© Andreas
Międzyrządowy Zespół ds. Zmiany Klimatu (IPCC) opublikował wczoraj ostatnią część szóstego raportu oceniającego stan klimatu na Ziemi (ang. Sixth Assessment Report, AR6). Łączy on wyniki sześciu raportów publikowanych przez IPCC w ubiegłych latach i stanowić ma podstawę dla przyszłych decyzji w zakresie polityk klimatycznych. Poprzedni, piąty raport oceniający, ukończony w 2014 r., stał się naukowym fundamentem Porozumienia paryskiego.
Zatwierdzony na wczorajszej sesji IPCC raport skupia się na stratach i szkodach, których już doświadczamy i które – podkreślają naukowcy - będą występowały w przyszłości, szczególnie mocno uderzając w najbardziej wrażliwe społeczeństwa i ekosystemy.
Czytaj też: PAN apeluje o zapoznanie się ze streszczeniem raportu IPCC. Opracowała jego polską wersję
Temperatura wzrosła już o 1,1°C
IPCC w raporcie po raz kolejny powtarza, że to właśnie działalność człowieka doprowadziła do wzrostu średniej temperatury na Ziemi o 1,1°C w stosunku do poziomu sprzed epoki przemysłowej. Jak podano w latach 2011-2020 temperatura powierzchni globu była o 1,9°C wyższa niż w latach 1850-1900, przy czym wzrost ten był większy nad lądem (1,59°C), niż nad oceanami (0,88°C). - Globalna temperatura powierzchni ziemi rosła szybciej od 1970 roku niż w jakimkolwiek innym 50-letnim okresie w ciągu co najmniej ostatnich 2000 lat – dodano.
Zmiany te skutkują częstszymi i coraz bardziej ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi, a każdy dodatkowy stopień ocieplenia oznacza eskalację zdarzeń. - Intensywniejsze fale upałów, obfitsze opady deszczu i inne ekstremalne zjawiska pogodowe jeszcze bardziej zwiększają ryzyko dla zdrowia ludzi i ekosystemów. Spodziewamy się, że wraz z postępującym ociepleniem klimatu wzrośnie brak bezpieczeństwa żywnościowego i wodnego. W przypadku połączenia tych zagrożeń z innymi niekorzystnymi zjawiskami, takimi jak pandemie lub konflikty, zarządzanie nimi staje się jeszcze trudniejsze – wskazują naukowcy.
Jak osiągnąć cel 1,5°C?
Naukowcy wskazują przy tym, że zarówno tempo, jak i skala dotychczasowych działań są niewystarczające, aby przeciwdziałać zmianom klimatycznym. Ich zdaniem osiągnięcie celów Porozumienia Paryskiego (ograniczenie wzrostu globalnej temperatury do 1,5°C) wciąż jest możliwe. Realizacja celu wymagać będzie jednak woli politycznej która doprowadziłaby do „głębokiej, szybkiej i trwałej redukcji emisji gazów cieplarnianych” o blisko połowę do 2030 r.
- Rozwój odporny na zmiany klimatu staje się coraz większym wyzwaniem z każdym wzrostem ocieplenia. Dlatego też wybory dokonane w ciągu najbliższych kilku lat będą miały decydujące znaczenie dla przyszłości naszej i przyszłych pokoleń – wskazano. - Istnieje wiele możliwych do zrealizowania i efektywnych sposobów ograniczenia emisji gazów cieplarnianych i adaptację do zmian klimatu wywołanych przez człowieka. Co więcej, są one dostępne już dziś – dodano.
To m.in. rezygnacja z paliw kopalnych, poprawa efektywności energetycznej, ograniczenie wylesiania czy bardziej zrównoważone rolnictwo. Rozwiązanie – jak podano - leży w rozwoju odpornym na zmianę klimatu. Wiąże się to z integracją środków służących dostosowaniu się do zmiany klimatu z działaniami mającymi na celu zmniejszenie lub uniknięcie emisji gazów cieplarnianych w sposób zapewniający szersze korzyści.
Czytaj też: Europa jest najszybciej ocieplającym się regionem świata
- Konkluzje z każdej części raportu IPCC, w tym ostatniej, nie są optymistyczne. Czasu na reakcję mamy coraz mniej. IPCC przewiduje, że przy obecnym tempie zmian zachodzących w systemie klimatycznym przyjęta w miarę bezpieczna granica wzrostu temperatury, czyli 1,5°C, może być przekroczona nawet krótko po 2030 roku. Czy uzasadnione stanie się nazwanie naszego gatunku Homo non-sapiens, jak czynią niektórzy autorzy? Jeśli tego nie chcemy, to musimy uczynić wszystko, aby nie zrealizował się najczarniejszy scenariusz, wspomniany w VI raporcie IPCC, wzrostu temperatury o 4,4˚°C do końca XXI wieku – komentuje wyniki prac IPCC prof. dr hab. Piotr Skubała z Komitetu Naukowego Koalicji Klimatycznej.
- Nie mówimy o jakiś „odważnych” czy „ambitnych” działaniach, tylko o zdrowym rozsądku, ostrożności i bezpieczeństwie - dodaje Urszula Stefanowicz z Polskiego Klubu Ekologicznego Okręgu Mazowieckiego, ekspertka Koalicji Klimatycznej.
O poprzednich częściach raportu AR6 pisaliśmy w artykule pt. Czas na działanie jest teraz. Opublikowano kolejną część szóstego raportu IPCC, Raport IPCC: ludzkość zmieniła system klimatyczny. Teraz liczy się każdy promil ocieplenia oraz Wyścig, w którym nie ma mety. Najnowszy raport IPCC o zmianach klimatu na świecie.
Joanna SpillerDziennikarz, inżynier środowiska
