© UN Biodiversity
Wczoraj zakończyła się 15. Konferencja ONZ ds. Różnorodności Biologicznej (COP15). Konferencja, której przewodniczyły Chiny, a której gospodarzem była Kanada, zaowocowała przyjęciem w ostatnim dniu negocjacji globalnych ram różnorodności biologicznej Kunming-Montreal (z ang. Kunming-Montreal Global Biodiversity Framework).
Program Środowiskowy Organizacji Narodów Zjednoczonych (UNEP) oraz sekretariat Konwencji o różnorodności biologicznej, przyjęte w Montrealu porozumienie, nazywają „przełomowym” i „historycznym”.
4 cele i 23 zadania na 2030 r.
Co zatem udało się uzgodnić w kwestii ochrony bioróżnorodności? Przyjęte porozumienie zawiera 4 globalne cele oraz 23 zadania do osiągnięcia przed 2030 r. - Porozumienie ma na celu rozwiązanie problemu utraty różnorodności biologicznej, odbudowę ekosystemów i ochronę praw ludności tubylczej. Plan obejmuje konkretne środki mające na celu powstrzymanie i odwrócenie procesu utraty przyrody, w tym objęcie ochroną do 2030 r. 30% planety i 30% zdegradowanych ekosystemów. Zawiera on również propozycje zwiększenia finansowania dla krajów rozwijających się - co było głównym punktem spornym podczas rozmów - wyjaśnia UNEP.
Jak wskazuje natomiast sekretariat Konwencji, „brak podjęcia działań w zakresie ochrony bioróżnorodności, spowoduje dalsze przyśpieszanie wymierania gatunków, które już teraz jest co najmniej dziesiątki, a nawet setki razy wyższe niż średnia z ostatnich 10 milionów lat”.
Czytaj też: Dzika przyroda w zmieniającym się klimacie. Wielu gatunkom grozi wyginięcie
Główne cele zakładają powstrzymanie wymierania zagrożonych gatunków powodowanego działalnością człowieka i dziesięciokrotne zmniejszenie tempa wymierania wszystkich gatunków do 2050 r., zrównoważone użytkowanie i zarządzanie różnorodnością biologiczną w celu zapewnienia, że wkład przyrody w życie ludzi jest doceniany, utrzymywany i wzmacniany, sprawiedliwy podział korzyści z wykorzystania zasobów genetycznych i informacji o sekwencji cyfrowej zasobów genetycznych oraz tradycyjnej wiedzy związanej z zasobami genetycznymi, a także aby odpowiednie środki wdrażania Porozumienia były dostępne dla wszystkich Stron, w szczególności dla krajów najsłabiej rozwiniętych i małych rozwijających się państw wyspiarskich.
Wśród zadań na 2030 r. wymieniono natomiast m.in.
- skuteczną ochronę i zarządzanie co najmniej 30% lądów, obszarów przybrzeżnych i oceanów na świecie (obecnie pod ochroną znajduje się ok. 17% lądów i ok. 10% obszarów morskich),
- Odtworzenie 30% ekosystemów lądowych i morskich,
- Ograniczenie prawie do zera utraty obszarów o dużym znaczeniu dla różnorodności biologicznej i integralności ekologicznej,
- Zmniejszenie o połowę marnotrawstwa żywności,
- Wycofanie lub zreformowanie dotacji, które szkodzą różnorodności biologicznej o co najmniej 500 mld dolarów rocznie, przy jednoczesnym zwiększeniu pozytywnych zachęt do ochrony różnorodności biologicznej i zrównoważonego użytkowania,
- Mobilizowanie co najmniej 200 mld dolarów rocznie ze źródeł publicznych i prywatnych na finansowanie związane z różnorodnością biologiczną,
- Zwiększenie międzynarodowych przepływów finansowych z krajów rozwiniętych do rozwijających się do co najmniej 30 mld dolarów rocznie,
- Wymaganie od firm międzynarodowych i instytucji finansowych monitorowania, oceny i przejrzystego ujawniania zagrożeń i wpływu na różnorodność biologiczną poprzez ich działalność, w tym łańcuchy dostaw i wartości,
- Zapobieganie wprowadzaniu inwazyjnych gatunków obcych i ograniczyć o co najmniej połowę osiedlanie się innych znanych lub potencjalnie inwazyjnych gatunków obcych oraz eliminować lub kontrolować inwazyjne gatunki obce na wyspach i innych obszarach priorytetowych.
Paryż był dla klimatu, Montreal dla bioróżnorodności
Jak podkreślają przedstawiciele WWF, globalne cele Porumienienia Kunming-Montreal są porównywane, i nie mniej ważne, od celu ograniczenia wzrostu temperatury do 1,5 stopnia Celsjusza wynikającego z Porozumienia paryskiego z 2015 r.
- Uzgodnienie wspólnego globalnego celu, który będzie kierował zbiorowymi i niezwłocznymi działaniami mającymi na celu powstrzymanie i odwrócenie utraty zasobów przyrody do 2030 r., jest wyjątkowym wyczynem tych, którzy negocjowali globalne ramy różnorodności biologicznej oraz zwycięstwem dla ludzi i planety. Porozumienie daje wyraźny sygnał dla świata, ale musi mieć to przełożenia na działania ze strony rządów, biznesu i społeczeństwa na rzecz transformacji prowadzącej do stworzenia świata przyjaznego dla przyrody, wspierającego działania na rzecz klimatu i Cele Zrównoważonego Rozwoju – wyjaśnia Marco Lambertini, dyrektor generalny WWF International.
Porozumienie to jedno, potrzebne jeszcze działania
WWF podkreśla przy tym, że choć porozumienie stanowi kamień milowy dla ochrony przyrody, a różnorodność biologiczna nigdy nie była tak wysoko w programie politycznym i biznesowym, do realizacji porozumienia potrzebne są natychmiastowe działania i fundusze.
- Nie możemy poprzestać na deklaracjach, czas na czyny. Potrzebujemy wdrożenia wszystkich celów, do czego niezbędne będzie zabezpieczenie odpowiednich środków finansowych — mówi Dariusz Gatkowski, doradca zarządu ds. różnorodności biologicznej WWF Polska.
Podobnego zdania są przedstawiciele Greenpeace Polska. Anna Ogniewska, jedna z przedstawicielek Greenpeace obecna na szczycie w Montrealu, wskazała, że światowi decydenci wciąż mają „potężną pracę domową do odrobienia”.
– Jeśli Unia Europejska i państwa członkowskie, w tym Polska, chcą naprawdę zatrzymać wymieranie dzikiej przyrody, muszą pójść znacznie dalej niż to zostało zakreślone w ostatecznym tekście porozumienia. Co najmniej 30% lądów i mórz państw członkowskich UE musi być wolne od wszelkich destrukcyjnych działań przemysłowych, a ściśle chronione powinno być co najmniej 10% unijnego obszaru! Czas też ograniczyć wpływ na środowisko tych branż, które w największym stopniu przyczyniają się do niszczenia przyrody, takich jak przemysłowa produkcja mięsa czy nieodpowiedzialna gospodarka leśna – podkreśla Ogniewska.
Joanna SpillerDziennikarz, inżynier środowiska
