© Deemerwha studio
Europejska Agencja Środowisko (ang. European Environment Agency, EEA) opublikowała „Roczny wykaz gazów cieplarnianych w UE na lata 1990-2021 oraz sprawozdanie z wykazu na rok 2023”. Dokument ten stanowi oficjalne przedłożenie przez UE danych dotyczących emisji gazów cieplarnianych do sekretariatu Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (UNFCCC).
Wzrost emisji w 2021 r., widoczny jest jednak trend spadkowy 
Całkowite emisje GHG w UE - z uwzględnieniem użytkowania gruntów, zmiany użytkowania gruntów i leśnictwa (LULUCF), pośrednich emisji CO2 i lotnictwa międzynarodowego, wyniosły w 2021 r. 3 311 mln ton CO2e (ekwiwalent dwutlenku węgla). Oznacza to, że emisje GHG w 2021 r. w UE były blisko o 1/3 niższe niż w 1990 r. (-1 401 mln ton CO2e). Dane wskazują ponadto, że emisje GHG w UE wzrosły o 6,2% (193 mln ton CO2e) między 2020 a 2021 r. Wciąż jednak pozostały na niższym poziomie niż przed pandemią. Szczegóły na wykresie.
Według analizy EEA głównymi przyczynami wzrostu emisji w latach 2020-2021 było ogólne ożywienie gospodarcze po ograniczeniach wprowadzanych w związku z pandemią koronawirusa, a także zwiększone wykorzystanie węgla w sektorze energetycznym oraz wyższy popyt na usługi transportowe.
Czytaj też: Wciąż można powstrzymać globalne ocieplenie, IPPC podsumowuje sytuację
EEA wskazuje przy tym, że w analiza danych dla lat 1990-2021 uwidacznia się „wyraźny, długookresowy trend zmniejszania się emisji w UE” - całkowita emisja gazów cieplarnianych netto w 27 państwach członkowskich UE spadła o 29,7% w latach 1990-2021, podczas gdy gospodarka UE wzrosła o 61%.
Ograniczono emisje głównie CO2, N2O i CH4
Jeśli chodzi o główne gazy cieplarniane, EEA wskazuje, że za największe zmniejszenie emisji od 1990 r. odpowiedzialny był CO2. Znacząco zmniejszyły się także emisje N2O i CH4, co odzwierciedla m.in. „niższy poziom działalności górniczej”.
Czynniki mające wpływ na redukcję emisji
- Główne czynniki przyczyniające się do długoterminowego spadku to rosnące wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, mniejsze spalanie węgla, poprawa efektywności energetycznej, zmiany strukturalne w gospodarce UE oraz łagodniejsze zimy. Pomimo wzrostu w 2021 r., od 1990 r. zużycie węgla w publicznej produkcji energii elektrycznej i ciepła spadło w UE o połowę – wskazano.
Analiza EEA wykazała, że w latach 1990-2021 emisje gazów cieplarnianych zmniejszyły się w większości sektorów, z wyjątkiem sektora transportu, chłodnictwa i klimatyzacji, gdzie emisje wzrosły, oraz leśnictwa, gdzie pochłanianie netto uległo zmniejszeniu. - W przypadku tego ostatniego sektora główne przyczyny spadku pochłaniania netto obejmują starzenie się lasów w pierwszej dekadzie XXI w. i mniejszy przyrost roczny, a także zwiększone pozyskiwanie drewna – wyjaśniono.
W latach 1990-2021 emisja gazów cieplarnianych z przemysłu energetycznego wzrosła jedynie w dwóch krajach, a w 27 spadła. - Niemcy, a następnie Polska, Włochy i Rumunia odpowiadają za największą część redukcji (-369,5 Mt CO2eq). Zmiana w UE to spadek netto o około 601,6 Mt CO2eq lub 41,7% w ciągu 31 lat – wskazano.
Redukcja emisji w Polsce i innych krajach
Największe ograniczenie emisji gazów cieplarnianych w latach 1990-2021 odnotowano w takich państwach jak Szwecja (73,2%), Rumunia (71%) czy Litwa (66,7%). Wysokie poziomy redukcji odnotowano także w Estonii (57,4%) czy Słowacji (47,8%).
W Polsce natomiast w latach 1990–2021 odnotowano spadek emisji GHG o 14,5%. W porównaniu z 2020 r., redukcja emisji w 2021 r. wyniosła 7,9%. – Głównymi czynnikami spadku emisji w Polsce - podobnie jak w innych państwach członkowskich - był upadek energochłonnego przemysłu ciężkiego oraz ogólna restrukturyzacja gospodarki pod koniec lat 80. i na początku lat 90. Znaczącym wyjątkiem był transport (zwłaszcza transport drogowy), w którym emisje wzrosły – zaznaczono.
Joanna SpillerDziennikarz, inżynier środowiska
