© Ramboll
W ciągu ostatnich dziesięciu lat rynek offshore wind w Polsce dojrzał do wprowadzenia systemu aukcyjnego, który z zasady ma zapewniać większą konkurencyjność.
- Choć system aukcyjny nie jest nowością, na uwagę zasługują promowane przez Komisję Europejską i testowane już na kilku rynkach tak zwane kryteria nie-cenowe. Temat ten jest szeroko analizowany przez dedykowany zespół Ramboll, który często doradza klientom, zwłaszcza w procesie przygotowania do aukcji. Dzięki temu mamy wgląd w stosowane praktyki i projektowane rozwiązania - wskazuje Mariusz Wójcik, Director Advisory, Offshore Wind, Poland & Baltics w Ramboll.
Nowy element systemu aukcyjnego offshore
Kryteria niecenowe to kryteria nieoparte na cenie, które mogą służyć jako narzędzia do prekwalifikacji projektów lub jako kryteria oceny oferentów. Ich celem jest powiązanie systemu wsparcia z dodatkowymi, pozytywnymi efektami dla środowiska lub gospodarki. Kraje takie jak Holandia, Francja i Dania już stosują te kryteria, choć w różny sposób, dostosowany do specyficznych celów poszczególnych rynków. Ogólnie jednak, kryteria te krążą wokół koncepcji zrównoważonego rozwoju i można wyróżnić kilka wspólnych kluczowych obszarów:
- Zrównoważony rozwój - ograniczenie wpływu na środowisko i bioróżnorodność.
- Zmniejszenie emisji CO2 w cyklu życia (Life-Cycle Assessment).
- Zwiększenie innowacji i poprawa integracji systemowej.
- Wprowadzenie gospodarki o obiegu zamkniętym (circularity).
Kryteria niecenowe nie mogą stanowić nadmiernego obciążenia kosztowego, aby nie zmniejszyć konkurencyjności technologii offshore ani nie generować nadmiernych kosztów dla społeczeństwa. Ich celem jest wspieranie takich podejść, które niewielkim kosztem mogą przynieść znaczące efekty.
Poniżej można przywołać kilka przykładów kryteriów niecenowych, które zostały wykorzystane lub są planowane w aukcjach w Europie:
- We Francji, w aukcji dla projektów pływających turbin wiatrowych, przyjęto wymaganie, aby ślad węglowy wynosił maksymalnie 1 800 kg CO2/kWc.
- W Holandii, w aukcji Hollandse Kust West VI, jako kryterium przyjęto poziom inwestycji przyczyniających się do wzrostu bioróżnorodności (gatunków, populacji, siedlisk).
- W Danii, w planowanych aukcjach, rozważa się wykorzystanie łopat turbin wiatrowych w całości poddających się recyklingowi, chyba że z analizy rynku wynikałoby, że ten wymóg mógłby zagrozić realizacji projektów.
Wielodyscyplinarne wyzwania
Przytoczone powyżej przykłady pokazują, że kryteria te są multidyscyplinarne i wymagają specjalistycznej wiedzy z wielu dziedzin, takich jak: projektowanie, ochrona środowiska, geologia, zasoby wietrzności, łańcuch dostaw, modelowanie finansowe i inne. Kluczowe jest wprowadzenie tych kryteriów jak najwcześniej w cyklu życia projektu, aby ograniczyć zbędne koszty i czas potrzebny na przeprojektowywanie rozwiązań. Dlatego kwestie zrównoważonego rozwoju powinny być wpisane w strategię projektu od samego początku.
- W Ramboll wspieramy naszych klientów poprzez dedykowany zespół zajmujący się zrównoważonym rozwojem, współpracujący ściśle z ekspertami z innych działów. Widzimy wyzwania związane ze standaryzacją i wyznaczamy trendy w tym zakresie. Nasza wszechstronność i dostęp do najnowszych rozwiązań pozwalają nam skutecznie analizować wymagania i proponować efektywne rozwiązania - podkreśla Mariusz Mazur, Director Engineering, Offshore Wind, Poland & Baltics w Ramboll.
Trzeba mieć świadomość, że rozwiązania zmniejszające wpływ na środowisko będą zyskiwać na znaczeniu, czy to poprzez kryteria nie cenowe, raportowanie ESG, wymogi instytucji finansujących, czy też zwyczajnie poprzez oczekiwania społeczeństwa. Kluczowe jest, aby zagadnienia związane ze zrównoważonym rozwojem były wprowadzone do wszystkich strumieni prac od jak najwcześniejszego etapu.
Potencjał kryteriów motywujących
- Warto przeanalizować możliwość wprowadzenia kryteriów niecenowych w kontekście polskiego systemu aukcyjnego. Na dzień dzisiejszy nie znamy jeszcze regulaminu pierwszej aukcji ani ceny maksymalnej. Ważne jest jednak, aby kryteria były transparentne i ogłaszane z odpowiednim wyprzedzeniem, aby deweloperzy mogli się do nich przygotować. W przypadku pierwszej aukcji, planowanej na rok 2025, okres przygotowania może okazać się zbyt krótki dla bardziej skomplikowanych rozwiązań - podkreśla Mariusz Wójcik.
Można sobie wyobrazić wprowadzenie dodatkowych kryteriów motywujących do współpracy w zakresie badań i rozwoju (R&D) oraz wzrostu innowacyjności, współpracy z rybakami, czy wykorzystania farm wiatrowych również na potrzeby związane z ochroną środowiska. Niewykorzystanie takich możliwości byłoby zmarnowaniem potencjału morskiej energetyki wiatrowej do zwiększenia innowacyjności i ochrony środowiska, bez istotnego zwiększania kosztów.
Kryteria prekwalifikacyjne - jest przestrzeń do dialogu
Niektórzy przedstawiciele branży uważają, że kryteria nie-cenowe zostały już częściowo zastosowane w procedurze rozstrzygającej, w której wybrano podmioty, które otrzymały pozwolenia lokalizacyjne dla 10 obszarów przeznaczonych pod morskie farmy wiatrowe. Były to jednak raczej kryteria prekwalifikacyjne, skupione na wyłonieniu najlepiej nadających się podmiotów, a niekoniecznie na motywowaniu do bardziej efektywnych rozwiązań czy innowacji.
- Istnieje zatem przestrzeń do dialogu w zakresie kryteriów nie cenowych, które wcale nie muszą być uciążliwe dla deweloperów, czy też oznaczać dodatkowe koszty, a mogą przynieść istotne korzyści dla gospodarki narodowej i środowiska Morza Bałtyckiego. Dialog ten może pomóc w pełnym wykorzystaniu potencjału morskiej energetyki wiatrowej w Polsce - konkluduje Mariusz Mazur.
Artykuł powstał we współpracy z Ramboll
