Marek GróbarczykWiceminister infrastruktury i pełnomocnik rządu ds. gospodarki wodą oraz inwestycji w gospodarce morskiej i wodnej © MI
Teraz Środowisko: Na jakim etapie rozwoju jest polski offshore?
Marek Gróbarczyk: W obecnej sytuacji geopolitycznej nie trzeba chyba nikogo przekonywać, że rozwój sektora offshore jest kluczowy dla zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego Polski. Jak najwięcej prac związanych z morską energetyką wiatrową (MEW) powinno być realizowanych przez polskie instytucje, organizacje i podmioty gospodarcze. Jest to możliwe tylko przez pozyskanie kompetencji związanych z projektowaniem, wykonawstwem i utrzymaniem infrastruktury MEW. Wytworzenie umiejętności i technologii, bazujących na polskiej myśli technicznej, jest możliwe pod warunkiem bliskiej współpracy instytucji państwa i przemysłu z krajowymi ośrodkami naukowo-dydaktycznymi.
Bez bliskiej współpracy instytucji państwa, uczelni wyższych oraz polskich firm nie będzie możliwe zbudowanie właściwej pozycji podmiotów, które docelowo powinny samodzielnie prowadzić prace utrzymaniowe infrastruktury MEW oraz posiadać technologie i zasoby do budowy kolejnych takich instalacji. Wytworzenie tych kompetencji na bazie polskiej myśli technologicznej jest warunkiem podniesienia bezpieczeństwa energetycznego kraju i jego konkurencyjności międzynarodowej.
Pamiętajmy, że łączna powierzchnia Morza Bałtyckiego w polskiej wyłącznej strefie ekonomicznej przeznaczona na morskie farmy wiatrowe (MFW) wynosi około 1 060 km2. Według ostrożnych szacunków, do 2040 r. łączne nakłady na rozwój branży offshore wind wyniosą ok. 130 mld zł. Do tej pory wydano 11 pozwoleń lokalizacyjnych dla morskich farm wiatrowych.
TŚ: Co wydarzyło się od momentu podjęcia decyzji o lokalizacji portu instalacyjnego ?
MG: Z inicjatywy MI w marcu 2022 r. Rada Ministrów podjęła uchwałę wskazującą Port Gdańsk jako lokalizację terminala instalacyjnego przeznaczonego dla potrzeb organizacji procesu budowy i obsługi morskich farm wiatrowych na Bałtyku. Na podstawie tej uchwały RM Ministerstwo Infrastruktury monitoruje budowę terminala instalacyjnego w Porcie Gdańsk. Pozytywnie oceniamy postępy w zakresie przygotowania w odpowiedniego zaplecza portowego do obsługi MFW, które realnie wyjdzie naprzeciw oczekiwaniom podmiotów branżowych oraz umożliwi im efektywną realizację projektów MFW na Bałtyku.
Skuteczna realizacja projektu polskiego offshore wind, w tym w zakresie przygotowania odpowiedniego zaplecza portowego w Polsce, wymaga zaangażowania wielu różnych interesariuszy – zarówno sektora publicznego, jak i prywatnego. Osiągnięcie celów oraz zakładanych rezultatów uwarunkowane jest także działaniami podmiotów branżowych, w tym deweloperów morskich farm wiatrowych oraz operatorów terminali portowych.
TŚ: Jak definiuje Pan największe wyzwania infrastrukturalne w rozwoju offshore w tym roku?
MG: To podmioty branżowe, w tym deweloperzy morskich farm wiatrowych oraz operatorzy terminali portowych, są kluczowe w procesie rozwoju morskiej energetyki wiatrowej w Polsce. To one budują morskie farmy wiatrowe, operują na komponentach turbin i swoją działalnością biznesową bezpośrednio kształtują warunki niezbędne do przygotowania odpowiedniego zaplecza pod offshore wind w konkretnej lokalizacji, w konkretnym porcie. Potwierdzają to przykłady zarówno z zagranicy, jak i z kraju, gdzie poszczególne porty morskie dostosowywane są do potrzeb obsługi instalacyjnej i serwisowej MFW farm wiatrowych, przy aktywnym zaangażowaniu – w tym finansowym – korzystających z nich deweloperów oraz operatorów. Zgodnie z tym modelem rozwijane są polskie porty morskie.
Powszechnie występują przypadki przygotowania przez operatorów potrzebnej, zgodnej z wymaganiami deweloperów, infrastruktury terminalowej do obsługi morskich farm wiatrowych, po tym, jak zawarte zostaną z nimi stosowne porozumienia i umowy korzystania w ramach odpłatnej współpracy biznesowej. Dotyczy to także rynku krajowego, gdzie po stronie podmiotów branżowych potrzebne są decyzje odnoszące się m.in. do przygotowania odpowiedniego zaplecza portowego pod offshore wind oraz wykorzystywania go na potrzeby obsługi projektów morskich farm wiatrowych.
Dlatego właśnie tak ważne było zawarcie wspomnianego porozumienia biznesowego oraz rozpoczęcie przygotowania zaplecza portowego offshore wind w Porcie Gdańsk. Nowo wybudowany terminal instalacyjny offshore wind w Porcie Gdańsk powinien zabezpieczyć potrzeby zainteresowanych deweloperów morskich farm wiatrowych w Polsce.
TŚ: Jak wygląda wsparcie finansowe dla rozwoju offshore? Jakie ułatwienia w rozwoju MFW planuje Ministerstwo?
MG: Sposób prowadzenia postępowań w sprawie wydania pozwoleń lokalizacyjnych dla morskich farm wiatrowych został zoptymalizowany dzięki wkładowi Ministerstwa Infrastruktury do ustawy o promowaniu wytwarzania energii elektrycznej w morskich farmach wiatrowych. Ponadto MI zainicjowało zmiany w ustawie o obszarach morskich RP i administracji morskiej w celu uregulowania rozstrzygania remisów w postępowaniach konkursowych dotyczących m.in. morskich farm wiatrowych.
TŚ: Czy trwają prace nad zapewnieniem bezpieczeństwa przyszłym MFW wobec niestabilnej sytuacji geopolitycznej?
MG: Prace nad zapewnieniem szeroko rozumianego bezpieczeństwa przyszłym morskim farmom wiatrowym na obecnym etapie obejmują przede wszystkim stworzenie odpowiednich ram prawnych.
W ramach prac nad ustawą z 17 grudnia 2020 r. o promowaniu wytwarzania energii elektrycznej w morskich farmach wiatrowych wprowadzono zmiany do ustawy o bezpieczeństwie morskim, zgodnie z którymi morska farma wiatrowa oraz zespół urządzeń powinny spełniać wymagania w zakresie bezpieczeństwa, ochrony środowiska morskiego, ochrony granicy państwowej na morzu oraz obronności państwa określone w przepisach wykonawczych do ustawy. Odpowiednie przepisy wykonawcze należą do właściwości MON i MSWiA. Ministerstwo Infrastruktury wydało natomiast rozporządzenie w sprawie ekspertyzy nawigacyjnej i ekspertyz technicznych dla morskiej farmy wiatrowej i zespołu urządzeń oraz rozporządzenie w sprawie planu ratowniczego oraz planu zwalczania zagrożeń i zanieczyszczeń dla morskiej farmy wiatrowej i zespołu urządzeń. Ponadto MI opracowało obecnie procedowany projekt ustawy o zmianie ustawy o bezpieczeństwie morskim oraz ustawy o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej, który zawiera przepisy mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa podczas budowy i eksploatacji morskiej farmy wiatrowej.
TŚ: Jaki wzrost w polskich inwestycjach infrastrukturalnych pociągnie za sobą rozwój offshore?
MG: Morskie farmy wiatrowe na polskich wodach Bałtyku będą nową gałęzią gospodarki morskiej oraz czynnikiem, który będzie łagodził skutki zawirowań wywołanych pandemią covid 19, jak również wyzwaniami geopolitycznymi. Morska energetyka wiatrowa to wielomiliardowy biznes, z którego znacząca część środków może zostać w polskiej branży morskiej. Chodzi tu przede wszystkim o porty morskie, branżę logistyczną oraz stoczniową. Powstanie farm wiatrowych na Bałtyku będzie impulsem m.in. do wybudowania portu instalacyjnego oraz portów serwisowych, obsługujących morskie farmy wiatrowe.
Jednostki do obsługi farm wiatrowych oraz konstrukcje fundamentów turbin to przerób tysięcy ton skomplikowanych wyrobów stalowych o wysokiej wartości dodanej, co stanowi wielką szansę dla polskich stoczni. Za rozwojem branży offshore wind pójdzie także kształcenie specjalistów, stworzone zostaną trwałe miejsca pracy. Działalność w nowej branży wymagać będzie również profesjonalnej certyfikacji.
Czytaj wywiad z minister klimatu i środoiwska Anną Moskwą
Pytania przygotowała Marta Wierzbowska-Kujda
