Bioenergia i gospodarka leśna w akcie delegowanym Taksonomii UE. Sprawa trafi do TSUE?

© Antonio Gravante

– Kryteria pozwalające uznać inwestycje w gospodarkę leśną i bioenergetykę za zrównoważone i korzystne dla klimatu są nienaukowe i naruszają rozporządzenie⁽¹⁾ w sprawie taksonomii uchwalone przez Parlament Europejski w 2020 r. – przekazują aktywiści z Pracowni na rzecz Wszystkich Istot. W przypadku braku rewizji zapisów prawnych aktu delegowanego Taksonomii⁽²⁾ ze strony KE, organizacje pozarządowe zapowiadają zgłoszenie sprawy do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE).

Wniosek o przegląd kryteriów dotyczących gospodarki leśnej i bioenergetyki złożyło 58 organizacji prośrodowiskowych z siedmiu krajów Unii Europejskiej (Polski, Estonii, Niemiec, Holandii, Portugalii, Rumunii i Szwecji) ze wsparciem naukowców z Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych. KE otrzymała ponadto w tej sprawie list otwarty.

Krytyka propozycji KE przez ekologów i aktywistów

We wspomnianym akcie delegowanym, wśród listy przedsięwzięć na rzecz zrównoważonego rozwoju, znajdują się m.in. podrozdziały: "Budowa i eksploatacja instalacji produkujących energię elektryczną wyłącznie z biomasy, biogazu lub biopłynów, z wyłączeniem wytwarzania energii elektrycznej z łączenia odnawialnych paliw z biogazem lub biopłynami" oraz “Gospodarka leśna”.

W związku z nimi organizacje ekologiczne zarzucają KE naruszenie art. 19 rozporządzenia w sprawie taksonomii, które wymaga, by akty delegowane były oparte na wiedzy naukowej. Poprzez opublikowanie przepisów dotyczących inwestycji w bioenergię i gospodarkę leśną KE zarzucono także brak działań łagodzących zmiany klimatyczne (wbrew art. 10 rozporządzenia) oraz brak zabezpieczeń przez poważnymi szkodami (co ma kłócić się z art. 17 rozporządzenia).

Głos w sprawie zabrała Pracownia na rzecz Wszystkich Istot:

– Zaproponowane w akcie delegowanym kryteria Taksonomii, aby uznać gospodarkę leśną za „zrównoważoną” i przyczyniającą się do łagodzenia zmian klimatu, wymagają jedynie marginalnych redukcji emisji dwutlenku węgla w porównaniu do scenariusza buisiness as usual. W przypadku energii z biomasy kryteria Taksonomii są niemal identyczne z kontrowersyjnymi kryteriami zrównoważonego rozwoju zawartymi w rewidowanej właśnie Dyrektywie w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych (RED II) z 2018 r. – to te same kryteria, które Komisja uznała za niewystarczające, by zapewnić ochronę lasów, proponując ich zmianę w lipcu 2021 r. – poinformowano.

Drugie oblicze biomasy

O to, jakie stanowisko w przedmiotowej sprawie mają specjaliści związani z branżą bioenergii, redakcja Teraz Środowisko zapytała Tomasza Surmę, dyrektora ds. regulacji i relacji publicznych Grupy Veolia w Polsce. Stwierdził on, iż wykorzystanie biomasy jako odnawialnego źródła energii ma istotne znaczenie dla Polski.

– Biomasa jest paliwem, które może być wykorzystywane przez zmiany technologiczne w jednostkach wysokosprawnej kogeneracji, także tam, gdzie do tej pory wykorzystywany był węgiel. Biomasa spełniająca kryteria zrównoważonego rozwoju określone w przepisach taksonomicznych, w tym w akcie delegowanym KE, jest ważnym paliwem umożliwiającym łagodzenie zmian klimatycznych i dekarbonizację sektora energetycznego. Szczegółowe kryteria dla biomasy zawarte są także w obecnie obowiązującej dyrektywie OZE (RED II), a ich zaostrzenie przewiduje projekt nowelizacji dyrektywy (RED III w ramach pakietu Fit for 55) - poinformował Tomasz Surma.

Jak podkreślił Surma, rynek certyfikowanej biomasy podlega w Polsce nadzorowi i monitoringowi.

– Można uznać, iż wykorzystanie biomasy do produkcji ciepła i energii elektrycznej, zwłaszcza w kogeneracji, przyczynia się do obniżenia emisji CO₂ i do poprawy efektywności energetycznej. Raport Instytutu Jagiellońskiego pt. „Biomasa pochodząca ze zrównoważonych źródeł – strategiczna opcja w wyzwaniu dekarbonizacji w Polsce”⁽³⁾, wskazuje, że biorąc pod uwagę cały cykl życia biomasy drzewnej, energia elektryczna wytwarzana z pelletu drzewnego emituje o 87 proc. mniej gazów cieplarnianych na kilowatogodzinę niż energia elektryczna pochodząca z węgla – dodał.

Czy przez specjalistów sektora bioenergii biomasa jest postrzegana jako element przejściowy w kierunku zielonej transformacji ciepłownictwa?

– Biomasa spełniająca obecne i przyszłe kryteria określone w przepisach unijnych jest paliwem zeroemisyjnym, zatem biorąc pod uwagę emisje GHG, nie ma podstaw do traktowania jej jako paliwo przejściowe. Jest paliwem, które przyczynia się w pełni do dekarbonizacji gospodarki – uważa Tomasz Surma. – Proponowane przez KE w dyrektywie RED III zaostrzenie przepisów i wprowadzenie dodatkowych kryteriów dla biomasy (m.in. wprowadzenie zasad postępowania z biomasą – cascading principles i wprowadzenie wymogu redukcji emisji GHG o 70 proc. do końca 2025 r. oraz 80 proc. od 2026 r. względem paliw, które są zastępowane w instalacjach produkujących energię z biomasy), spowoduje ograniczenie możliwości wykorzystania biomasy na cele energetyczne i tym samym stopniowe ograniczenie jej roli w procesie transformacji sektora energetycznego – dodał.

Magdalena Więckowska
Dziennikarz