Katarzyna Kuźma, radca prawny, partner w Praktyce Infrastruktury i Energetyki DZP oraz Maciej Białek, adwokat w Praktyce Infrastruktury i Energetyki DZP © DZP
Najpoważniejsze
Ostatnie dwa-trzy lata to już etap krzepnięcia systemu i dopracowywania istniejących rozwiązań. Wśród istotniejszych zmian z tego okresu należy wymienić przyjęte na przełomie 2014 i 2015 przepisy wzmacniające narzędzia planistyczne oraz uchwalane z ich uwzględnieniem nowe wojewódzkie plany gospodarki odpadami. Szczególną uwagę należy tu zwrócić na przyjętą wówczas zmianę wchodzącą w życie dopiero w połowie obecnego roku, wskazującą że to RIPOKi mają pełnić względem siebie funkcję instalacji zastępczych, z pominięciem funkcjonujących obecnie innych zakładów. Spore znaczenie praktyczne miało także przyjęcie pod koniec 2016 r. rozporządzenia regulującego zasady selektywnej zbiórki. Zasadniczy kształt systemu gospodarki odpadami wyznaczają zatem akty unijne. Zadaniem krajowego ustawodawcy jest w praktyce dostosowanie instytucji krajowych do celów i założeń przyjętych przez Brukselę. Stąd także uczestnicy rynku powinni śledzić postępy prawodawstwa unijnego, pozwalającego określić perspektywę branży na kolejne kilka lat.
Megatrendy wymuszą nowe inwestycje
Perspektywę sektora na najbliższe lata wyznacza przede wszystkim pakiet gospodarki o obiegu zamkniętym, przy czym prace koncepcyjne z tym związane rozpoczęto w Polsce jeszcze przed uchwaleniem stosownych dyrektyw na poziomie unijnym. Wymagane poziomy odzysku i recyklingu poszczególnych frakcji w najbliższych latach wyraźnie wzrosną, a przyjęcie pakietu utrwali ten trend w dalszej perspektywie. Dotychczasowe rozwiązania (przetwarzanie mechaniczno-biologiczne, przekształcanie termiczne) ukierunkowane były przede wszystkim na ograniczenie składowania. Kolejny zwrot – ku maksymalizacji przepływu surowców – będzie z pewnością wymagał istotnych inwestycji, zarówno w zakresie zbiórki odpadów, jak i ich przetwarzania. Może się bowiem okazać, że niektórych zgromadzonych frakcji nie sposób przetworzyć, a możliwość ich eksportu na drugi koniec świata została w ostatnim czasie istotnie ograniczona w związku ze zmianą polityki środowiskowej Chin. Wymóg osiągnięcia wzrastających poziomów jest zazwyczaj przerzucany przez gminy na ich kontrahentów pod groźbą kar umownych. Ci ostatni wymagają zatem odpowiednio urealnionego wynagrodzenia. To zaś faktycznie może przekładać się na wysokość opłaty uiszczanej przez mieszkańców. Kolejny rok upłynie zatem zapewne pod znakiem dyskusji co do optymalnego sposobu spełnienia
Konkluzje BAT także dla odpadów
Istotnym wydarzeniem – aktualnie nie wzbudzającym jeszcze zainteresowania porównywalnego z wcześniej opisywanymi – jest finalizacja prac nad tzw. konkluzjami BAT dla sektora odpadowego. Na stronach Biura IPPC w Sewilli od października dostępny jest finalny projekt dokumentu referencyjnego(1) wraz z konkluzjami. Jego przyjęcie wymusi m.in. aktualizację pozwoleń zintegrowanych, z czym wiąże się także problem badania zanieczyszczenia powierzchni ziemi na terenach wykorzystywanych przez zakłady.
Określone instalacje powinny bowiem spełniać wymagania najlepszych dostępnych technik. Jest to dosyć niecodzienna konstrukcja z pogranicza prawa miękkiego (ang. soft law). Operatorzy nie muszą w założeniu spełniać jasno określonych wymagań (jak zazwyczaj w przypadku rozporządzeń), ale zapewnić, że ustalane parametry eksploatacyjne opierają się na najbardziej zaawansowanym dostępnym poziomie technologicznym, zapewniającym optymalny poziom ochrony środowiska. Kilkanaście lat obowiązywania takiego modelu pokazało, że przyjęta konstrukcja pozostaje w praktyce zbyt mało precyzyjna. Stąd – pod reżimem aktualnej dyrektywy – oprócz ogólnych opracowań (tzw. BREF) - Komisja publikuje także ich podsumowania w formie bezpośrednio obowiązujących decyzji (tzw. konkluzje BAT). W ubiegłym roku nowe konkluzje BAT odbiły się głośnym echem w branży energetycznej, zwłaszcza w kontekście możliwości uzyskania derogacji. Wolno spodziewać się, że konkluzje dla branży odpadowej będą wzbudzały niemniej emocji.
Katarzyna Kuźma, radca prawny, partner w Praktyce Infrastruktury i Energetyki DZP
Maciej Białek, adwokat w Praktyce Infrastruktury i Energetyki DZP
Przypisy
1/ Best Available Techniques (BAT) Reference Document for Waste Treatmenthttp://eippcb.jrc.ec.europa.eu/reference/BREF/WT/WT_Final_Draft1017.pdf