Dziura ozonowa zanika. To dowód, że globalne porozumienia przynoszą pozytywne efekty

© southmind

W ogromie informacji dotyczących potrójnego kryzysu planetarnego, obejmującego zmianę klimatu, zanik bioróżnorodności i zanieczyszczenie środowiska, pojawiają się także dobre wiadomości. Jak podaje⁽¹⁾ Światowa Organizacja Meteorologiczna (WMO), ozon w stratosferze powoli odbudowuje się. Oznacza to, że dziura ozonowa, czyli zjawisko polegające na zmniejszaniu się stężenia ozonu stratosferycznego, pochłaniającego część promieniowania ultrafioletowego docierającego do Ziemi ze Słońca, wkrótce może zniknąć.

Sukces Protokołu Montrealskiego

Zdaniem WMO, w następnych dziesięcioleciach nastąpi pełne odtworzenie ozonu w  większości części atmosfery. Jak podano, stanowi to bezpośredni skutek wdrożenia międzynarodowych działań mających na celu ograniczenie zużycia substancji zubażających warstwę ozonową (tzw. SZWO), w tym przede wszystkim Protokołu Montrealskiego podpisanego w 1987 r.

- Protokół Montrealski i jego poprawki skutecznie wpłynęły na wycofanie do 99% produkcji i zużycia kontrolowanych substancji zubożających warstwę ozonową. Stężenie niszczącego ozon chloru w stratosferze osiągnęło swój szczyt pod koniec lat 90.. Od tego czasu ładunek chloru zmniejsza się, a ozon stratosferyczny jest na powolnej drodze do odbudowy, która ma trwać do drugiej połowy tego wieku – czytamy w najnowszym biuletynie informacyjnym WMO.

Kiedy zniknie dziura ozonowa?

W biuletynie WMO wskazano, że w 2022 r. antarktyczna dziura ozonowa uaktywniła się stosunkowo późno - we wrześniu, stosunkowo duży zasięg dziura ozonowa osiągnęła w  październiku i listopadzie.  Zdaniem ekspertów WMO, opóźnienie w pojawieniu się dziury to „kluczowe dowody na to, że warstwa ozonowa zaczyna się odbudowywać”. Dodano przy tym, że ubiegłoroczna erupcja wulkanu Hunga Tonga-Hunga Ha'apai zwiększyła zawartość pary wodnej w stratosferze o 5% do 10%, powodując znaczne ochłodzenie stratosfery nad półkulą południową, przez co „dodatkowa” para wodna spowodowała zmniejszenie ilości ozonu w dolnej stratosferze półkuli południowej w 2022 r. -  Zwiększona ilość pary wodnej i aerozolu w wirach polarnych spodziewana jest przez kilka następnych zim, co może skutkować większą ilością polarnych chmur stratosferycznych, zwiększonym ubytkiem ozonu oraz większymi i dłużej trwającymi „dziurami ozonowymi" – czytamy.

Czytaj też: Ogromne erupcje wulkanów oczami naukowców. Czy świat jest na nie przygotowany?

Zgodnie jednak z szacunkami WMO opublikowanymi z początkiem 2023 r., jeśli obecne polityki w zakresie SZWO zostaną utrzymane, oczekuje się, że warstwa ozonowa powróci do stanu z 1980 r. (czyli przed pojawieniem się dziury ozonowej) do około 2066 r. nad Antarktydą, do 2045 r. nad Arktyką i do 2040 r. dla reszty świata.

-  Sukces protokołu montrealskiego może zainspirować świat do stawienia czoła wielu innym globalnym wyzwaniom środowiskowym poprzez wspólne działania wspierane przez naukę. Niestety zmiana klimatu spowalnia odbudowę warstwy ozonowej, a zubożenie warstwy ozonowej ma również wpływ na klimat w niższych warstwach atmosfery – powiedział  prof. Petteri Taalas, sekretarz generalny WMO.

Joanna Spiller
Dziennikarz, inżynier środowiska