Jolanta Bosca i Kinga WalczyńskaFundacja LafargeHolcim Wspólnie © LafargeHolcim Wspólnie
Teraz Środowisko: Fundacja LafargeHolcim Wspólnie została założona przez firmę budowlaną. W jaki sposób chce angażować się w ochronę środowiska?
Jolanta Bosca: Głównym kierunkiem naszych działań jest szeroko pojęta edukacja architektoniczna. W ramach projektu Eco-Miasto, którego jesteśmy partnerem, najlepiej byłoby zacząć od pracy z dziećmi. Chcemy edukować najmłodszych, by jak najwcześniej budzić świadomość wpływu architektury i przestrzeni miejskiej na życie dzieci i dorosłych, a także pokazać istotę zrównoważonego rozwoju w podniesieniu jakości życia lokalnej społeczności. Ukazujemy maluchom, że od początku mogą tworzyć miejsca, które są dla nich przeznaczone. Uświadamiamy, że architektura oraz przestrzeń, która nas otacza, może mieć wpływ na nasze funkcjonowanie i samopoczucie. Niestety w Polsce często myśli się tylko o własnym podwórku, nie zawsze interesujemy się tym, co się dzieje w bliskim sąsiedztwie, a na miejsce nie patrzy się w sposób kompleksowy. Dlatego na przestrzeni ostatnich lat powstał chaos przestrzenny, architektoniczny. Tu właśnie znaleźliśmy pole do działania dla naszej Fundacji.
TŚ: Gdzie podejmują państwo działania? Czy samorządy mogą zaprosić Fundację do siebie z prośbą o wsparcie?
JB: Jesteśmy otwarci na współpracę z różnymi miastami, choć edukację prowadzimy przede wszystkim tam, gdzie działa LafargeHolcim, tj. w ponad 60 lokalizacjach na terenie całej Polski. W miejscach tych bardzo prężnie działamy, budując relacje ze społecznościami lokalnymi. Firma jest świadoma wpływu swojej działalności na otoczenie, dlatego też oprócz realizowania biznesu, robimy dobre rzeczy dla społeczności lokalnych. Fundacja Wspólnie powstała aby wzmocnić dotychczasowe działania i budować programy, nie tylko takie, które zaspokajają bieżące potrzeby mieszkańców, ale przede wszystkim przyniosą długofalowe efekty. Obszar związany z edukacją w zakresie architektury, kształtowania przestrzeni w duchu zrównoważonego rozwoju oraz estetyki miejsc nie był dotychczas zagospodarowany przez inne fundacje korporacyjne. Stąd nasza decyzja, aby bliżej przyjrzeć się temu problemowi i poprzez budowanie świadomości architektonicznej oraz dbałość o otoczenie podnosić jakość życia mieszkańców.
Kinga Walczyńska: Choć chcielibyśmy działać na skalę ogólnopolską, to na razie startujemy tam, gdzie znamy potrzeby lokalne. Bazujemy na wiedzy, którą posiadają szefowie naszych zakładów produkcji, ponieważ utrzymują oni kontakty z mieszkańcami. Dzięki temu możemy podejmować działania, które są zgłaszane oddolnie i rzeczywiście są potrzebne.
TŚ: Trudno jednak mówić o zmianach w zagospodarowaniu przestrzeni czy architekturze bez porozumienia z samorządami...
KW: Rzeczywiście, stąd chcemy tworzyć partnerstwo ze społecznościami i władzami lokalnymi. Samorządy są kluczem, zwłaszcza ich zaangażowanie i znajomość potrzeb społecznych. Oprócz tego zależy nam na włączeniu do naszej inicjatywy organizacji pozarządowych, które także orientują się odnośnie możliwości istniejących w danym otoczeniu.
TŚ: Czy mogą Panie podać przykład takiej przeprowadzonej przez Fundację w s p ó l n e j akcji?
KW: Dobrym przykładem może być plac zabaw w Brzezinach. Dzieci zostały włączone w zaprojektowanie terenu wokół szkoły i przedszkola. Nie mówiliśmy im, jak to zrobić - same opowiadały i planowały, jak chciałyby spędzać czas. Młodzież zaproponowała m.in., by poza placem zabaw dla młodszych dzieci, między drzewami, zawiesić hamaki. Pomysły zostały zrealizowane, a uczniowie byli zaskoczeni, ze ich myśli znalazły odzwierciedlenie w projekcie. Idea była taka, aby plac zabaw jak najbardziej zintegrować z naturą i żeby wykorzystywać elementy naturalne, a nie plastikowe np. tunel z wikliny i roślin.
Opierając się na tym pozytywnym doświadczeniu, patrzymy jednak długofalowo. Kontynuacją działań we wspomnianym kopleksie szkolno-przedszkolnym będzie wdrożenie programu edukacji architektonicznej w formie zajęć dodatkowych. Dzieci miały już warsztaty, na których uczyły się, jak wpływać na otoczenie, ale także brać za swoje decyzje odpowiedzialność. Na tej bazie możemy budować dalej. Zaprzyjaźnione miejsce zostanie objęte nowym programem Narodowego Centrum Kultury, które rozpoczyna właśnie pilotażowe wdrożenie edukacji architektonicznej w dziesięciu przedszkolach. Jest to pomysł zaadaptowany z zagranicy, ze Skandynawii i państw Europy Zachodniej, gdzie taka edukacja funkcjonuje na szeroką skalę. Nie chodzi tu o wielkie projektowanie, ale o budowanie wyobraźni przestrzennej, świadomości i poczucia estetyki, a także dbanie o zrównoważony rozwój i uspołecznienie architektury. W Polsce dotąd takich działań nie było.
TŚ: Fundacja jest partnerem edukacyjnym tegorocznej edycji Eco-Miasto. Jaki będzie Państwa wkład w ten projekt?
KW: Elementem zrównoważonego rozwoju, na którym skupia się Eco-Miasto, jest m.in. zrównoważona architektura. Warto uświadomić sobie, że to nie tylko budynki, ale także krajobrazy i przestrzeń, która nas otacza. Angażując się w projekt Ambasady Francuskiej, chcemy dołożyć swoją cegiełkę do tworzenia zrównoważonej architektury. Uwzględnia ona elementy środowiska naturalnego z myślą o dniu jutrzejszym, ale też bierze pod uwagę element społeczny i życie lokalnych mieszkańców. Ponadto zwraca uwagę na to, z czego budujemy i jakie wykorzystujemy do tego surowce np. czy będzie można je w przyszłości poddać recyklingowi. Tego typu podejście wykorzystujemy już realizując projekt w Brzezinach.
JB: W ramach Eco-Miasto z pewnością będziemy opierać się na naszym filarze, jakim jest edukacja architektoniczna. Bardzo zależy nam na tym, by być łącznikiem pomiędzy społecznościami a władzami samorządowymi oraz promować dobre praktyki z innych krajów. Posiadając wiedzę międzynarodowej firmy, naszego fundatora, chcemy się tą wiedzą dzielić i ją wykorzystać. W miarę zdobywania doświadczeń w kolejnych miejscowościach będziemy przekazywać najlepsze pomysły dalej. Warto wspomnieć przykład wójta z Gminy Morawica, który jest osobą o szerokich horyzontach i wprowadza w swojej gminie nowoczesne rozwiązania. Jednym z jego planów jest zbudowanie pola golfowego. Z pola będą mogły bezpłatnie korzystać dzieci w ramach zajęć wychowania fizycznego. Z drugiej strony ma to być atrakcja, która przyciągnie mieszkańców pobliskich miast.
Tak jak w tym przypadku, niesztampowe pomysły często są wyróżnikiem mniejszych gmin. Tu dodatkowo chcemy budować na lokalnych talentach. Wierzymy, że w każdej małej miejscowości są dwie, trzy osoby, które czymś się wyróżniają, posiadają ciekawe pasje, mogą się czymś pochwalić. Chcemy takie diamenty oszlifować, pokazać, że mogą być one siłą napędową, bodźcem do rozwoju danego miejsca oraz przyczyniać się do wzmacniania lokalnej tożsamości.
Rozmawiała Marta Wierzbowska-KujdaRedaktor naczelna, sozolog
Tekst powstał w ramach projektu Eco-Miasto, którego celem jest rozpowszechnienie i wdrażanie w polskich gminach dobrych praktyk w zrównoważonym rozwoju. Projekt organizowany jest przez Ambasadę Francji w Polsce i Centrum UNEP/GRID-Warszawa. Teraz Środowisko jest wieloletnim patronem medialnym projektu.
