Wielorazowe opakowania na wynos? Aarhus dzieli się doświadczeniem

Aarhus podjęło się pilotażu wprowadzenia opakowań zwrotnych jedzenia i napojów na wynos.
© Evis

Wnioski wskazują, że sprzedaż na wynos w jednorazowych opakowaniach jest tylko relatywnie tańsza, gdyż nie uwzględnia zewnętrznych kosztów środowiskowych, takich jak zbieranie porzuconych odpadów, koszt zanieczyszczenia wspólnej przestrzeni czy oddziaływania związane z emisjami CO₂. - Te koszty zewnętrzne ponosi całe społeczeństwo, a zatem płaci je szersza grupa obywateli niż sprzedawcy żywności na wynos – czytamy w raporcie „Facilitating the adoption of takeaway reuse systems”.⁽¹⁾ Autorzy wskazują, że uwzględniając koszty zewnętrzne użytkowania opakowań jednorazowych na wynos, korzyści dla społeczeństwa jako całości przewyższają zwiększone obciążenia finansowe dla sprzedawców związane z przejściem na system opakowań wielokrotnego użytku. Wyliczenia autorzy opierają na trzyletnich badaniach z duńskiego Aarhus – znanego z konwencji o dostępie do informacji o środowisku - i symulacjach analogicznego systemu dla Berlina. Modelowanie wskazuje, że koszty w obu miastach różniłyby się nieznacznie, mimo, że populacja Berlina (3,8 mln mieszkańców) przewyższa tę w Aarhus dziesięciokrotnie. Pilotaż w Aarhus, prowadzony przez TOMRĘ zainicjowano dla kubków na wynos, z perspektywą rozszerzenia na inne opakowania. Narzędzia matematyczne pozwoliły sprawdzić, ile kosztowałoby wprowadzenie takiego systemu w Berlinie i czy to by się opłacało.

Koszty netto serwowania napojów i posiłków w wielorazowych opakowaniach przedstawiono w kilku kategoriach w przeliczeniu na sztukę. Wyniki modelowania prognozują, że:

- dla kubków na napoje ciepłe koszty netto wyniosły 0,02 euro, a zimne – 0,01 euro.

- dla sushi box-ów: 0,03 euro w Aarhus i 0,04 euro w Berlinie.

- dla misek na sałatki:0,05 euro w Aarhusi 0,07 euro w Berlinie.

- dla pudełek na hamburgery: 0,2 euro w Aarhus i 0,22 euro w Berlinie.

Największe koszty netto przypadły na opakowania do pizzy, bo 0,41 euro w Aarhus i 0,44 euro w Berlinie. Autorzy celowo nie skupiali się na opakowaniach objętych systemami kaucyjnymi, które z powodzeniem wdrażane są w różnych krajach (Polska wciąż pracuje nad swoim). Zamierzeniem było wyeliminowanie kolejnego rodzaju odpadów jednorazowych z przestrzeni publicznej i zbadanie, jaką skuteczność mogą odnieść polityki lokalne w tym obszarze.

Czytaj też: Samorządowo-biznesowy dwugłos o ROP. Propozycje ministerstwa poznamy we wrześniu

Jako kontekst, Zero Waste Europe podaje wymogi rozporządzenia PPWR, czyli rozporządzenia w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych, przyjętego w tym roku. Przypomnijmy, w kwestii redukcji wytwarzania odpadów, zakłada się następujące cele: 5% do 2030 r., 10% do 2035 r. i 15% do 2040 r.

Czytaj też: Ambitne cele PPWR są osiągalne? Szwedzka instalacja rozdziela tworzywa na 12 frakcji

- Bardziej ambitne państwa członkowskie i miasta mogą zdecydować się na wyjście poza wymagania PPWR w zakresie promowania wdrażania na większą skalę systemów opakowań wielokrotnego użytku w celu przyspieszenia pozytywnych wyników dla środowiska – piszą autorzy raportu. Pod lupę wzięto trzy kluczowe aspekty organizacji systemu zwrotnego dla opakowań na wynos. Pierwszy to system zachęt do zwrotu opakowań przez kaucje lub kary za brak zwrotu z wykorzystaniem recyklomatów (ang. reverse vending machines). Drugi to lokalizacja samych recyklomatów w centrach miast oraz przestrzeniach publicznych, z opcją umiejscowienia w punktach sprzedaży. Trzeci – zcentralizowany system mycia i przygotowywania opakowań do ponownego użytku, ale organizowany na poziomie nie wyższym niż miasto.

Marta Wierzbowska-Kujda
Redaktor naczelna, sozolog