ozon troposferyczny, zwany też przypowierzchniowym bądź przygruntowym, jest tak zwanym "złym ozonem", ponieważ w bezpośrednim kontakcie działa toksycznie na organizmy żywe. Narażenie na wysokie stężenia tego rodzaju ozonu może powodować lub pogarszać choroby układu oddechowego i układu krążenia. Dyrektywa Unii Europejskiej w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy z 2008 r. ustanawia w tej materii cztery standardy:

• Próg informacyjny: średnie godzinne stężenie ozonu wynoszące 180 μg/m3,
• Próg alarmowy: średnie godzinne stężenie ozonu wynoszące 240 μg /m3,
• Cel długoterminowy: maksymalne dzienne średnie 8-godzinne stężenie ozonu nie powinno przekraczać 120 μg/m3,
• Wartość docelowa: cel długoterminowy nie powinien zostać przekroczony przez więcej niż 25 dni w roku, uśredniony w ciągu 3 lat.

Cel długoterminowy przekroczony w większości krajów

Jak wynika z najnowszego sprawozdania Europejskiej Agencji Środowiska, stężenie ozonu w warstwie przyziemnej w okresie letnim 2014 r. znacznie przekroczyło te standardy. Liczba przekroczeń była jednak niższa niż w wielu poprzednich latach, zgodnie z długoterminowym trendem spadkowym obserwowanym w ciągu ostatnich 25 lat.

Pomiary pochodziły ze wszystkich 30 krajów europejskich (razem 1607 stacji monitorujących).
W około 80 proc. tych stacji odnotowano w okresie od kwietnia do września 2014 roku co najmniej jedno przekroczenie celu długoterminowego. Przekroczenia występowały we wszystkich krajach objętych raportem z wyjątkiem Chorwacji, Estonii, Irlandii, Rumunii i Serbii.

W siedmiu państwach członkowskich UE (Austria, Cypr, Francja, Niemcy, Węgry, Luksemburg i Hiszpania) były stacje, w których poziomy ozonu przekraczały cel długoterminowy przez więcej niż 25 dni. Odpowiada to 6 proc. wszystkich stacji badawczych i wpływa na około 1 proc. całej populacji w krajach objętych raportem.

Próg alarmowy przekroczony tylko we Francji

Średnio w ciągu ostatnich trzech lat 16 krajów, takich jak Austria, Bułgaria, Chorwacja, Cypr, Czechy, Francja, Niemcy, Węgry, Luksemburg, Polska, Portugalia, Serbia, Słowacja, Słowenia, Hiszpania i Szwajcaria przekroczyło wartość docelową.

Stężenia ozonu powyżej progu informacyjnego były zgłaszane przez stacje monitorujące w 18 krajach. Nie odnotowano takich przekroczeń jedynie w Andorze, Bułgarii, Chorwacji, Estonii, Finlandii, Irlandii, Liechtensteinie, na Litwie, w Rumunii, Serbii, Słowenii i Szwecji.

Z kolei stężenia ozonu powyżej progu alarmowego odnotowano jedynie we Francji – i to aż cztery razy.
Około 36 proc. przekroczeń progu informacyjnego, 75 proc. przekroczeń progu alarmowego oraz 20 proc. przekroczeń celu długoterminowego miało miejsce podczas jednego tylko epizodu wysokich stężeń zaobserwowanego w okresie pomiędzy 7 a 14 czerwca 2014 r.

W zależności od rodzaju przekroczonego progu, władze dotkniętych obszarów i krajów są zobowiązane do podjęcia określonych działań. Na przykład przekroczenie progu informacyjnego oznacza obowiązek informowania ludności na temat możliwych zagrożeń, podczas gdy przekroczenie progu alarmowego wymaga już bardziej zdecydowanych środków.

Więcej informacji na temat przekroczeń stężenia ozonu w każdych z krajów znajduje się w sprawozdaniu EEA.⁽¹⁾

Ewa Szekalska
Dziennikarz