Audyty krajobrazowe: czy samorządy dostaną więcej czasu?

© nimnull

Od 2004 r. Polska jest sygnatariuszem sporządzonej we Florencji w 2000 r. Europejskiej Konwencji Krajobrazowej, której głównym celem jest promowanie ochrony i planowania krajobrazu. Art. 6 Konwencji określa zaś specjalne środki, które każda ze stron umowy powinna podjąć, aby określone w dokumencie cele zostały osiągnięte. Do tych zadań wliczono m.in. identyfikację, charakterystykę i ocenę krajobrazów występujących na całym terytorium krajów. Sporządzenie przez samorządy wojewódzkie na mocy tzw. ustawy krajobrazowej audytów będzie więc wypełnieniem tych zobowiązań. Opracowane dokumenty mają stanowić co prawda podstawę do podejmowania dalszych decyzji w procesie planowania i zagospodarowania przestrzennego, ale w głowach marszałków pojawia się pytanie: czy czasochłonne i kosztowne audyty są tego warte?

Znamy szczegółowe wytyczne

Do tej pory wiedzieliśmy jedynie, że audyty powinny być sporządzanie co najmniej raz na dwadzieścia lat, zawierać tzw. część ekspercką i formalno-prawną oraz być przyjmowane w formie uchwał sejmików. Przedstawiony niedawno przez rząd projekt rozporządzenia⁽¹⁾ określa szczegółowy zakres i metodologię opracowania audytu krajobrazowego, w tym stosowaną przy jego sporządzaniu klasyfikację, sposób oceny oraz metodykę wyznaczania poszczególnych krajobrazów. W dużym uproszczeniu, audyt polegał będzie na identyfikacji występujących na obszarze województwa krajobrazów, ich klasyfikacji oraz ocenie wartości, wskazaniu zagrożeń dla możliwości ich zachowania, a także wypracowaniu rekomendacji i wniosków dotyczących ich ochrony. Ważnym elementem przyjętej przez rząd metodologii są też tzw. Karty Charakterystyki Krajobrazu, które posłużą w przyszłości planistom jako wskazówki przy opracowywaniu aktów planistycznych. Z uwagi na szeroki zakres dokumentów oraz fakt, że stanowić one będą informacje publiczne, mogą zostać sporządzone wyłącznie w formie elektronicznej i udostępniane na żądanie wszystkim zainteresowanym podmiotom.

Mało czasu i sporo wątpliwości

Celem identyfikacji krajobrazów ma być przypisanie każdemu z nich najpoważniejszych zagrożeń dla możliwości zachowania jego wartości, a także opracowanie konkretnych rekomendacji dla uniknięcia ich ewentualnych skutków. Dlatego audyty powinny zawierać wskazanie źródła zagrożeń (wewnętrzne, zewnętrzne) oraz ich stopień (według 12-stopniowej skali). Zgodnie z ustawowym wymogiem mają być one uwzględniane w planie zagospodarowania przestrzennego województwa, studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego.

O audytach krajobrazowych rozmawiano na ostatnim posiedzeniu Konwentu Marszałków Województw RP w Opolu⁽²⁾. W trakcie dyskusji uczestnicy zwracali uwagę m.in. na fakt, że wypełnienie ustawowych zobowiązań kosztować będzie sporo pieniędzy i czasu, ale same audyty będą w praktyce mało użyteczne. W tym tonie wypowiedział się nie tylko członek zarządu województwa opolskiego Szymon Ogłaza, ale także wicemarszałek województwa zachodniopomorskiego Jarosław Rzepa. Marszałkowie podkreślali również, że ukończenie audytów do ustalonego na wrzesień terminu jest mało realne. Biorąc pod uwagę fakt, że projekt rozporządzenia musi przejść jeszcze sporą część procesu legislacyjnego, przygotowanie dokumentów zaledwie kilka miesięcy po jego przyjęciu wydaje się zadaniem wyjątkowo trudnym. Stąd pojawiają się głosy, że wystosowana powinna zostać w tym zakresie inicjatywa ustawodawcza zmierzająca do opóźnienia terminu opracowania pierwszych audytów.

Kamil Szydłowski
Dziennikarz, prawnik